ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

Ρίξαμε και οι δυο μια ματιά στο ρολόι. Ο χρόνος μας είχε τελειώσει εδώ και μερικά λεπτά. Αργά αργά ο Τσaρλς μάζεψε τα πράγματά του. «Είμαι εξαντλημένος» ψιθύρισε. «Κι εσύ θα κουράστηκες».

Σηκώθηκα στητός, ίσιωσα τους ώμους. «Καθόλου. Στην πραγματικότητα με ζωντανεύει μια συνεδρία βαθιά και ουσιαστική όπως η σημερινή. Έκανες πολλή και καλή δουλειά σήμερα, Τσaρλς. Δουλέψαμε καλά».

Του άνοιξα την πόρτα του γραφείου και όπως κάθε φορά δώσαμε τα χέρια καθώς έφευγε. Έκλεισα την πόρτα και ξαφνικά χτύπησα με την παλάμη μου το μέτωπό μου και είπα: «Όχι, δεν μπορώ να το κάνω αυτό. Δεν μπορώ να τελειώσω τη συνεδρία με τέτοιο τρόπο». Ξανάνοιξα την πόρτα, τον φώναξα και του είπα: «Τσaρλς, δεν ξέρω τι μ’ έπιασε, γύρισα πίσω σε μια παλιά συνήθεια κι έκανα κάτι που δεν θέλω πια καθόλου να γίνεται. Η αλήθεια είναι ότι πράγματι με κούρασε που μπήκαμε σε βαθιά και δύσκολα θέματα, για την ακρίβεια είμαι λίγο εξαντλημένος και χαίρομαι που δεν έχω να δω κανέναν άλλο σήμερα». Τον κοίταξα και περίμενα. Δεν ήξερα πώς θ’ αντιδρούσε.

«Το είχα καταλάβει, Ιρβ. Σε ξέρω καλύτερα απ’ όσο νομίζεις. Καταλαβαίνω πότε προσπαθείς απλώς να φερθείς σαν ψυχοθεραπευτής».

«Με τον Δήμιο του έρωτα ο Γιάλομ εγκαινίασε ένα νέο λογοτεχνικό είδος: αφηγήσεις από το χώρο της ψυχοθεραπείας συνδυασμένες με το πάθος για την κλασική λογοτεχνία και με το βάθος του δοκιμιακού λόγου. Όλοι εμείς που έχουμε διδαχτεί τόσα από τον Γιά­λομ για την ανθρώπινη φύση και την εμπειρία έχουμε λόγο να γιορτάζουμε την έκδοση του νέου βιβλίου του Πλάσματα μιας μέρας».

—STEVEN PINKER, Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ

«Ο Ίρβιν Γιάλομ έγραψε ένα βιβλίο τόσο διεισδυτικό που μπαίνοντας στον κόσμο του μεταμορφώνεσαι. Αισθάνεσαι ότι το βιβλίο μάλλον διαβάζει εσένα παρά εσύ αυτό. Τα Πλάσματα μίας μέρας είναι από τα ελάχιστα βιβλία που μπορούν να κατορθώσουν κάτι τέτοιο».

— REBECCA NEWBERGER GOLDSTEIN, συγγραφέας

«Είμαι μεγάλος θαυμαστής του συγγραφικού έργου του Ίρβιν Γιάλομ, λογοτεχνικού και επιστημονικού. Στα Πλάσματα μίας μέρας συνδυάζει τη βαθιά γνώση του θεραπευτή για τον πόνο και τη χαρά της ζωής με την οξυδέρκεια του λογοτέχνη που ξέρει να πλάθει την αφηγηματική στιγμή. Οι θεραπευτικές ιστορίες του είναι γεμάτες αλήθεια και μας καλούν να αντιμετωπίσουμε πιο πιε­στικά ηθικά και πνευματικά ερωτήματα με θάρρος και ελπίδα για αλλαγή. Είναι ένα βιβλίο συγκινητικό και πρωτότυπο».

