Το κοινοβουλευτικό σύστημα
Δημοκρατική αρχή και κυβερνητική ευθύνη
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-493-121-7
Σαββάλας, Αθήνα, 12/2011
1η έκδ.
Σειρά: Κοινωνικές Επιστήμες = Social Sciences: Σύγχρονο Ελληνικό Δοκίμιο
Γλώσσα: Ελληνική, Νέα
€ 19.70 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
17 x 24 εκ., 553 γρ., 309 σελ.
Περιγραφή

Για τέσσερις αιώνες ο κοινοβουλευτισμός βρισκόταν στο επίκεντρο της πολιτειολογικής σκέψης. Αποτελούσε ένα οργανωτικό σχήμα που εξασφάλιζε τον περιορισμό της κρατικής εξουσίας και, στην συνέχεια, την άσκηση της σύμφωνα με την θέληση της Βουλής και, έμμεσα, του λαού. Στο πέρασμα όμως από τον 20ό προς τον 21ο αιώνα, η δυναμική του δείχνει να έχει εξαντληθεί: Η κομματική ταύτιση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και των κυβερνώντων τείνει να καταστήσει πλασματική την πολιτική ευθύνη των τελευταίων και απαξιώνει την υποχρέωσή τους να λογοδοτούν προς την Βουλή και το εκλογικό σώμα. Επιπλέον, η υποχώρηση του εθνικού κράτους ως πεδίου άσκησης της πολιτικής, η διαφαινόμενη επικράτηση της νεοφιλελεύθερης αυταπάτης, ότι η παγκοσμιοποίηση θα εξασφαλίσει μια αγαθή διακυβέρνηση που θα στηρίζεται στους αναλλοίωτους κανόνες της ηθικής, κάνουν τον προβληματισμό για το κοινοβουλευτικό σύστημα να δείχνει ξεπερασμένος. Η παρούσα ιδιαίτερα επίκαιρη μελέτη επιχειρεί να διερευνήσει τις αντιφάσεις που ενσωματώνονται στον κοινοβουλευτισμό της μετανεωτερικότητας και να φωτίσει την συμβολή της πολιτικής ευθύνης στην πραγμάτωση της δημοκρατικής αρχής. Αν το ζητούμενο στην δημοκρατία είναι η λογοδοσία των κυβερνώντων, το κοινοβουλευτικό σύστημα καθιστά τις κυβερνητικές πολιτικές αντικείμενο μιας οργανωμένης αντιπαράθεσης και επιβάλλει την αντιπαραβολή τους προς τις δεσμεύσεις που ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του αναλαμβάνουν κατά την άνοδο τους στην εξουσία. Η διακυβέρνηση με βάση την πολιτική εντολή που οι κυβερνώντες λαμβάνουν κατά τον διορισμό τους και η αναγωγή της δράσης τους στην βούληση του λαού αποτελούν εγγύηση του πολιτικού αυτοπροσδιορισμού, αλλά και ένα ανάχωμα στην συρρίκνωση της πολιτικής ως μεθόδου ρύθμισης των κοινωνικών σχέσεων.


[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]

