Η ΔΙΕΝΕΞΗ ΜΕ ΤΟΝ EBERHARD

Η Διένεξη με τον Eberhard είναι η δημόσια απάντηση του Καντ στη σφοδρή κριτική του Johann August Eberhard κατά της υπερβατολογικής φιλοσοφίας και ταυτόχρονα ένας συνοπτικός αλλά περιεκτικός σχολιασμός της Κριτικής του καθαρού Λόγου.

Πρόκειται για ένα πολεμικό κείμενο που αντικρούει τους ισχυρισμούς του δογματικού μεταφυσικού, οι οποίοι αποσκοπούν στην ακύρωση του κριτικού εγχειρήματος, «ανοίγοντας τον δρόμο σε έναν απεριόριστο δογματισμό του καθαρού Λόγου». Θιασώτης της επέκτασης της γνώσης στον νοητό κόσμο των υπεραισθητών αντικειμένων, ο Eberhard διατρέχει τις «άγονες ερήμους της οντολογίας», προβαίνοντας σε λογικά άλματα «όπως οι ταχυδακτυλουργοί της Μεταφυσικής» και συγχέοντας «τις λογικές με τις υπερβατολογικές προτάσεις».

Αποδοκιμάζοντας «αυτόν τον αλαζονικό τσαρλατανισμό», η Διένεξη αποτυπώνει τη σύγκρουση ανάμεσα στον δογματικό ορθολογισμό και την κριτική φιλοσοφία, αποσαφηνίζοντας τις κύριες γνωσιοθεωρητικές θέσεις του κριτικισμού με τις οποίες απομακρύνεται από την παραδοσιακή μεταφυσική.

ΟΙ ΠΡΟΟΔΟΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ
ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ LEIBNIZ ΚΑΙ ΤΟΥ WOLFF

Ποιες είναι οι πραγματικές πρόοδοι της Μεταφυσικής στη Γερμανία από την εποχή του Leibniz και του Wolff; Αυτό ήταν το θέμα του διαγωνισμού δοκιμίου που διοργάνωσε η Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου, επιδιώκοντας ουσιαστικά μιαν αποτίμηση της ιστορικής σπουδαιότητας της κριτικής φιλοσοφίας.

Ο Καντ είχε ήδη ολοκληρώσει την τριλογία του με την έκδοση της τρίτης Κριτικής και είχε εμπλακεί σε μια δημόσια αντιπαράθεση με τους αμύντορες του κλασικού ορθολογισμού, με αφορμή την πολεμική του Eberhard. Ο διαγωνισμός της Ακαδημίας τού προσέφερε λοιπόν την ευκαιρία να αποσαφηνίσει το μεταφυσικό του εγχείρημα αντιπαραβάλλοντάς το προς την παραδοσιακή οντολογία. Ορίζοντας τη Μεταφυσική ως την επιστήμη της μετάβασης από τη γνώση του αισθητού σ’ εκείνη του υπεραισθητού, η οποία δεν αποτελεί μια προοδευτική εξέλιξη αλλά μια υπέρβαση, που ολοκληρώνεται με την κριτική φιλοσοφία, θα επεξεργαστεί τρία διαφορετικά κείμενα, αλλά τελικά δεν θα συμμετάσχει.

Θα κληροδοτήσει ωστόσο ένα μείζον έργο για την κατανόηση του κριτικισμού, που αποτελεί τη σημαντικότερη απόπειρα συστηματικής επισκόπησης όλης της υπερβατολογικής φιλοσοφίας, θεωρώντας την πλέον όχι ως απλή προπαιδευτική διδασκαλία, αλλά ως ολοκληρωμένο μεταφυσικό σύστημα.