Στις 25 Ιουλίου 2020 συμπληρώθηκε ένας αιώνας από τότε που έφυγε από τη ζωή ο Ιωάννης Κονδυλάκης (1861-1920). Ο Κονδυλάκης δεν υπήρξε μόνο ένας από τους επιφανέστερους λόγιους και δημοσιογράφους, όταν οι πνευματικοί άνθρωποι δημοσιογραφούσαν για την επιβίωση, αλλά κι ένας αγωνιστής, γέννημα θρέμμα της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Κρήτης. Για τους δημοσιογράφους ειδικότερα υπήρξε ένας πρωτοπόρος, ένας δάσκαλος, πολύ περισσότερο, καθώς ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Ενώσεως Συντακτών (1914), συμβάλλοντας τα μέγιστα στην καταξίωση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος.
Το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ είχε προγραμματίσει κάτι περισσότερο για τα εκατόχρονα από τον θάνατο του Κονδυλάκη, που, δυστυχώς, δεν ήταν δυνατό να πραγματοποιηθεί λόγω της πανδημίας. Παρά τις δυσκολίες ωστόσο, προχώρησε στην έκδοση του ανά χείρας αφιερώματος – ως ελάχιστο φόρο τιμής στον πρώτο πρόεδρο της Ενώσεως Συντακτών. Δημοσιογράφοι κι ερευνητές του έργου του Κονδυλάκη ανταποκρίθηκαν πρόθυμα στην έκκληση του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ με κείμενά τους για τον αποκαλούμενο και «πατέρα του χρονογραφήματος», καθώς επί δεκαετίες υπήρξε ο δημιουργός του στον ημερήσιο Τύπο, υπογράφοντας, κυρίως, με το ψευδώνυμο «Διαβάτης». Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στις σελίδες που ακολουθούν, όπως είναι αυτονόητο, γράφτηκαν αποκλειστικά για την παρούσα έκδοση, με μοναδική εξαίρεση ένα κείμενο του εκ των κορυφαίων λογίων και δημοσιογράφων-μελών της ΕΣΗΕΑ Κώστα Βάρναλη για τον Κονδυλάκη (από το βιβλίο του Ζωντανοί άνθρωποι, εκδ. Κέδρος 1958).