Εισαγωγή: Ο κοινοβουλευτισμός ως ενιαίος λόγος
1 Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ: ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ
Ι Η γέννηση του κοινοβουλευτισμού: η πολιτική ενίσχυση του αγγλικού Κοινοβουλίου και η ανάδυση ενός νέου οργάνου, της κυβέρνησης
Από το magnum consilium στο Κοινοβούλιο ή πώς η 'παράταξη της χώρας' διαμορφώνει το αντιπροσωπευτικό σώμα
Ο μονάρχης στο Κοινοβούλιο: ο πρώτος υπουργός εκπρόσωπος του βασιλιά και υπόλογος για την πολιτική της κυβέρνησης στην Βουλή των Κοινοτήτων
II Η κατίσχυση των αντιπροσωπευτικών σωμάτων κατά την ανάδειξη και άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας: το κοινοβουλευτικό σύστημα ως εγγύηση της πολιτικής ελευθερίας
2 Η ΕΚΝΟΜΙΚΕΥΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ: ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ
Ι Η ανάδειξη του κοινοβουλευτικού συστήματος ως οργανωτικής βάσης του πολιτεύματος και οι διακρίσεις του: από την 'γνήσια' μορφή του κοινοβουλευτισμού στις σύγχρονες εκφάνσεις του
Τα συνταγματικά χαρακτηριστικά του κοινοβουλευτικού συστήματος. Η μετεξέλιξη της πολιτειακής πρακτικής σε νομική κατηγορία.
Το δυαδικό κοινοβουλευτικό σύστημα
Το μονιστικό κοινοβουλευτικό σύστημα
Σύνθετα μοντέλα και εξέλιξη
Η ανάγκη νοηματοδότησης του κοινοβουλευτισμού ως οργανωτικής βάσης του πολιτεύματος στις δημοκρατίες των μαζών και των κομμάτων
II Οι σχέσεις του κοινοβουλευτισμού ως κυβερνητικού συστήματος με την δημοκρατική διακυβέρνηση του κράτους
Η διαμόρφωση της κυβερνητικής λειτουργίας: μια εξουσία δικέφαλη που επιφορτίζεται με την πολιτική διεύθυνση της χώρας
Η εγκατάσταση της πρωθυπουργικής παντοδυναμίας στους κοινοβουλευτικούς θεσμούς και η εμπέδωση της πλειοψηφικής λογικής στην λειτουργία των δημοκρατικών πολιτευμάτων
α Μια 'αναπόδραστη' αντίφαση: από την διεύρυνση της λαϊκής αντιπροσώπευσης στην πολιτικοθεσμική επικυριαρχία της κυβέρνησης και του αρχηγού της
β Η πρωθυπουργική πρωτοκαθεδρία ως έκφραση της δημοκρατικής διακυβέρνησης δια της πλειοψηφίας
Το 'κατάλοιπο' του δυαδισμού της εκτελεστικής εξουσίας στις αρχές του 21ου αιώνα: ο αρχηγός του κράτους ως ρυθμιστής του πολιτεύματος στην συνταγματική δημοκρατία
α Αρχηγός του κράτους και αρχηγός μιας κρατικής εξουσίας: η δημοκρατική σημασία των νομικών κατηγοριών
β Ο αρχηγός του κράτους ως θεματοφύλακας των διαδικασιών και των αξιών που πλαισιώνουν τα 'ισορροπητικά' προβλήματα του δημοκρατικού κοινοβουλευτισμού
3 ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΕΣ: ΜΙΑ ΘΕΣΜΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Ι Από την αυθεντία του μονάρχη στην προσωποποίηση του κράτους και στην παράσταση της πολιτικής κοινότητας
Η ανάδειξη του αρχηγού του κράτους και η εξέλιξη της μορφής των αντιπροσωπευτικών πολιτευμάτων
Ο κληρονομικός αρχηγός του κράτους: η διαδοχή ως μέθοδος υπόδειξης του θεσμικού εκπροσώπου της συνταγματικής δημοκρατίας
Ο κανόνας της έμμεσης εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας ως στοιχείο του μονιστικού κοινοβουλευτισμού. Το ελληνικό παράδειγμα
Η άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και η σημασία της για την αναδιαμόρφωση του κυβερνητικού συστήματος: ημιπροεδρικό ή νέο-δυαδικό κοινοβουλευτικό σύστημα;
ΙΙ Ο διορισμός της κυβέρνησης: η ανάθεση της πολιτικής διεύθυνσης της χώρας και η προληπτική λειτουργία της κοινοβουλευτικής αρχής
Μια ρυθμιστική αρμοδιότητα του αρχηγού του κράτους: ο διορισμός του πρωθυπουργού. Ο αυτοτελής χαρακτήρας της αρμοδιότητας και η σημασία της στο 'κομματικό κράτος'
Μια επιλογή που εκφράζει τις επιλογές της κοινοβουλευτικής ή της κυβερνώσας πλειοψηφίας;
Οι συνταγματικές ρυθμίσεις θεμέλιο ή περιορισμός της 'εκλεκτορικής' λειτουργίας της λαϊκής αντιπροσωπείας;
διαβούλευσης κατά τον σχηματισμό της κυβέρνησης και
οι διερευνητικές εντολές
4 Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΣΤΟΥΣ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΕΣ
Ι Το ζήτημα της ευθύνης του αρχηγού του κράτους
ΙΙ Η πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης: εξάρτηση από την λαϊκή αντιπροσωπεία και υποχρέωση λογοδοσίας προς το εκλογικό σώμα
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Add: 2014-01-01 00:00:00 - Upd: 2014-01-01 00:00:00