Το περιεχόμενο του παρόντος τόμου, που αναφέρεται στον εκ της νήσου Άνδρου μεγάλο στοχαστή Θεόφιλο Καΐρη, είναι αποτέλεσμα Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας, που συντάχθηκε και εγκρίθηκε με επιβλέποντα τον Αθανάσιο Παπαθανασίου, Διδάσκοντα στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών και δεύτερο κριτή τον Σωτήριο Δεσπότη, Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος προλογίζει και την έκδοση.

Ο Θεόφιλος, ανήκει στην κατηγορία των Διδασκάλων του Γένους. Υπήρξε ιερωμένος, θεολόγος και φιλόσοφος, φιλάνθρωπος και προστάτης των ορφανών. Παρά ταύτα, διώχθηκε σκληρά για τις ιδέες του, λόγω πολιτικών διενέξεων, όσο κανένας άλλος από τους εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισμού. Είναι πολύ σημαντικό, ότι η πολιτική του δίωξη άρχισε μετά τον θάνατο του φίλου του πρωθυπουργού Ιωάννη Κωλέττη. Πέθανε μαρτυρικά, έγκλειστος σε μικρό, σκοτεινό, δυσώδες και κάθυγρο δωμάτιο των φυλακών της Σύρου, ενώ φανατικοί δεν σεβάστηκαν ούτε τη σωρό του. Όμως, ο Άρειος Πάγος αποκατέστησε τη μνήμη του.

Για το ακέραιο του χαρακτήρα του, την δεινότητα των λόγων του και τον σεβασμό των μελών των Εθνοσυνελεύσεων στο πρόσωπό του, επελέγη και υποδέχθηκε τον πρώτο Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, κατά την άφιξή του στην Ελλάδα. Η έρευνα προσανατολίστηκε στη διαφοροποίησή του από τον χριστιανισμό, στις αιτίες της τόσο στυγνής δίωξης που υπέστη και στους βασικούς λόγους συνεργασίας του με τους μισσιονάριους, τους προτεσταντικούς ιεραπόστολους, που δρούσαν στα πρώτα χρόνια του νεοελληνικού κράτους.

Η έκδοση συμπίπτει χρονικά με τους εορτασμούς για τα διακόσια χρόνια από την εθνική μας Παλιγγενεσία, λαμβανομένου υπόψη ότι ο Καΐρης, πέραν των πολλών άλλων, ύψωσε τη σημαία της επανάστασης, πολέμησε, τραυματίστηκε και αγωνίστηκε με πάθος για την απελευθέρωσή μας από τον ζυγό των Οθωμανών.