— JAY PARINI, συγγραφέας

OΛΟΙ ΜΑΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ. Με τα λόγια αυτά ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος υπενθυμίζει στον εαυτό του το εφήμερο της ζωής. Από αυτόν αντλεί ο 84χρονος Ίρβιν Γιάλομ τον τίτλο του νέου του βιβλίου με ψυχοθεραπευτικές ιστορίες και μας προσκαλεί να ζήσουμε μαζί του τον αγώνα, τον πόνο και τη μαγεία της ζωής και της ψυχοθεραπείας. Η σοφία του ηλικιωμένου θεραπευτή είναι φανερή στην αμεσότητα με την οποία προσεγγίζει τον άνθρωπο που έρχεται στο γραφείο του, στα καίρια σχόλιά του και στην άνεσή του να μοιραστεί τις προσωπικές του αγωνίες, αν κάτι τέτοιο μπορεί να βοηθήσει τον θεραπευόμενο. Καθώς κλείνει ο κύκλος της ζωής του, η δεκτικότητα του Γιάλομ αυξάνεται. Με ταπεινότητα και ειλικρίνεια ομολογεί ότι εξακολουθεί να εκπλήσσεται, να μαθαίνει από τους θεραπευόμενους και να θαυμάζει τη δυνατότητά τους να αξιοποιούν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο τα ιαματικά συστατικά της ψυχοθεραπευτικής συνάντησης.

                Σε αυτές τις σελίδες θα συναντήσουμε μια νοσοκόμα, θυμωμένη και παραδομέ­νη στη δυστυχία, χωρίς διέξοδο, η οποία έχασε τον γιο της μέσα στον κόσμο των ναρκωτικών και του εγκλήματος, και που όμως πρέπει να παρηγορεί τους προνο­μιούχους ασθενείς της στον δικό τους πόνο· έναν επιτυχημένο επιχειρηματία ο οποίος στον απόηχο μιας αυτοκτονίας νιώθει απελπισμένος μπροστά στα χάσματα και στα μυστικά που μολύνουν κάθε σχέση· μια νεόκοπη ψυχοθεραπεύτρια που η σπουδή της πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση διαβρώνει τις αναμνήσεις της για μια χαμένη φιλία· και έναν άνδρα του οποίου η άρνηση για τη φιλοσοφία αναγκάζει ακόμα και τον Γιάλομ να αμφιβάλλει για την εμπιστοσύνη του σε αυτή. Οι άνθρωποι ετούτοι και οι ιστορίες τους θα μείνουν για πολύ καιρό ακόμη στο μυαλό μας αφότου διαβάσουμε και την τελευταία σελίδα του βιβλίου του.

                Όπως ο Δήμιος του έρωτα και τα άλλα γραπτά του, τα Πλάσματα μίας μέρας μας χαρίζουν μια διεισδυτική, συμπονετική και ταυτόχρονα θαρραλέα ματιά στην ανθρώπινη ψυχή, με τον πόνο, τη σύγχυση και την ελπίδα που τη συνέχουν.

Ο Γιάλομ προσφέρει μ` αυτό το βιβλίο το απόσταγμα της σκέψης και της εμπειρίας του, με χιούμορ, μαεστρία και βαθιά ανθρωπιά.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο IRVIN D. YALOM (γεν. 1931) είναι ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ. Μαθητής και συνεργάτης του Rollo May, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους, εν ζωή, εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής στην ψυχιατρική και είναι συγ­γραφέας του εγκυρότερου και πληρέστερου εγχει­ριδίου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας (ExistentialPsychotherapy). Στον επιστημονικό χώρο είναι ιδιαίτερα γνωστό το κλινικό και ερευνητικό έργο του στην ομαδική ψυχοθεραπεία.

