Κοινωνική κριτική και ιδεολογία δεν ταυτίζονται, αλλά αποτελούν δύο στιγμές της ίδιας διαδικασίας, με την οποία κάθε κοινωνία και κάθε τμήμα μιας κοινωνίας εννοούν, αντιλαμβάνονται τις συνθήκες της ύπαρξης τους, και επιλέγουν, οργανώνουν τις πρακτικές τους. Το σχολείο, ως κοινωνικός θεσμός που προάγει την κοινωνική δικαιοσύνη ανασύροντας από την αμάθεια και τη φτώχεια τους `ικανούς`, είναι ένα από τα πολλαπλά σημασιολογικά ισοδύναμα που αναπτύσσονται γύρω από τη γενική ιδέα της δημοκρατίας, συγκροτώντας τον ηγεμονικό λόγο του σύγχρονου ελληνικού σχολείου. Αυτός ο λόγος επιζητεί τη συναίνεση διαφημίζοντας τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών και αναλαμβάνοντας ένα είδος διαπαιδαγώγησης του δημοκρατικού φρονήματος των πολιτών. Οι έρευνες που παρουσιάζονται σ` αυτό το βιβλίο απευθύνθηκαν σε φοιτητές και εκπαιδευτικούς με πρώτο στόχο τη διερεύνηση των απόψεων τους σχετικά με τον κοινωνικό ρόλο του εκπαιδευτικού θεσμού. Το βασικό ερώτημα αυτών των ερευνών είναι διπλό: οι αντιλήψεις των κοινωνικών κατηγοριών που ρωτήθηκαν συγκροτούν ένα λόγο ρήξης ή ένα λόγο συναινετικό προς την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική και ιδεολογία και, εάν αυτός ο λόγος είναι συναινετικός, με ποια ιδιαίτερη μορφή εκφράζει την άμεση ή έμμεση συναίνεση αυτών των κατηγοριών;

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]