Οι έννοιες του δήμου και της κοινότητας έχουν βαθιά ιστορική καταγωγή και μακρά διαδρομή στην εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών. Παρά τα διαφορετικά περιεχόμενα και τις διαφορετικές μορφές που έλαβαν, ανάλογα με τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, αφορούν πάντα τη διαχείριση των "κοινών" από τους ελεύθερους πολίτες, σε αντιπαράθεση με τη συγκεντρωτική δεσποτική ή αυτοκρατορική - μοναρχική εξουσία.
Το σύγχρονο αστικό κράτος, λιγότερο ή περισσότερο συγκεντρωτικό, αναλαμβάνει, προκειμένου να στηρίξει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, σημαντικές οικονομικές λειτουργίες. Μεγάλα τμήματα των έργων και των δημοτικών λειτουργιών εκχωρούνται σε ιδιώτες, με αποτέλεσμα να διασπαθίζεται ο ισχνός προϋπολογισμός που κατανέμεται στους δήμους από το κεντρικό κράτος.
Σήμερα, οι λεγόμενοι αυτοδιοικητικοί θεσμοί δεν συγκροτούνται ως θεσμοί λαϊκής εξουσίας. Αποτελούν βαθμίδες συγκρότησης της αστικής κρατικής δομής που χαρακτηρίζεται από ενιαία λογική στα διάφορα επίπεδα.
Με βάση αυτό το σκεπτικό, η σημασία της τοπικής αυτο-οργάνωσης είναι κομβικής σημασίας. Αν τα πράγματα ιδωθούν υπό από αυτό το πρίσμα, τότε υπάρχει η δυνατότητα οι δήμοι να αποτελέσουν ένα πεδίο νέων πειραματισμών και άρα μιας νέας κοινωνικής οργάνωσης, ακόμη κι αν αυτοί που πρωτοστατούν είναι αρχικά μικρές και μειοψηφικές ομάδες, αρκεί να μπορούν να εκφράσουν ένα νέο όραμα.