Το πρώτο του βιβλίο, που το 2006 κυκλοφόρησε η νέα αναθεωρημένη και επαυξημένη του έκδοση, TheoryandPracticeofGroupPsychotherapy(Θεω­ρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας, Άγρα, 2006), έχει μεταφραστεί σε 17 γλώσσες και αποτελεί βασικό διδακτικό εγχειρίδιο σε πολλές σχολές ψυχια­τρικής και ψυχοθεραπείας. Ο Γιάλομ έχει γράψει πολλά ακόμη επιστημονικά βιβλία και άρθρα.

Το λογοτεχνικό του έργο αρχίζει όψιμα και περι­λαμβάνει δύο συλλογές διηγημάτων (Ο δήμιος του έρωτα και Η μάνα και το νόημα τής ζωής) και τέσσε­ρα μυθιστορήματα (Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι, Η θεραπεία του Σοπενάουερ και Το πρόβλημα Σπινόζα),που έχουν γίνει μπεστ-σέλλερ σε πολλές χώρες. Όλα του τα λογοτεχνικά βιβλία αποτελούν ιστορίες ψυχοθεραπείας και ο ίδιος τα θεωρεί προέ­κταση του διδακτικού του έργου, το όποιο, όπως λέει, είναι γεμάτο ούτως ή άλλως με ιστορίες και διηγήσεις.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία του: Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι, Η θερα­πεία του Σοπενάουερ και Το πρόβλημα Σπινόζα (μυθιστορήματα)· Ο δήμιος του έρωτα και Η μάνα και το νόημα της ζωής (διηγήματα)· Θρη­σκεία και ψυχιατρική, Το δώρο της ψυχοθεραπείας,Στον κήπο του Επίκουρου - Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου, Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας και Ενδονοσοκομειακή ομαδική ψυ­χοθεραπεία (δοκίμια και μελέτες)· Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά - Μια ψυχοθεραπεία ειπωμένη δυο φορές (με την Ginny Elkin)· Θα φωνάξω την αστυ­νομία που συνέγραψε με τον R. L. Berger (αφήγη­μα), ενώ ετοιμάζεται το βιβλίο του Υπαρξιακή ψυχο­θεραπεία.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Patrick Caulfield, Βραδινό μενού, 1975

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

Ρίξαμε και οι δυο μια ματιά στο ρολόι. Ο χρόνος μας είχε τελειώσει εδώ και μερικά λεπτά. Αργά αργά ο Τσaρλς μάζεψε τα πράγματά του. «Είμαι εξαντλημένος» ψιθύρισε. «Κι εσύ θα κουράστηκες».

Σηκώθηκα στητός, ίσιωσα τους ώμους. «Καθόλου. Στην πραγματικότητα με ζωντανεύει μια συνεδρία βαθιά και ουσιαστική όπως η σημερινή. Έκανες πολλή και καλή δουλειά σήμερα, Τσaρλς. Δουλέψαμε καλά».

Του άνοιξα την πόρτα του γραφείου και όπως κάθε φορά δώσαμε τα χέρια καθώς έφευγε. Έκλεισα την πόρτα και ξαφνικά χτύπησα με την παλάμη μου το μέτωπό μου και είπα: «Όχι, δεν μπορώ να το κάνω αυτό. Δεν μπορώ να τελειώσω τη συνεδρία με τέτοιο τρόπο». Ξανάνοιξα την πόρτα, τον φώναξα και του είπα: «Τσaρλς, δεν ξέρω τι μ’ έπιασε, γύρισα πίσω σε μια παλιά συνήθεια κι έκανα κάτι που δεν θέλω πια καθόλου να γίνεται. Η αλήθεια είναι ότι πράγματι με κούρασε που μπήκαμε σε βαθιά και δύσκολα θέματα, για την ακρίβεια είμαι λίγο εξαντλημένος και χαίρομαι που δεν έχω να δω κανέναν άλλο σήμερα». Τον κοίταξα και περίμενα. Δεν ήξερα πώς θ’ αντιδρούσε.

«Το είχα καταλάβει, Ιρβ. Σε ξέρω καλύτερα απ’ όσο νομίζεις. Καταλαβαίνω πότε προσπαθείς απλώς να φερθείς σαν ψυχοθεραπευτής».

