Η Συνθήκη της Λισσαβώνας, που άρχισε να ισχύει από την 1η Δεκεμβρίου 2009, αποτέλεσε το `αντίδοτο` στην αποτυχία επικύρωσης της Συνταγματικής Συνθήκης. Στην ανατολή της τρίτης χιλιετίας, η ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία κατέγραψε δύο ομολογουμένως μεγάλες επιτυχίες, πρώτον, τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με δέκα κράτη της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, που βίωσαν, κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, τη σοβιετική εμπειρία, και δεύτερον, τη συγκρότηση, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάακεν, τον Δεκέμβριο του 2001, της `Συνέλευσης` με την εντολή για τη σύνταξη του Συντάγματος της Ευρώπης. Επρόκειτο για δύο μεγαλειώδεις αποφάσεις, που τη στιγμή εκείνη έδειχναν ότι το ευρωπαϊκό ενοποιητικό πείραμα πλησίαζε προς την ολοκλήρωσή του. Δυστυχώς, τα πράγματα δεν εξελίχθησαν τελικά όπως είχαν σχεδιαστεί, διότι το μεν Σύνταγμα της Ευρώπης δεν επικυρώθηκε από τους λαούς δύο κρατών μελών του σκληρού πυρήνα, της Γαλλίας και της Ολλανδίας, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί η όλη διαδικασία, η δε συμμετοχή των νέων κρατών μελών της Ένωσης δεν λειτούργησε σύμφωνα με τα αναμενόμενα, αφού οι περισσότερες από τις χώρες αυτές δεν έχουν μέχρι σήμερα επιδείξει προσήλωση στο ευρωπαϊκό όραμα. Υπό το κράτος των εξελίξεων αυτών, η Συνθήκη της Λισσαβώνας ήρθε να σώσει τα προσχήματα και να βοηθήσει την ευρωπαϊκή ενοποιητική προσπάθεια να εξέλθει από το τέλμα στο οποίο την είχε βυθίσει η αβεβαιότητα της επικύρωσης του Συντάγματος της Ευρώπης. Μετά από πολλές δυσκολίες ως προς την επικύρωσή της, η Συνθήκη της Λισσαβώνας τέθηκε σε ισχύ και έφερε πολλές και χρήσιμες καινοτομίες. Απλοποίησε το όλο οργανωτικό σχήμα της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας με την κατάργηση των πυλώνων και τη συγχώνευση των νομικών οντοτήτων της Κοινότητας και της Ένωσης. Παράλληλα, έδωσε επιτέλους νομική ισχύ στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, που εκκρεμούσε από τη ΔΚΔ της Νίκαιας, καλύπτοντας με τον τρόπο αυτόν ένα σημαντικό νομικό κενό στην ενωσιακή έννομη τάξη που υπήρχε από τη Συνθήκη της Ρώμης. Στον θεσμικό τομέα, δημιούργησε δύο νέα αξιώματα, του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ύπατου Εκπροσώπου της ΚΕΙ 11 ΙΑ, με τα οποία αναμένεται να γίνει πιο διακριτή η διεθνής παρουσία της Ένωσης στη διεθνή σκηνή και πιο επιτυχής η εμπλοκή της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Με αυτές και άλλες πολύ σημαντικές καινοτομίες, η Συνθήκη της Λισσαβώνας αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση στην περαιτέρω πορεία του ευρωπαϊκού ενοποιητικού πειράματος, αν τα προβλήματα της διεθνούς οικονομικής κρίσης δεν εκτροχιάσουν την όλη προσπάθεια...

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]