«Στο πλαίσιο εξαετούς έρευνάς μας στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στα Χανιά (Ι.Α.Κ.) για την παιδεία στην Κρήτη κατά την περίοδο της αυτονομίας της (1898-1913) συγκεντρώσαμε και μελετήσαμε ανέκδοτο αρχειακό υλικό, μέρος του οποίου επιλέξαμε να παρουσιάσουμε σε αυτήν εδώ την έκδοση, πιστεύοντας ότι έτσι καλύπτουμε ένα κενό στη μέχρι τώρα βιβλιογραφία. Ειδικότερα, παρουσιάζουμε τα σημαντικότερα ιστορικά εκείνα τεκμήρια που καθόρισαν και οργάνωσαν το νομοθετικό πλαίσιο της εκπαίδευσης, συνδυάζοντας τα επίσημα νομοθετικά έγγραφα και με άλλες πηγές. Συγκεκριμένα εξετάσαμε: το αρχείο της Ανωτέρας Διευθύνσεως Παιδείας και Θρησκευμάτων της Κρητικής Πολιτείας, το αρχείο Αντωνίου Γιάνναρη, την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Κρητικής Πολιτείας, τα στενογραφημένα πρακτικά των συνεδριάσεων της Βουλής των Κρητών, εφημερίδες και εκπαιδευτικά περιοδικά της εποχής, επιστολές και προσωπικά έγγραφα, υπομνήματα και εκθέσεις, κανονισμούς, εκπαιδευτικούς και στατιστικούς πίνακες που συντάχθηκαν από τους ιθύνοντες της εποχής, μελέτες και έρευνες διανοούμενων της εποχής, απομνημονεύματα, δημοσιολογικού και εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος έργα. Η Κρητική Πολιτεία, καθ` όλη τη διάρκεια της πορείας της μέχρι την ένωσή της με την Ελλάδα, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παιδεία του κρητικού λαού. Από το 1899 έως το 1913 δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας ποικίλα εκπαιδευτικά και νομοθετικά διατάγματα και εκπονούνται σημαντικά νομοσχέδια. Στην εργασία μας αυτή επικεντρωθήκαμε στους κυριότερους Οργανισμούς της Δημόσιας Εκπαιδεύσεως και σε ορισμένα Σχέδια νόμου, για να παρουσιάσουμε αφενός μεν την οργάνωση της εκπαίδευσης στην Κρήτη την περίοδο της αυτονομίας και αφετέρου τις ιδεολογικές και κοινωνικές ζυμώσεις και προσανατολισμούς της εποχής. Επιπλέον, προσπαθήσαμε να εξετάσουμε την αποτελεσματικότητα και την ανταπόκριση των εκπαιδευτικών μέτρων που ελήφθησαν για τις ανάγκες του κρητικού λαού, μέσα από την κριτική που τους ασκήθηκε από τους πνευματικούς κύκλους της εποχής. Στον εγχώριο περιοδικό Τύπο του νησιού δημοσιεύονται άρθρα που αποτυπώνουν πραγματικά το ασίγαστο ενδιαφέρον των ανθρώπων αυτών για την ορθή και αποτελεσματική λειτουργία της εκπαίδευσης.

Τα κείμενα και οι πηγές μας αναφέρονται κυρίως στην περίοδο της αυτονομίας, ωστόσο κάποια από αυτά ξεκινούν από την περίοδο της ημιαυτονομίας (1879-1897)».

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]