«Με τον Δήμιο του έρωτα ο Γιάλομ εγκαινίασε ένα νέο λογοτεχνικό είδος: αφηγήσεις από το χώρο της ψυχοθεραπείας συνδυασμένες με το πάθος για την κλασική λογοτεχνία και με το βάθος του δοκιμιακού λόγου. Όλοι εμείς που έχουμε διδαχτεί τόσα από τον Γιά­λομ για την ανθρώπινη φύση και την εμπειρία έχουμε λόγο να γιορτάζουμε την έκδοση του νέου βιβλίου του Πλάσματα μιας μέρας».

—STEVEN PINKER, Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ

«Ο Ίρβιν Γιάλομ έγραψε ένα βιβλίο τόσο διεισδυτικό που μπαίνοντας στον κόσμο του μεταμορφώνεσαι. Αισθάνεσαι ότι το βιβλίο μάλλον διαβάζει εσένα παρά εσύ αυτό. Τα Πλάσματα μίας μέρας είναι από τα ελάχιστα βιβλία που μπορούν να κατορθώσουν κάτι τέτοιο».

— REBECCA NEWBERGER GOLDSTEIN, συγγραφέας

«Είμαι μεγάλος θαυμαστής του συγγραφικού έργου του Ίρβιν Γιάλομ, λογοτεχνικού και επιστημονικού. Στα Πλάσματα μίας μέρας συνδυάζει τη βαθιά γνώση του θεραπευτή για τον πόνο και τη χαρά της ζωής με την οξυδέρκεια του λογοτέχνη που ξέρει να πλάθει την αφηγηματική στιγμή. Οι θεραπευτικές ιστορίες του είναι γεμάτες αλήθεια και μας καλούν να αντιμετωπίσουμε πιο πιε­στικά ηθικά και πνευματικά ερωτήματα με θάρρος και ελπίδα για αλλαγή. Είναι ένα βιβλίο συγκινητικό και πρωτότυπο».

— JAY PARINI, συγγραφέας

OΛΟΙ ΜΑΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ. Με τα λόγια αυτά ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος υπενθυμίζει στον εαυτό του το εφήμερο της ζωής. Από αυτόν αντλεί ο 84χρονος Ίρβιν Γιάλομ τον τίτλο του νέου του βιβλίου με ψυχοθεραπευτικές ιστορίες και μας προσκαλεί να ζήσουμε μαζί του τον αγώνα, τον πόνο και τη μαγεία της ζωής και της ψυχοθεραπείας. Η σοφία του ηλικιωμένου θεραπευτή είναι φανερή στην αμεσότητα με την οποία προσεγγίζει τον άνθρωπο που έρχεται στο γραφείο του, στα καίρια σχόλιά του και στην άνεσή του να μοιραστεί τις προσωπικές του αγωνίες, αν κάτι τέτοιο μπορεί να βοηθήσει τον θεραπευόμενο. Καθώς κλείνει ο κύκλος της ζωής του, η δεκτικότητα του Γιάλομ αυξάνεται. Με ταπεινότητα και ειλικρίνεια ομολογεί ότι εξακολουθεί να εκπλήσσεται, να μαθαίνει από τους θεραπευόμενους και να θαυμάζει τη δυνατότητά τους να αξιοποιούν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο τα ιαματικά συστατικά της ψυχοθεραπευτικής συνάντησης.

