«Εμείς και μόνο εμείς εκπροσωπούμε τον λαό», λένε. Τι κοινό έχουν η Μαρίν Λεπέν, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Βίκτορ Ορμπάν, ο Νικολάς Μαδούρο, ο Μπέπε Γκρίλο και θεωρούνται όλοι τους «λαϊκιστές»; Τι είναι ο λαϊκισμός; Οποιοσδήποτε ασκεί κριτική στη Wall Street ή στην Ουάσιγκτον είναι λαϊκιστής; Ποια, ακριβώς, είναι η διαφορά μεταξύ δεξιού και αριστερού λαϊκισμού; Ο λαϊκισμός φέρνει την κυβέρνηση πιο κοντά στους πολίτες ή, μήπως, αποτελεί απειλή για τη δημοκρατία; Ταυτίζεται ο λαϊκισμός με τη δημαγωγία και τη χρήση λεκτικής βίας; Ποια είναι τα βαθύτερα αίτια των εκλογικών του επιτυχιών; Πρέπει να αποκλείσουμε τους λαϊκιστές από τον δημοκρατικό δημόσιο διάλογο ή έχουμε υποχρέωση να τους εντάξουμε στο πολιτικό παιχνίδι; Ποιος είναι, τελικά, ο «λαός» και ποιος είναι σε θέση να μιλά στο όνομά του; 

                Για τον Γιαν-Βέρνερ Μύλερ, ο πυρήνας του λαϊκισμού συνίσταται στην απόρριψη του πλουραλισμού –αλλά δεν εξαντλείται σε αυτήν. Οι λαϊκιστές πάντοτε θα ισχυρίζονται ότι οι ίδιοι και μόνον οι ίδιοι εκπροσωπούν τον λαό –τη «σιωπηλή πλειοψηφία– και τα πραγματικά του συμφέροντα. Οι λαϊκιστές, επικαλούμενοι την αξίωσή τους για αποκλειστική ηθική αντιπροσώπευση του λαού, σε περίπτωση που αποκτήσουν επαρκή εξουσία, θα εγκαθιδρύσουν ένα αυταρχικό καθεστώς, το οποίο θα αποκλείει όσους δεν ανήκουν στον «αληθινό λαό».

                Ο Γιαν-Βέρνερ Μύλερ πιστεύει ότι είναι επιτακτική ανάγκη να απαντήσουμε στον λαϊκισμό. Επειδή ο λαϊκισμός οικειοποιείται τον «λαό», επειδή αρνείται το διαφορετικό και το αποκλίνον, αποτελεί μια διαρκή απειλή για την, ούτως ή άλλως εύθραυστη, δημοκρατία –που σήμερα κινδυνεύει όσο ποτέ.

***

«Ο λαϊκισμός δεν είναι απλώς αντιπλουραλιστικός· είναι αντιδημοκρατικός –η μόνιμη σκιά της αντιπροσώπευσης. Αυτό υποστηρίζει 0 Jan-Werner Müller σε τούτο το λαμπρό βιβλίο. Δεν υπάρχει καλύτερος οδηγός για τα λαϊκιστικά πάθη του σήμερα».

Ivan Krastev, International New York Times

«Κανείς δεν έχει γράψει με περισσότερη οξυδέρκεια και περισσότερη γνώση για την πρόσφατη δημοκρατική αποσύνθεση της Ευρώπης από ό,τι ο Jan-Werner Müller. Ο Müller πραγματεύεται εδώ τα ζητήματα-κλειδιά που έχει εγείρει το ξύπνημα του λαϊκισμού σε παγκόσμια κλίμακα. Κατά τι διαφέρει ο λαϊκισμός από τις υπόλοιπες εκδοχές της πολιτικής, γιατί είναι τόσο επικίνδυνος και πώς μπορούμε να τον νικήσουμε; Ο ορισμός του λαϊκισμού από τον Müller ως της αντιπλουραλιστικής, ηθικολογικής σκιάς της δημοκρατίας είναι αριστουργηματικός».

Dani Rodrik, Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ

«Η πιο χρήσιμη δουλειά για να κατανοήσουμε την απήχηση του Τραμπ είναι το δοκίμιο Τι είναι ο λαϊκισμός; (2016) του πολιτικού επιστήμονα και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, Jan-Werner Müller. Σε αυτό το αναντικατάστατο βιβλίο, ο Müller προσδιορίζει τα πιο έκτυπα χαρακτηριστικά του λαϊκισμού –αντι-ελιτισμός, αντιπλουραλισμός, πολιτικές αποκλεισμού– και αναλύει τον Τραμπ και άλλους λαϊκιστές, μέσα από αυτό το πρίσμα. Διαβάζεται γρήγορα και αξίζει κάθε του σελίδα».

The Washington Post

***

Ο Γιαν-Βέρνερ Μίλερ σπούδασε φιλοσοφία, πολιτική θεωρία και ιστορία στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, στο University College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ) και στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον.

                Το 2005 εξελέγη καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Διετέλεσε Fellow του All Souls College και του St Antony’s College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, και δίδαξε στην École des Hautes Études en Sciences Sociales και στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού. Άρθρα του δημοσιεύονται τακτικά στις εφημερίδες Neue Zurcher Zeitung, Frankfurter Allgemeine Zeitung, TheGuardian, καθώς και στα περιοδικά Dissent, TheBostonReview, Esprit, Commentaireκαι Raisonpublique.

Άλλαβιβλίατου:

Another Country: German Intellectuals, Unification and National Identity

Furcht und Freiheit: Ein anderer Liberalismus

Wo Europa endet. Ungarn, Brussel und das Schicksal der liberalen Demokratie

Das demokratische Zeitalter. Eine politische Ideengeschichte Europas im 20. Jahrhundert

Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία του:

Συνταγματικός πατριωτισμός (Παπαζήσης)

Ένας επικίνδυνος νους. Η επίδραση του Καρλ Σμιτ στον ευρωπαϊκό

μεταπολεμικό στοχασμό (Πόλις-εξαντλημένο)