Μετά τη γερμανική κατάκτηση το 1941, το σύνθημα του απελευθερωτικού μετώπου για μελλοντική λαοκρατία τέθηκε υπό αμφισβήτηση εκ των ένδον. Η πολιτική έναντι του μακεδονικού ζητήματος αποτέλεσε για τους αντιπάλους του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αντικείμενο προπαγάνδισης, σε μία απόπειρα αυτών να υποσκάψουν την κομμουνιστική κυριαρχία.
Η προσπάθεια αποσταθεροποίησης των κομμουνιστών από τους Βρετανούς ακολούθησε την πεπατημένη, με επίγνωση ότι, στις συνθήκες κοινωνικής σύγκρουσης, το διακύβευμα ήταν η εξουσία. Με υλικό αυθεντικά ντοκουμέντα της εποχής, υφίστανται διαπραγμάτευση στο παρόν πόνημα το ζήτημα εθνικιστών ανταρτών στο «βουνό» στη δυτική Μακεδονία ανάμεσα στους κομμουνιστές, οι εμπλοκές με τους σλαβομακεδόνες, οι πολιτιστικές ταυτότητες, η εκφορά του λόγου.