Πρόδρομα λοιπόν και εισαγωγικά, ας ξεχωρίσουμε μερικά από τα ερωτήματα που αλλάζουν τα πράγματα: Έχει άραγε θέση και δυνατότητα επιβίωσης η δημοκρατία, το πολίτευμα του «κοινού τόπου», της συμμετοχικότητας, της αντιπροσώπευσης και της λογοδοσίας, σε ένα «παγκόσμιο χωριό» χωρίς γεωγραφικά όρια και σύνορα; Μπορεί να συγκροτηθεί σταδιακά και επαγωγικά, με διάφορα διακρατικά προγράμματα, μια παγκόσμια κωδικοποίηση νόμων και να αποτελέσει έναν ουσιαστικό ιστό της; Μπορεί να δικάζει ο υπολογιστής; Ποιος θα συγκεντρώσει τον παγκόσμιο έλεγχο των δικτύων και της γνώσης, σαν παγκόσμιος ολιγάρχης–ή μάλλον σαν μονάρχης του πνεύματος; Κι αν το προϊόν ενός αλγόριθμου θα συγκρούεται με τα ενσώματα και τα έμψυχα, ποιος θα επικρατεί; «Λυπάμαι, κυρίες και κύριοι, άλλα όμως λέει το σύστημα. Χάσατε.»; Η ψήφος θα γεννά τα έργα της τεχνητής νοημοσύνης όπως η κότα το αυγό ή το αντίστροφο;
Με συντομία εδώ παρατίθενται βασικά ερωτήματα και έννοιες κεντρικής σημασίας. Σε μια τέτοια συνοπτική αναφορά σε τόσο γενικά θέματα, ασφαλώς παραλείπονται πολλές πτυχές και αδικούνται άξια μνείας έργα και ονόματα. Θεώρησα όμως ότι η αναπόφευκτη αυτή παράπλευρη απώλεια δεν πρέπει να ματαιώσει το εγχείρημα. Στο κάτω κάτω, «μικρό βιβλίο, μικρό κακό». Έμφαση πάντως έχει δοθείσε δύο ειδικά ζητήματα των σχέσεων δημοκρατίας και δικαιοσύνης. Το πρώτο, η διάκριση των εξουσιών, έχει συγκυριακές αφορμές, την ένταση της κριτικής για παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη στη χώρα μας, σε συνδυασμό με τη διεθνή συζήτηση για τον κίνδυνο η κυβερνητική εξουσία να καταβροχθίσει τις άλλες. Το δεύτερο, μάλλον διαχρονικό, αφορά τη σχέση του κράτους δικαίου με το αίτημα της ασφάλειας.