Σκοπός του παρόντος έργου είναι η παροχή στον μελετητή μιας γενικής εικόνας πάνω στα δημόσια οικονομικά της χώρας. Σε αυτήν την όγδοη έκδοση έχει ληφθεί υπ’ όψιν η ΥΑ 2/58493/2.5.2018, με την οποία, στο στάδιο κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού, πραγματοποιείται η αναλυτική Οικονομική και Διοικητική Ταξινόμηση των εσόδων και εξόδων του κράτους για το επόμενο οικονομικό έτος.
Περαιτέρω, στον τομέα των εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου στα δάνεια που παρέχουν τα πιστωτικά ιδρύματα προς φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με τον ν. 4549/2018 θεσπίσθηκε νέο νομικό καθεστώς, το οποίο προβλέπει αυστηρότερους όρους για την παροχή της εγγύησης σε σχέση με το παρελθόν. Το Ελληνικό Δημόσιο, ανταποκρινόμενο προς τις ανάγκες της οικονομικής συγκυρίας σχετικής με τα κόκκινα δάνεια του ιδιωτικού τομέα, με τον ν. 4649/2019 θέσπισε ένα νέο πρόγραμμα παροχής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων απαιτήσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Αναφορικά με το θέμα των κρατικών ενισχύσεων, στην παρούσα έκδοση κρίθηκε σκόπιμο να αποσαφηνιστεί η έννοια της δημοσιονομικής πρακτικής των «tax rulings», την οποία εφαρμόζουν ορισμένα κράτη σε διεθνές επίπεδο για να προσελκύσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον αλλοδαπών κεφαλαιούχων. Ιδιαίτερα εξετάζεται πώς λειτουργεί το φαινόμενο αυτό σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης με έμφαση τη νομολογία του ΔΕΕ πάνω σε υποθέσεις σχετικές με τις απαγορευμένες κρατικές ενισχύσεις.
Στο τέλος του βιβλίου παρατίθενται ενδεικτικοί πίνακες των εσόδων και δαπανών, όπως αποτυπώνονται σύμφωνα με το νέο σύστημα κατανομής τους στον εγκριθέντα και ήδη εφαρμοζόμενο κρατικό προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2020.
Πρόλογοι........................................................................................... ΙΧ
Συντομογραφίες.................................................................................. XXVII
ΕΙΣΑΓΩΓΗ......................................... 1
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ, ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ
ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 8
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ
ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 8
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ
ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 11
Ι... Κατά τις απόψεις των κλασσικών οικονομολόγων..................................... 11
ΙΙ.. Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων του κρατικού παρεμβατισμού............... 12
ΙΙΙ. Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων της νεοφιλελεύθερης σχολής................ 14
IV. Κατά τις απόψεις των σύγχρονων οικονομολόγων..................................... 16
ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 17
Ι... Στοιχεία της έννοιας του Κρατικού Προϋπολογισμού................................ 18
ΙΙ.. Δέσμευση της εκτελεστικής εξουσίας όσον αφορά τη διαμόρφωση των μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού ..................................................................................................... 19
ΙΙΙ. Η νομική σημασία της εγκρίσεως του Κρατικού Προϋπολογισμού για την πραγματοποίηση εσόδων και εξόδων αυτού......................................................................................................... 20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΚΑΝΟΝΕΣ (ΑΡΧΕΣ)
ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 22
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 22
Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα................................................ 22
ΙΙ.. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά το ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο 23
Α. Υιοθέτηση του κανόνα...................................................................... 23
Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα.................................................................. 25
α. Η ψήφιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού............. 25
β. Μόνιμος μηχανισμός δημοσιονομικής προσαρμογής.......................... 28
γ. Η κατάρτιση του προϋπολογισμού των δημοσίων επενδύσεων............. 30
δ. Η κατάρτιση των προϋπολογισμών των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και η τήρηση ειδικών λογαριασμών εκτός προϋπολογισμού................................................................... 30
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ 33
Ι... Ανάλυση του κανόνα στις επί μέρους αρχές............................................. 33
Α. Η αρχή του μη συμψηφισμού μεταξύ εσόδων και εξόδων...................... 34
α. Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής............................................ 34
αα.... Περιεχόμενο της αρχής.......................................................... 34
ββ.... Δικαιολογία της αρχής........................................................... 35
Β. Η αρχή του μη ειδικού προορισμού των εσόδων................................... 36
α. Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής............................................ 36
αα.... Περιεχόμενο της αρχής.......................................................... 36
ββ.... Δικαιολογία της αρχής........................................................... 37
ΙΙ.. Υιοθέτηση του κανόνα από το ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο και παρεκκλίσεις αυτού 39
Α. Υιοθέτηση του κανόνα...................................................................... 39
Β. Παρεκκλίσεις από τον κανόνα............................................................ 40
ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΕΝΙΑΥΣΙΟΥ (ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ) 43
Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα................................................ 43
Α. Περιεχόμενο του κανόνα................................................................... 43
