H µεγάλη επανάσταση του Εικοσιένα δεν ήρθε ως ξαφνική έµπνευση ν’ αποτιναχτεί ο ζυγός της δουλείας κι ούτε χαρίστηκε ως ουρανόπεµπτο δώρο· την προετοίµασαν, σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αλλεπάλληλες εξεγέρσεις, αιµατοκυλισµένα κινήµατα —άλλα προδοµένα κι άλλα αποτυχηµένα— και συνεχείς απόπειρες να διαµφισβητηθεί ένοπλα η κραταιά εξουσία του Τούρκου δυνάστη.
Στο διάνυσµα των τουρκοπατηµένων καιρών, το ακατάσβεστο πάθος για ελευθερία φούσκωσε σαν το εκρηκτικό προζύµι, καθώς τα πρόσωπα, οι συνειδήσεις και οι πράξεις τους —στην αλληλοδιαδοχή µορφών και σχεδίων απελευθερωτικού αγώνα— πότιζαν µε αίµατα και ακάµατες προσπάθειες τον αυτοφυή σπόρο να γίνει δέντρο βαθύρριζο και σύσκιο. Έτσι προετοίµασαν το ’21 ο Ρήγας, οι Φιλικοί, το κλεφταρµατολικό σπαθί, οι θαλασσοµάχοι του Αιγαίου, το δηµοτικό τραγούδι, οι ποιητές και οι φωτισµένοι πνευµατικοί άνθρωποι.
Στο Λογοτεχνικό Ηµερολόγιο 2020 κορυφαίοι δηµιουργοί της τέχνης του λόγου αφηγούνται πώς γράφτηκε αυτό το µακραίωνο απελευθερωτικό προοίµιο, που τελικά εξασφάλισε µε το σπαθί του 1821 το πολυαίµατο δικαίωµα της ελευθερίας του ελληνικού λαού.

Tο εξώφυλλο κοσµεί το έργο του Luigi Mayer(1755-1803) Το λιµάνι του Πυθαγορείου στηΣάµο (λεπτοµέρεια).