Ο αθλητισμός, χαρακτηριστικό στοιχείο και θεσμός του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, εμφανίζεται από τους προϊστορικούς χρόνους στον ελληνικό χώρο, πολλούς αιώνες πριν καθιερωθούν επίσημα οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Ακόμη μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι οι οργανωμένοι αγώνες και το Ολυμπιακό Ιδεώδες έχουν τις ρίζες τους σε πολύ παλαιότερες εποχές από το έτος 776 π.Χ., επίσημη χρονολογία έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήδη από τις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. παρουσιάζονται τα πρώτα αθλητικά γυμνάσματα στη μινωική Κρήτη, τα οποία με το πέρασμα του χρόνου εξελίσσονται σε πραγματικούς αγώνες. Η εμφάνιση των αθλημάτων στους προϊστορικούς χρόνους στον ελληνικό χώρο λέγεται ότι οφείλεται σε παλαιότερους προδρόμους. Από την 3η χιλιετία π.Χ. εμφανίζονται στους ανατολικούς λαούς και κυρίως στην Αίγυπτο παραστάσεις σε μνημεία της τέχνης, με διάφορες ασκήσεις και παιχνίδια, που ξεκινούν από τη φυσική έφεση για άσκηση του σώματος με μοναδικό στόχο τη θεαματική επίδειξη.
Η βασική διαφορά των ελληνικών αθλητικών αγώνων από τους αγώνες άθλησης των άλλων λαών είναι ότι αφ` ενός είναι οργανωμένοι αγώνες και αφ` ετέρου εξυπηρετούν ένα ιδανικό. Μπορεί στους ανατολικούς λαούς, σε τοιχογραφίες και ανάγλυφα, να πρωτοεικονίζονται άνδρες να παλεύουν ή να ασκούνται στο τόξο και στη σφαίρα ή να σηκώνουν βάρη, όμως πουθενά δεν αναφέρεται ότι υπήρχαν οργανωμένα παιχνίδια ή αθλήματα. Οργανωμένοι αθλητικοί αγώνες δεν υπάρχουν στην Αίγυπτο ούτε καν στους ιστορικούς χρόνους - πράγμα που αποδεικνύεται από τη μαρτυρία του πατέρα της Ιστορίας Ηρόδοτου, που επισκέφθηκε την Αίγυπτο τον 6ο π.Χ. αι. Για το λόγο αυτό η εξέλιξη των απλών ασκήσεων σε οργανωμένους αγώνες και η στήριξή τους σ` ένα ιδανικό είναι καθαρά επίτευγμα των Ελλήνων.