Ο Πάνος Σαμαράς (1915-1971) υπήρξε ένας πολύ σημαντικός εκπρόσωπος της γενιάς του '30. Καθώς γράφει ο Αντρέας Καραντώνης, η απροθυμία του να συμμετάσχει στους «λογοτεχνικούς κύκλους» της εποχής του και η αδυναμία των τότε κριτικών να κατανοήσουν το έργο του, στέρησαν την ελληνική λογοτεχνία από έναν σπουδαίο συγγραφέα.
Περιγραφή
Η "Νύχτα" (1952) και "Το χαμένο λιβάδι" (1955) υπήρξαν από τα πρώτα σπουδαία μυθιστορήματα για την κατοχική και τη μετακατοχική περίοδο. Στη "Νύχτα" ο ήρωας, ένας νεαρός στρατιώτης του '40-'41, καταλήγει στην Αθήνα, όπου αγωνίζεται να ξεφύγει από την πείνα, ζει τον πόνο και τον θάνατο των συνανθρώπων του και γνωρίζει περιφερειακά την Αντίσταση. Η καφκική ψυχοσύνθεσή του τον οδηγεί σε μια οδοιπορία, μέσα από τον έρωτα, προς τη συνείδηση. Στο "Χαμένο λιβάδι", ο ίδιος ήρωας ταξιδεύει μετά την Κατοχή στη Γερμανία αναζητώντας αγαπημένα του πρόσωπα, που είχαν μεταφερθεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης από τους ναζί. Εκεί ένας άλλος κόσμος ανοίγεται μπροστά του: οι πρώην εχθροί.
Δεν ξέρω πια τη νύχτα φοβερή ανωνυμία θανάτου Στο μυχό της ψυχής μου αράζει στόλος άστρων.Έσπερε φρουρέ για να λάμπεις πλάι στο ουρανίΑεράκι ενός νησιού που με ονειρεύεται(Οδ. Ελύτη, Ήλιος ο πρώτος, 1943)
Αγνοημένος εκκωφαντικά (με ευάριθμες εξαιρέσεις) από την «επίσημη» κριτική και με ελάχιστες εκδόσεις στο ενεργητικό του, ο συγγραφέας Πάνος Σαμαράς (1915-1971) μας συστήνεται εκ νέου, ή μάλλον εξ υπαρχής από το Σκαρίφημα, σε μία καλαίσθητη έκδοση της «διλογίας», όπως επιγράφονται τα δύο μυθιστορήματά του Νύχτα και Το χαμένο λιβάδι. >>>
