Σαν τον πυράκανθο ν’ ανθίζεις με το ελάχιστο

νικώντας τα χιλιόμετρα

όπως ο μαραθωνοδρόμος

νικώντας τα χιλιόμετρα

αυξάνει τον ρυθμό του

λίγο πριν τερματίσει

έτσι κι ο ασπρομάλλης ποιητής

ξεπερνάει τη ματαιότητα

όσα έχει ζήσει στην πορεία του

και σαν μικρό παιδί

έκθαμβος πάλι ανακαλύπτει

τα θαύματα και την οδύνη

και γράφει ολοένα γράφει

ολοένα βιβλία εκδίδει

να είναι η μουσική των λέξεων

ο δρόμος προς την τελική γραμμή

της ποίησης και της ζωής

Από τις πιο αδρές, αβρές κι ανθρώπινες ποιητικές φωνές που μέσα από τον λυρικό ποιητικό του τόνο περιγράφει και ερμηνεύει την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Όλα είναι ζωή-πορεία-άνθρωπος στο έργο του Τόλη Νικηφόρου: καλοδεχούμενα τα αναπόφευκτα. Όμως η στάση του παραμένει σαφής: μελέτη, ευαισθησία κι εγρήγορση. Παραδοχή αλλά και ατέρμονος αγώνας με τον εσώτερο εαυτό μας, τον χρόνο που αναπόφευκτα κυλά, αλλά και τον έξω κόσμο. Κατεξοχήν κοινωνικός και ουμανιστικός λόγος. Δεν είναι και δεν χρειάζεται απολογισμούς η κάποτε «δακρυσμένη» ποίηση του Τόλη Νικηφόρου. Προϋποθέτει διαρκή δράση. Τέχνη σημαντική και τελεσίδικη, είναι «η λύτρωση στα πέρατα του κόσμου», που γράφεται με τη ζεστασιά της ψυχής του κι έχει κατακτηθεί με πόνο, όλα αυτά τα χρόνια:

τα δάκρυα μου ισχυρίζονται/ πως είχα κάποτε γονείς κι αδέρφια/ και πως υπήρξε κάποια νιότη/ ισχυρίζονται πώς κάποτε αγάπησα/ φίλους γυναίκες και ταξίδια / πως διάβασα ατέλειωτα βιβλία / κι άλλα βιβλία εγώ έγραψα/ ισχυρίζονται πως όλα αυτά/ δεν ήτανε καπνός στα μάτια κι αυταπάτη// όνειρο μιας σκιάς όμως εγώ/ δεν ξέρω καν αν και τώρα υπάρχω, γράφει στον Πινδαρικό τίτλο του «σκιάς όναρ άνθρωπος».

Ποίηση-σημειώματα προς ναυαγούς και ναυαγισμένους που εντούτοις αποζητούν τη γαλήνη της στεριάς για να συνεχίσουν με σήματα μορς να ατενίζουν τον κόσμο. Ποίηση ερωτική, συντροφική που διαρκώς ανανεώνει όρκους πίστης: βλ. το ποίημα «ο έρωτας»:

βουβοί/ χωρίς μελάνι και χαρτί/ τα είπαμε όλα/ σε μια στιγμή/ τα ζήσαμε όλα// τα μάτια σου βαθιά/ μες στα δικά μου μάτια.

Κάθε στίχος και κάθε ποίημα συγκινούν κι αναδεικνύουν το μεγαλείο της τέχνης και βεβαίως του ανθρώπου που ’χει το προνόμιο να δημιουργεί, να κοινωνεί και να αισθάνεται. Μια απτή απόδειξη το ποίημα «μαγεμένος»:

ήθελα να σου γράψω/ ένα πυριφλεγές βιβλίο ποιημάτων/ για το κόκκινο και το βαθύ γαλάζιο/ και τον απέραντο ουρανό του έρωτα// απόμεινα όμως εκστατικός/ ανίκανος να αρθρώσω λέξη / μπροστά στο μαγικό εκείνο φως/ που εκπέμπει το χαμόγελό σου.

Γιος προσφύγων από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Ρωμυλία, ο Τόλης Νικηφόρου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, αποφοίτησε από το Κολλέγιο Ανατόλια και σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων. Εργάστηκε κυρίως ως σύμβουλος οργάνωσης επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και το Λονδίνο και ταξίδεψε σε πολλές χώρες. Ως τώρα έχουν εκδοθεί 44 βιβλία του, 28 ποιητικά βιβλία (μαζί με τη συγκεντρωτική έκδοση, Ο πλοηγός του απείρου, 2004 και τα επιλεγμένα ποιήματα, Ίχνη του δέους, 2018) και 16 πεζογραφίας (4 μυθιστορήματα, 9 συλλογές διηγημάτων και 3 παραμύθια για μεγάλους). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε 10 ευρωπαϊκές γλώσσες (στα ισπανικά και στα γερμανικά σε αυτοτελείς εκδόσεις) και έχουν περιληφθεί σε πολλές ελληνικές και ξένες ανθολογίες, καθώς και στα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας της μέσης εκπαίδευσης στην Ελλάδα και την Κύπρο. Αφιερώματα για το έργο του έχουν γίνει στα περιοδικά Πάροδος (2009), Το Κοράλλι (2014), Ο Σίσυφος (2017), Καρυοθραύστις (2019), Μανδραγόρας (2021), στα οποία έχουν γράψει περί τους 80 ποιητές, πεζογράφοι, κριτικοί, κ.α. Για το παραμύθι του, Σοτοσαπόλ ο χρυσοθήρας του απονεμήθηκε το βραβείο μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς το 1989 και για τη συλλογή διηγημάτων του, Ο δρόμος για την Ουρανούπολη, το κρατικό βραβείο διηγήματος το 2009.

Ο φιλόλογος και σκηνοθέτης Φώτης Συμεωνίδης γύρισε ένα ντοκιμαντέρ 58΄ λεπτών με τίτλο «Σ’ αγαπώ-Ελογοκρίθη, Η αλήθεια του ποιητή Τόλη Νικηφόρου» που προβλήθηκε με επιτυχία στο 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 2015, σε διάφορα άλλα φεστιβάλ, σε αίθουσες βιβλιοθηκών και από την ΕΡΤ3.

Ο Τόλης Νικηφόρου διατηρεί τέσσερα ιστολόγια, μεταξύ των οποίων από το 2008 και την θεματική ανθολογία Ελλήνων ποιητών Ένα λιβάδι μέσα στην ομίχλη που ονειρεύεται, στην οποία έχουν ανθολογηθεί ως τώρα περί τους 500 ποιητές με περίπου 5.000 ποιήματα. Συνέλαβε επίσης την ιδέα της Λέσχης Ανάγνωσης της Ποίησης και είναι ο συντονιστής της στην Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης.