Παρα-λεξικό, όπως λέμε παραοικονομία, παρακράτος, παραπληροφόρηση, παραστρατιωτικός.
Ενώ ένα κοινό λεξικό περιέχει ορισμούς των λέξεων, αυτό εδώ έχει αφορισμούς (απο-ορισμούς), δηλαδή προσδιορίζει τις έννοιες με τρόπο πλάγιο, παραπληρωματικό, κάποτε παραμορφωτικό, αλλά ποτέ παράλογο.
Μια συλλογή από εύστοχες παρομοιώσεις, πνευματώδη ρητά, επιγραμματικές εκφράσεις, απροσδόκητα αξιώματα, κυνικές παρατηρήσεις, εύστοχα αποφθέγματα, και πικρές αλήθειες.
Οχι τετριμμένες παροιμίες, κοινότοπα γνωμικά ή ηθικολογικές παραινέσεις του τύπου "κάνε το καλό και ρίχτο στο γιαλό", αλλά η κρυμμένη πλευρά των εννοιών, μια απρόβλεπτη πλευρά των πραγμάτων.
Ούτε ανώνυμα κατασταλάγματα της λαϊκής σοφίας, αλλά ευφάνταστα λεκτικά πυροτεχνήματα από τους διάσημους όλων των εποχών.
Συχνά οι ανθολογούμενοι έχουν πολλές ιδιότητες (π.χ. στρατιωτικός, πολιτικός, ποιητής), οπότε προς αποφυγήν μονοτονίας επιλέξαμε μία μόνο απο αυτές. Στους αρχαίους συγγραφείς επιλέγεται η πιο πιθανή ημερομηνία γέννησης ή θανάτου.
Ο ανθολόγος ευθύνεται για την επιλογή και για τη μετάφραση των φράσεων στα ελληνικά. Εχει καθήκον να προειδοποιήσει τον αναγνώστη ότι ένα τέτοιο βιβλίο δεν διαβάζεται μονορούφι, "δεν είναι για χόρταση", που λένε. Γι αυτό - παρόλο που δεν έχει τρέφει για την αξία των συμβουλών (ίδε στο λήμμα "συμβουλές") - δεν μπορεί να κρατηθεί και να μη δώσει μερικές παρακάτω:
Συμβουλές προς τον αναγνώστη
- Ενα τέτοιο βιβλίο δεν είναι σαν εκείνα (ίσως πιο σημαντικά) που, αφού τα διαβάσει κανείς, τα βάζει στην άκρη. Μπορεί να το ανοίγει ξανά και ξανά για πολλά χρόνια σε διάφορες στιγμές, αν θέλει να αλλάζει διάθεση στριφογυρίζοντας στο μυαλό του μια φράση με βαθύ νόημα. Βάλτε το λοιπόν σε ένα οποιοδήποτε πρόχειρο μέρος, ποτέ όμως στη βιβλιοθήκη σας.
- Να το ανοίγετε στην τύχη και να διαβάζετε όπου πέσει το ματι σας. Ετσι έχετε μια αίσθηση λοταρίας, μια και άλλα θα σας φανούν πετυχημένα και άλλα ανούσια.
- Μην το διαβάζετε ποτέ συνέχεια σαν στρωτό κείμενο, από συνήθεια. Θα δείτε ότι, όπως στο φαγητό, μετά τις πρώτες μπουκιές μειώνεται η νοστιμάδα. Διαβάστε μέχρι να βρήτε μια φράση που σας αρέσει, και μετά κλείστε το βιβλίο και σκεφτήτε την.
- Δοκιμάστε να διαβάζετε με ένα μολύβι στο χέρι, να μουτζουρώνετε ό,τι δεν εγκρίνετε, ή να κάνετε σκιτσάκια. Κλείστε μέσα σε κύκλο ό,τι σας ταιριάζει, ή σημειώστε με διάφορα δικά σας σημάδια τις προτιμήσεις και τις άλλες αντιδράσεις σας.
- Ακόμα καλύτερα, μπορείτε να τις τροποποιήσετε σε παραλλαγές που να ανταποκρίνονται στη δική σας εμπειρία, ή να φτιάξετε άλλες εντελώς νέες. Μην αφήσετε να σας τρομοκρατήσουν τα μεγάλα ονόματα. Σας διαβεβαιώνω ότι κι εκείνοι αντιγράφουν πολύ συχνά ο ένας τον άλλον.
- Βγάλτε σε φωτοτυπία (μεγεθυντική, κατά προτίμηση) τις φράσεις που προτιμάτε και κολλήστε τες στα κατάλληλα σημεία του γραφείου ή του σπιτιού σας. Δώστε σε συναδέλφους ή σε φίλους σας αυτές που θα τους αρέσουν.
- Χρησιμοποιείστε τις ελεύθερα μέσα σε κείμενα που ενδεχομένως γράφετε, ή στον προφορικό λόγο. Η συμπυκνωμένη διορατικότητα που περιέχουν δίνει μια άλλη γεύση. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για τους μαθητές που γράφουν εκθέσεις ιδεών, για τους εκπαιδευτικούς, τους πολιτικούς, τα ανώτερα στελέχη, και γενικά όσους καλούνται να ομιλούν δημόσια.
- Αναφέρετε πάντα τον εμπνευστή τους, όχι μόνο για λόγους δεοντολογίας αλλά και γιατί έτσι παίρνουν μεγαλύτερη βαρύτητα. Λέγοντας "το είπε ο τάδε μεγάλος", ο καθένας εντυπωσιάζεται και δεν προλαβαίνει να σκεφτεί ότι τίποτα δεν αποκλείει να είπε ο "μεγάλος" μια μεγάλη κοινοτοπία.
Παρακαλώ, συμπληρώστε το email σας και πατήστε αποστολή.