Ο επίπονος, αντιδραστικός εκμοντερνισμός της Ελλάδας
Ιδεολογία-Βιοπολιτική-Αρχιτεκτονική
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-618-85037-7-9
Oblik Editions, Θεσσαλονίκη, 7/2024
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 16.01 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 204 σελ.
Περιγραφή
Η Αρχιτεκτονική γεννήθηκε για να υπηρετήσει ιδεολογικούς σκοπούς. Αναδείχθηκε σε τέχνη ή επιστήμη μέσα από την ανάγκη για κατασκευή ναών, παλατιών και μνημείων, ενώ όταν επεκτάθηκε στην οργάνωση του χώρου για τις ανάγκες ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων, αυτό σχεδόν πάντα γινόταν για να εξασφαλιστούν -με όρους βιοπολιτικής και βιοεξουσίας- οι απαραίτητες λειτουργικές προϋποθέσεις συμβίωσης μεγάλων πληθυσμών.
Αν το πρόσφατο εκσυγχρονιστικό πρόταγμα της κρίσης έχει ενσωματωμένη ως αυτονόητη την κατάφαση στη μεταμοντέρνα συνθήκη -κατάφαση που εμπεδώθηκε κατά τις δεκαετίες του 1990 και του 2000, δηλαδή την περίοδο του τέλους της Ιστορίας και της διαφαινόμενης οικονομικής σύγκλισης της Ελλάδας με την κεντρική Ευρώπη-, η μεταπολεμική εκδοχή του εκμοντερνιστικού οράματος ήταν εξαρχής διαποτισμένη από την επίδρασή του -εισαγόμενου επίσης- αντιδραστικού Μοντερνισμού της δεκαετίας του 1930, ενός ρεύματος που υμνούσε την τεχνολογία και την εκβιομηχάνιση, επιζητώντας να τα διαχωρίσει από την καπιταλιστική ωφελιμιστική λογική, υποτάσσοντάς τα σε μια μεταφυσική εθνικιστική ιδεολογική κατασκευή, και του οποίου οι εκπρόσωποι και διαχειρίστηκαν από θέσεις εξουσίας τη μεταπολεμική ανασυγκρότηση της χώρας.
Εκεί οφείλουμε την πρόσδεση -αδιαχώριστη έκτοτε- μιας εκδοχής της ελληνικότητας στο εκσυγχρονιστικό αφήγημα, καθώς και τη δημοφιλή αντιστροφή της που θέλει το αυθεντικά ελληνικό -απόρροια του φωτός και του τοπίου- να είναι εξ ορισμού μοντέρνο, ή μάλλον αρχέτυπο του μοντέρνου. Στη μεταμοντέρνα περίοδο -μαζί με την υποχώρηση του μαχητικού πνεύματος και της κοινωνικής στόχευσης του Μοντερνισμού προς όφελος της λογικής της πρωτοπορίας και της καινοτομίας ως αυτοσκοπού-, το προαναφερθέν ιδεολόγημα έδωσε άφθονο έτοιμο υλικό για την παραγωγή -και τη θεωρητική υποστήριξη- μεγάλου αριθμού σκηνογραφικού χαρακτήρα αρχιτεκτονικών υπερβολών, σε περίοπτα σημεία των ελληνικών πόλεων. 

Εισαγωγικό σημείωμα
Σημείωμα για την έκδοση
Προλεγόμενα
- Η Αρχιτεκτονική ως ιδεολογία και βιοπολιτική
Περί του σκοπού της Αρχιτεκτονικής
Περί Αρχιτεκτονικής και κοσμοθεωρίας, λίγη ιστορία
Η πολιτική και εθνοτική δυναμική του σχεδιασμού στη Νεωτερικότητα
- Το πέρασμα στη βιομηχανική εποχή
Η επέλαση του "κλασικού"
Αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά ήθη στη μετεπαναστατική Ελλάδα
Από το νεοσύστατο κράτος στο εθνικό φαντασιακό
Δια χειρός Βαυαρίας: ο Κλασικισμός στη γενέτειρά του
- Το "μοντέρνο" ως ιδεολογία και αρχιτεκτονική πράξη
Από τον 19ο αιώνα στον 20ό αι.: η γένεση του "μοντέρνου"
Το όραμα του ευρωπαϊκού αρχιτεκτονικού Μοντερνισμού
Μοντερνισμός και εθνικός ολοκληρωτισμός στον Μεσοπόλεμο
Ο ελληνικός Μοντερνισμός και το αίτημα της "ελληνικότητας"
Το ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο εμφάνισης του μοντέρνου
Οι Έλληνες μηχανικοί, ο Εκσυγχρονισμός και η 4η Αυγούστου
Ο ελληνικός αρχιτεκτονικός Μοντερνισμός μέσα στον ευρωπαϊκό
Η αναζήτηση της "ελληνικότητας"
- Από τον Εμφύλιο στη Δικτατορία (1939-1975): Ανήκομεν εις την "Δύσιν"
Μετά τον πόλεμο. Ψυχρός πόλεμος
Μεταπολεμική ανασυγκρότηση και αμερικανική διείσδυση
Η πορεία προς τη σύγχρονη ελληνική Αρχιτεκτονική
Ήλιος, τοπίο, ιστορία, άνεση. Ένα ελκυστικό καταναλωτικό πακέτο. Το Σχέδιο Marshall και τα αρχαιολογικά τοπία ως "κατασκευές"
Ο αρχιτέκτων ως απόλυτος σχεδιαστής: η περίπτωση Δοξιάδη
Η ανάπτυξη, η θέση της Αριστεράς και η διαχείριση της γης
Ο ανολοκλήρωτος εκμοντερνισμός
- Υπάρχει "μεταμοντέρνα" Αρχιτεκτονική
Η μεταμοντέρνα ελληνική πραγματικότητα
Πασοκικός εκσυγχρονισμός, ένταξη στην ΟΝΕ, Αθήνα 2004
- Πίσω στη Νεωτερικότητα - Ένα πρόταγμα για την Ελλάδα της κρίσης
Η Παγκοσμιοποίηση και το ιδεολόγημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης
Μετά τον Μοντερνισμό: ο αρχιτέκτων ως "celebrity"
Από το Πακέτο Delors στο 1ο μνημόνιο. Η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου
Εξευγενισμός, ο νέος πολεοδομικός Φασισμός. Remap - Rethink
Η λεωφόρος των Ιδρυμάτων
Οι νέοι όροι μιας μεσογειακής υπερπαραγωγής
Επίλογος
Βιβλιογραφία
Φωτογραφίες