ΠΡΟΣΩΠΑ
Ρίτσαρντ Ρόουαν, συγγραφέας
Μπέρθα, γυναίκα του
Ρόμπερτ Χαντ, δημοσιογράφος
Μπεατρίς Τζάστις, ξαδέρφη του Ρόμπερτ
Άρτσι
Μπριγκίτα
Μια γυναίκα

Η σκηνή εκτυλίσσεται σε προάστια του Δουβλίνου. Καλοκαίρι.

Καθώς φαίνεται, ο Τζόις προτιμά τον αυτοβασανισμό. Το έργο Εξόριστοι θεωρήθηκε αυτοβιογραφικής καταγωγής δράμα. Ο κεντρικός ήρωας αποτυπώνει μυθοπλαστικά τον ίδιο τον Τζόις, ενώ το ανθρωπόμορφο οικοσύστημα γύρω του αναπλάθει δομικά και θεματικά τις αναμνήσεις της συλλογικότητας που παρήγαγε τον συλλογισμό και την τέχνη της αφήγησης του Ιρλανδού Τζόις.

[...] Το τρίπρακτο έργο του Τζόις διδάσκει την αναγνώριση του ειδώλου στο βλέμμα του καθρέφτη· ένας βαθύς στοχασμός με γνώμονα τις προσωπικές εμπειρίες και με αρωγό την εποικοδομητική παρατήρηση. Ο Τζόις σχολιάζει γιατί πρέπει να σχολιάσει, σε διακεκριμένη συγκυρία και ένα συγκεκριμένο περιστατικό. Το έργο συνοψίζει, θα λέγαμε, όλους τους όρους σε οντικό επίπεδο, τηρουμένων πάντα των αναλογιών που αντιστοιχούν στο μέτρο. Η εποχή του το επιβάλλει. Ωστόσο ο παγκόσμιος αναγνώστης, στο επέκεινα του καιρού και της ιστορικότητας, αναγνωρίζει αβίαστα τον εξόριστο, τον ανατέμνει και τον αποθεώνει. Έτσι τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους και διακρίνεται η πληροφορία μέσα στην υπέρβαση.

Μαρίκα Θωμαδάκη, καθηγήτρια Θεωρίας και Σημειολογίας του θεάτρου στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.