Να ξαναμάθουμε να φανταζόμαστε

Η σκέψη του Καστοριάδη και η πράξη της ελευθερίας

Σέκερης, Ηλίας

Κυκλοφορεί

ISBN: 978-618-88138-0-9

Αυτολεξεί, Αθήνα, 11/2025

1η έκδ., Ελληνική, Νέα

€ 14.31 (περ. ΦΠΑ 6%)

Βιβλίο, Χαρτόδετο

21 x 14 εκ, 214 σελ.

Περιγραφή

Από το οπισθόφυλλο:

Πώς μπορεί η ανθρώπινη κοινωνία να επιτύχει την αυτονομία της; Πώς μπορούν οι άνθρωποι να χειραφετηθούν από τις δομές και τους θεσμούς που έχουν παγιωθεί σε μορφές ετερονομίας και καταπίεσης;

Η πρόταση του Καστοριάδη επαναφέρει τη ριζοσπαστική σύλληψη της φαντασίας στο κέντρο της πολιτικής. Μας καλεί να αμφισβητήσουμε το κανονικό και να τολμήσουμε να διατυπώσουμε το αδιανόητο: «ο δοσμένος κόσμος δεν είναι αναγκαστικός».

Το παρόν βιβλίο γεννήθηκε από μια βαθιά ριζωμένη ανάγκη να καταλάβουμε –και ίσως να μοιραστούμε– αυτή τη σκέψη που επιμένει πως η ελευθερία δεν είναι γεγονός τετελεσμένο αλλά δυνατότητα. Οι σελίδες του φιλοδοξούν να αποτελέσουν έναν ουσιαστικό οδηγό για όποιο άτομο επιθυμεί να προσεγγίσει τις βασικές έννοιες του φιλοσοφικού και πολιτικού έργου του Καστοριάδη. Ταυτόχρονα, επιχειρεί να προσφέρει μια πιο διαυγή και φιλική προς τον αναγνώστη προσέγγιση, χωρίς να θυσιάζεται το βάθος των εννοιών.

Ο Καστοριάδης δεν εγκατέλειψε ποτέ τη ριζοσπαστική επιθυμία μετασχηματισμού του κόσμου· αντίθετα, την απελευθέρωσε από τα θεωρητικά δεσμά του ιστορικού ντετερμινισμού. Μέσα από το έργο του, φωτίζεται η διαρκής πρόκληση προς την κοινωνία: να αναλάβει την ευθύνη της ύπαρξής της και να επιδιώξει την ελευθερία μέσα από τη συλλογική δράση.

Το πρόταγμα της αυτονομίας που θεμελιώνει είναι, τελικά, μια πράξη εμπιστοσύνης προς τον άνθρωπο. Μια εμπιστοσύνη επικίνδυνη και χωρίς εγγυήσεις. Η κριτική του προσφέρει ένα σπάνια διαυγές βλέμμα για το πού βρισκόμαστε σήμερα και τι μπορούμε –ακόμη– να φανταστούμε.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΡΟΣ Α’: Βασικές οντολογικές & εννοιολογικές θεμελιώσεις του Καστοριάδη
1. Η φαντασία πριν από το φαντασιακό: Από την αναπαράσταση στη ρήξη
– Kant και Sartre
– Η ψυχαναλυτική οπτική των Freud και Lacan
2. Το ριζικό φαντασιακό ως πηγή της δημιουργίας
3. Κοινωνικό φαντασιακό & κοινωνικές φαντασιακές σημασίες
4. Το Μάγμα: Μια νέα οντολογία του Είναι
5. Το κοινωνικο-ιστορικό ως πεδίο ανάδυσης
ΜΕΡΟΣ Β’: Η πολιτική πρόταση του Καστοριάδη
1. Θεσμίζοντας τον κόσμο
2. Καλλιτεχνική πράξη & φαντασιακή δημιουργία
3. Αυτονομία & ετερονομία
4. Η ψυχαναλυτική διάσταση της αυτονομίας
5. Αυτοθέσμιση: Η κοινωνία ως συνειδητή δημιουργός των νόμων της
6. Ο αυτοπεριορισμός και η ηθική της αυτονομίας
7. Το ζήτημα της παιδείας και η κρίση της πολιτικής φαντασίας
8. Η διαύγαση ως προϋπόθεση της αυτονομίας: Συνείδηση, δημιουργία, πράξη
9. Η δημοκρατία ως πράξη αυτονομίας
– Η σημερινή κατάσταση: Ετερονομία με δημοκρατικό προσωπείο & η ανάγκη ενός νέου πολιτικού φαντασιακού
10. Η έννοια του προτάγματος της αυτονομίας
ΜΕΡΟΣ Γ’: Η ρήξη με την ετερονομία
1. Η Καστοριαδική κριτική στον μαρξισμό
– Κριτική στην οικονομική θεωρία του μαρξισμού
– Κριτική στην αντίληψη της Ιστορίας από τον Marx
– Από τη μαρξική πρωτοπορία στην αυτοθέσμιση
2. Ο άνθρωπος ως πράγμα: Η κριτική στον νεοφιλελευθερισμό
– Η αγορά ως αυτονόητη και απόλυτη
– Η υπονόμευση της δημοκρατίας
– Η καταστροφή της παιδείας και της κριτικής σκέψης
– Η αλλοτρίωση του ανθρώπινου υποκειμένου
3. Το ζήτημα της εξουσίας: Αναρχία & αυτονομία
– Εξουσία, πλειοψηφία και συλλογική δέσμευση
– Το ζήτημα της επανάστασης
– Η ανθρώπινη φύση
4. Εργασία & τεχνολογία
– Η εργασία ως θεμελιακή ανθρωπολογική και πολιτική κατηγορία
– Η ξένωση της εργασίας και η γραφειοκρατικοποίηση της κοινωνίας
– Η τεχνολογία ως φαντασιακή σημασία και ως φορέας ετερονομίας
– Η τεχνητή νοημοσύνη ως νέο διακύβευμα
– Αυτοδιαχείριση και δημιουργική εργασία: Το ριζοσπαστικό όραμα
5. Πολιτική οικολογία πέρα από τον οικοτεχνοκρατισμό
– Η περιβαλλοντική κρίση ως κρίση νοήματος
– Η κοινωνική οικολογία του Bookchin σε διάλογο με τον Καστοριάδη: Προς μια νέα οικολογική ανθρωπολογία
6. Η ριζική δημιουργία του νοήματος: Οντολογία, γλώσσα και φαντασιακό
– Αποδόμηση και γλωσσική στροφή: Ρήγματα στη νεωτερική οντολογία
– Το Είναι ως δημιουργία: Η οντολογία και η κριτική του Καστοριάδη
ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Αποαποικιοποίηση της αυτονομίας
1. Από τον Διαφωτισμό στην ύστερη Νεωτερικότητα: Η μετάλλαξη της αυτονομίας
2. Τι σημαίνει να αποαποικιοποιήσουμε την αυτονομία;
3. Πρακτικά παραδείγματα: Φαντασιακές ρήξεις σε μικρή κλίμακα
4. Προς ένα άλλο φαντασιακό
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Ο βίος και ο στοχασμός ενός αυτόνομου νου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