Σκοπός της μελέτης είναι η παρουσίαση της προσωπικότητας και του έργου του λόγιου Πατριάρχη των Ιεροσολύμων Εφραίμ Β` του Αθηναίου (+1770), που η δραστηριότητα του, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, έδωσε νέα πνοή στην ιστορία των γραμμάτων. Μετά την περάτωση των σπουδών του, που ασφαλώς καθόρισαν και τη μετέπειτα πορεία του, ως πρώτιστο μέλημα έθεσε την ανάπτυξη της παιδείας και συνέβαλε τα μέγιστα στην πνευματική ανόρθωση της Κύπρου, όπου και κλήθηκε για να διδάξει. Συνεργάστηκε με τους αρχιεπισκόπους Φιλόθεο και Παΐσιο και ανέλαβε αποστολές για την ανακούφιση της Εκκλησίας και του Ελληνισμού του νησιού. Ωστόσο, για να αποφύγει την ανάμειξη του σε κρίση που δημιουργήθηκε στην Εκκλησία της Κύπρου το 1761, έφυγε για τη Βηρυτό. Την εποχή αυτή η δραστηριότητα του διοχετεύτηκε στην πολεμική εναντίον της λατινικής προπαγάνδας, που στην περιοχή αυτή είχε λάβει τεράστιες διαστάσεις. Το 1766 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Βηθλεέμ και στη συνέχεια εκλέχτηκε Πατριάρχης Ιεροσολύμων. Ως Πατριάρχης όχι μόνο έκανε περιοδείες στη Μολδοβλαχία και στην Κωνσταντινούπολη για την οικονομική ανακούφιση του Παναγίου Τάφου, αλλά και με ενέργειες του κατάφερε να αντιμετωπίσει τους Λατίνους, οι οποίοι είχαν αποπειραθεί να εκτοπίσουν τους Έλληνες από τους Αγίους Τόπους. Η πολυσχιδής δράση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Εφραίμ Β` του Αθηναίου διαφαίνεται κι από το πλούσιο συγγραφικό και εκδοτικό του έργο. Μέσα από τα έργα του διαπιστώνει ο ερευνητής ότι ήταν βαθύς γνώστης των θεολογικών και εκκλησιαστικών ζητημάτων. Δεν απέφευγε μάλιστα να παίρνει θέση και σε πολύκροτα ζητήματα που απασχόλησαν την Εκκλησία, όπως αυτό του αναβαπτισμού. Εκείνο όμως που τον χαρακτήριζε σε όλες τις ενέργειες του, ήταν η προσπάθεια να διατηρήσει την ηρεμία στους κόλπους της Εκκλησίας.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]