                Σε αυτές τις σελίδες θα συναντήσουμε μια νοσοκόμα, θυμωμένη και παραδομέ­νη στη δυστυχία, χωρίς διέξοδο, η οποία έχασε τον γιο της μέσα στον κόσμο των ναρκωτικών και του εγκλήματος, και που όμως πρέπει να παρηγορεί τους προνο­μιούχους ασθενείς της στον δικό τους πόνο· έναν επιτυχημένο επιχειρηματία ο οποίος στον απόηχο μιας αυτοκτονίας νιώθει απελπισμένος μπροστά στα χάσματα και στα μυστικά που μολύνουν κάθε σχέση· μια νεόκοπη ψυχοθεραπεύτρια που η σπουδή της πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση διαβρώνει τις αναμνήσεις της για μια χαμένη φιλία· και έναν άνδρα του οποίου η άρνηση για τη φιλοσοφία αναγκάζει ακόμα και τον Γιάλομ να αμφιβάλλει για την εμπιστοσύνη του σε αυτή. Οι άνθρωποι ετούτοι και οι ιστορίες τους θα μείνουν για πολύ καιρό ακόμη στο μυαλό μας αφότου διαβάσουμε και την τελευταία σελίδα του βιβλίου του.

                Όπως ο Δήμιος του έρωτα και τα άλλα γραπτά του, τα Πλάσματα μίας μέρας μας χαρίζουν μια διεισδυτική, συμπονετική και ταυτόχρονα θαρραλέα ματιά στην ανθρώπινη ψυχή, με τον πόνο, τη σύγχυση και την ελπίδα που τη συνέχουν.

Ο Γιάλομ προσφέρει μ` αυτό το βιβλίο το απόσταγμα της σκέψης και της εμπειρίας του, με χιούμορ, μαεστρία και βαθιά ανθρωπιά.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο IRVIN D. YALOM (γεν. 1931) είναι ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ. Μαθητής και συνεργάτης του Rollo May, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους, εν ζωή, εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής στην ψυχιατρική και είναι συγ­γραφέας του εγκυρότερου και πληρέστερου εγχει­ριδίου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας (ExistentialPsychotherapy). Στον επιστημονικό χώρο είναι ιδιαίτερα γνωστό το κλινικό και ερευνητικό έργο του στην ομαδική ψυχοθεραπεία.

Το πρώτο του βιβλίο, που το 2006 κυκλοφόρησε η νέα αναθεωρημένη και επαυξημένη του έκδοση, TheoryandPracticeofGroupPsychotherapy(Θεω­ρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας, Άγρα, 2006), έχει μεταφραστεί σε 17 γλώσσες και αποτελεί βασικό διδακτικό εγχειρίδιο σε πολλές σχολές ψυχια­τρικής και ψυχοθεραπείας. Ο Γιάλομ έχει γράψει πολλά ακόμη επιστημονικά βιβλία και άρθρα.

Το λογοτεχνικό του έργο αρχίζει όψιμα και περι­λαμβάνει δύο συλλογές διηγημάτων (Ο δήμιος του έρωτα και Η μάνα και το νόημα τής ζωής) και τέσσε­ρα μυθιστορήματα (Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι, Η θεραπεία του Σοπενάουερ και Το πρόβλημα Σπινόζα),που έχουν γίνει μπεστ-σέλλερ σε πολλές χώρες. Όλα του τα λογοτεχνικά βιβλία αποτελούν ιστορίες ψυχοθεραπείας και ο ίδιος τα θεωρεί προέ­κταση του διδακτικού του έργου, το όποιο, όπως λέει, είναι γεμάτο ούτως ή άλλως με ιστορίες και διηγήσεις.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία του: Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι, Η θερα­πεία του Σοπενάουερ και Το πρόβλημα Σπινόζα (μυθιστορήματα)· Ο δήμιος του έρωτα και Η μάνα και το νόημα της ζωής (διηγήματα)· Θρη­σκεία και ψυχιατρική, Το δώρο της ψυχοθεραπείας,Στον κήπο του Επίκουρου - Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου, Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας και Ενδονοσοκομειακή ομαδική ψυ­χοθεραπεία (δοκίμια και μελέτες)· Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά - Μια ψυχοθεραπεία ειπωμένη δυο φορές (με την Ginny Elkin)· Θα φωνάξω την αστυ­νομία που συνέγραψε με τον R. L. Berger (αφήγη­μα), ενώ ετοιμάζεται το βιβλίο του Υπαρξιακή ψυχο­θεραπεία.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Patrick Caulfield, Βραδινό μενού, 1975