Αν τα αγάλματα έβρισκαν και πάλι την πρώτη τους ψυχή, τότε από τα μουσεία μας θα υψωνόταν η πιο πελώρια προσευχή που θα είχε ακούσει ποτέ η γη. Αν νιώθαμε τα συναισθήματα που είχαν νιώσει οι πρώτοι θεατές ενός αιγυπτιακού Ομοιώματος ή ενός ρομαντικού Εσταυρωμένου, δεν θα μπορούσαμε να τα αφήσουμε στο Λούβρο. Ξέρουμε ότι η μεταμόρφωση συμπαρέσυρε κάθε ιερή τέχνη, κάθε έργο θρησκευτικής πίστης· ότι για τον χριστιανό Σεζάν ένας ρομαντικός Εσταυρωμένος είναι γλυπτό κι όχι ο Χριστός, η "Παρθένος" του Τσιμαμπούε είναι πίνακας κι όχι η Παρθένος Μαρία· ότι για κανέναν δεν είναι Ομοιώματα τα αγάλματα των Φαραώ. Από τους θεούς των Σουμερίων μέχρι τους δικούς μας αγγέλους και τους δικούς μας αγίους, όλες αυτές οι τέχνες εξέφρασαν έναν κόσμο που υπήρχε πιο πολύ κι από τον γήινο κόσμο, επειδή ήταν ο κόσμος της αιωνιότητας. Τα έργα τους έκαναν τις αίθουσες των μουσείων να ερημώσουν -όχι όμως και τις αίθουσες εκείνες όπου η Φλερεντία και η Ρώμη είχαν πιστέψει ότι το πνεύμα τους βρισκόταν σε διάλογο με την Αρχαιότητα. Η Ιταλία μας δίνει την εντύπωση ότι η αναβίωση του Μύθου, πρώτα-πρώτα της Αφροδίτης, της επέτρεψε να ζωγραφίζει κάτι που δεν υπάρχει για κανέναν, να του δίνει μέσω της τέχνης μια αξία ισότιμη με εκείνη των λατρευτικών μορφών, κι έπειτα να ζωγραφίζει τους ανθρώπους, τους αγίους, την Παρθένο Μαρία, τον Χρίστο, μέχρι και τα τοπία, σαν τις εικόνες ενός μη πραγματικού γεμάτου αίγλη. Μπροστά της μοιάζει να σταματά η μεταμόρφωση, δίνοντας τη θέση της στην πιο απλή κληρονομιά. Αν όμως η Αθήνα δεν είχε ποτέ φιλοξενήσει τόσους τουρίστες, σήμερα η δική μας εκλεκτή Ελλάδα τελειώνει με τον Παρθενώνα -εκεί που ξεκινούσε χθες η εκλεκτή Ελλάδα της Ευρώπης.

"Η ζωγραφική είναι μια ποίηση που τη βλέπεις"
Leonardo da Vinci