Β. Δικαιολογία του κανόνα.................................................................... 44
ΙΙ.. Ζητήματα, σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους καθώς και με την χρονική κατάταξη των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός κρατικού προϋπολογισμού 45
Α. Ζήτημα σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους.......................... 45
Β. Ζητήματα σχετικά με την υπαγωγή ή μη στο οικονομικό έτος των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός προϋπολογισμού.............................................................................. 48
α. Το σύστημα της διαχειρίσεως ή του ταμειακού προϋπολογισμού.......... 48
β. Το σύστημα της χρήσεως................................................................ 48
γ. Σύστημα προβλεπόμενο από την ελληνική νομοθεσία........................ 49
ΙΙΙ. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα του ενιαυσίου κατά την ελληνική νομοθεσία 52
Α. Υιοθέτηση του κανόνα...................................................................... 52
Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα.................................................................. 53
α. Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση μη έγκαιρης ψήφισης του προϋπολογισμού 54
β. Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση της ανεπάρκειας των πιστώσεων 57
ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ
ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ............................ 65
Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα................................................ 65
Α. Περιεχόμενο του κανόνα................................................................... 65
Β. Δικαιολογία του κανόνα.................................................................... 67
ΙΙ.. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά την ελληνική νομοθεσία....... 68
Α. Υιοθέτηση του κανόνα...................................................................... 68
Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα.................................................................. 69
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΣΗ
ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 72
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 72
Ι... Περιορισμοί στην κατάρτιση του προϋπολογισμού απορρέοντες από κανόνες του ενωσιακού δικαίου ..................................................................................................... 73
Α. Το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής.................... 73
α. Το περιεχόμενο των προβλέψεων στο Μ.Π.Δ.Σ................................. 74
β. Η επεξηγητική έκθεση του Μ.Π.Δ.Σ................................................. 75
γ. Διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης του Μ.Π.Δ.Σ............................. 76
δ. Επικαιροποίηση του Μ.Π.Δ.Σ......................................................... 76
ε. Δεσμευτικότητα του ΜΠΔΣ............................................................ 77
Β. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο........................................................... 78
α. Γενικές παρατηρήσεις για τους θεσμούς των Δημοσιονομικών Συμβουλίων 78
β. Το ελληνικό δημοσιονομικό συμβούλιο............................................ 80
αα.... Ιστορικό της ίδρυσής του και οι βασικές του αρμοδιότητες......... 80
ββ.... Το Διοικητικό Συμβούλιο και ορισμός μελών............................ 81
γγ..... Κανόνες επιλογής των μελών του Δ.Σ...................................... 82
δδ.... Προϋπολογισμός και πόροι του Δημοσιονομικού Συμβουλίου..... 82
εε..... Στελέχωση των υπηρεσιών..................................................... 82
στστ. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο υπάγεται στην Βουλή...... 83
Γ.. Αρχή της Χρηστής Δημοσιονομικής Διαχείρισης.................................. 83
α. Λόγοι που επέβαλαν την υιοθέτηση της Αρχής.................................. 83
β. Έννοια και στοιχεία της Αρχής........................................................ 85
ΙΙ.. Σύνταξη του νομοσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού και του Μ.Π.Δ.Σ...... 87
Α. Αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας............................................. 88
α. Λόγοι συντάξεως του σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού από την εκτελεστική εξουσία 88
β. Τα επί μέρους όργανα της εκτελεστικής εξουσίας.............................. 89
αα.... Υπουργοί επικεφαλής λοιπών φορέων Γενικής Κυβέρνησης, προϊστάμενοι Οικονομικών Υπηρεσιών των Υπουργείων.......................................................................... 89
ββ.... Ο Υπουργός των Οικονομικών - Γενικό Λογιστήριο του Κράτους 91
γγ..... Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας...................... 95
δδ.... Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση.......................................... 95
εε..... Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.................................. 96
Β. Αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου - Προσχέδιο του προϋπολογισμού......... 98
ΙΙΙ. Διάρθρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού και παραδοσιακοί μέθοδοι εκτίμησης των δημοσιονομικών μεγεθών ..................................................................................................... 100
Α. Διάρθρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού....................................... 100
α. Αρχές ταξινόμησης των δημοσιονομικών μεγεθών........................... 100
β. Ταξινόμηση των εσόδων και εξόδων στον Κρατικό Προϋπολογισμό... 101
Β. Παραδοσιακές μέθοδοι εκτιμήσεως των δημοσιονομικών μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού ................................................................................................. 109
αα. Μέθοδοι εκτιμήσεως των εσόδων................................................. 109
ββ. Μέθοδοι εκτιμήσεως των δαπανών............................................... 111
IV. Συστήματα κατάρτισης προϋπολογισμών εφαρμοζόμενα από την ελληνική δημοσιονομική πρακτική ..................................................................................................... 113
Α. Γενικές παρατηρήσεις στα συστήματα του προϋπολογισμού κονδυλίων και του προϋπολογισμού προγραμμάτων ................................................................................................. 113
α. Σύστημα του προϋπολογισμού κονδυλίων....................................... 114
β. Σύστημα του προϋπολογισμού προγραμμάτων................................. 115
Β. Λόγοι αντικατάστασης του συστήματος προϋπολογισμού κονδυλίων από το σύστημα του προϋπολογισμού προγραμμάτων στην Ελλάδα............................................................ 117
Γ.. Αποτύπωση του συστήματος του προϋπολογισμού προγραμμάτων στα Εθνικά Σχέδια Προγραμμάτων - Πιλοτική εφαρμογή...................................................................................... 119
Δ. Υιοθέτηση της μεθόδου του εκ των προτέρων καθορισμού των ανωτάτων ορίων δαπανών του φορέα ................................................................................................. 124
Ε. Επαναφορά του προϋπολογισμού κονδυλίων αλλά και η ρητή θεσμοθέτηση της δυνατότητας για την κατάρτιση προϋπολογισμού προγραμμάτων....................................................... 125
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ 127
Ι... Διαδικασία ψηφίσεως του κρατικού προϋπολογισμού.............................. 127
Α. Διαδικασία ενώπιον της διαρκούς κοινοβουλευτικής επιτροπής............. 128
Β. Προθεσμία κατάθεσης του σχεδίου προϋπολογισμού στην Βουλή.......... 129
Γ.. Διαδικασία ενώπιον της Βουλής........................................................ 130
ΙΙ.. Έκταση της αρμοδιότητας της Βουλής για την τροποποίηση των μεγεθών του σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού....................................................................................................... 132
ΙΙΙ. Διαδικασία ψηφίσεως του προϋπολογισμού δαπανών της Βουλής.............. 134
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 136
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΟΡΓΑΝΑ ΑΡΜΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ
ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ...................................... 137
Ι... Οι δημόσιοι διατάκτες......................................................................... 137
Α. Έννοια των διατακτών..................................................................... 137
Β. Διακρίσεις των διατακτών................................................................ 139
ΙΙ.. Οι δημόσιοι Υπόλογοι......................................................................... 141
Α. Έννοια των δημοσίων υπολόγων....................................................... 141
Β. Διακρίσεις των δημοσίων υπολόγων.................................................. 144
α. Με κριτήριο το όργανο στο οποίο λογοδοτούν................................. 144
β. Με κριτήριο το αντικείμενο της υπηρεσίας τους.............................. 145
Γ.. Αχρεωστήτως λαβών....................................................................... 149
Δ. Ευθύνη Δημοσίου Υπολόγου και αχρεωστήτως λαβόντος..................... 151
α. Ευθύνη Δημοσίου Υπολόγου......................................................... 151
β. Ευθύνη αχρεωστήτως λαβόντος..................................................... 152
ΙΙΙ. Ο κανόνας του ασυμβίβαστου της ιδιότητας του διατάκτη και του υπολόγου 154
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ 156
Ι... Ανάληψη της δαπάνης......................................................................... 156
ΙΙ.. Η εκκαθάριση της δαπάνης.................................................................. 158
ΙΙΙ. Εντολή πληρωμής............................................................................... 163
IV. Εξόφληση τίτλων πληρωμής................................................................. 164
V.. Δαπάνες μη υποκείμενες σε προληπτικό έλεγχο...................................... 166
A. Πληρωμές δαπανών διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα........................ 166
Β. Προπληρωμές................................................................................ 167
α. Χρηματικά Εντάλματα Προπληρωμής (άρθρο 100 ΝΔΛ).................. 167
β. Προσωρινά χρηματικά εντάλματα (άρθρ. 105 ΝΔΛ)......................... 169
γ. Πάγιες Προκαταβολές χρηματικού................................................. 169
1.. Έννοια - Σύσταση (άρθρο 108 ΝΔΛ).......................................... 169
2.. Διαχείριση Πάγιων προκαταβολών (άρθρο 109 ΝΔΛ)................... 171
δ. Προκαταβολές με απόφαση του Υπουργού των Οικονομικών (άρθρο 114 ΝΔΛ) 171
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 173
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ............................. 173
Ι... Ιστορική εξέλιξη του θεσμού................................................................ 173
ΙΙ.. Νομική Φύση του Ελεγκτικού Συνεδρίου............................................... 174
ΙΙΙ. Αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου............................................... 178
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ
ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ 186
Ι... Νομικό καθεστώς του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο 187
Α. Ιστορική εξέλιξη της σχετικής νομοθεσίας......................................... 187
Β. Όργανα ελέγχου και πράξεις υποκείμενες σε έλεγχο............................ 189
α. Όργανα ελέγχου.......................................................................... 189
β. Αντικείμενο του προληπτικού ελέγχου............................................ 190
Γ.. Περιεχόμενο και νομική σημασία του ελέγχου.................................... 192
α. Τυπικός έλεγχος.......................................................................... 192
β. Ουσιαστικός έλεγχος.................................................................... 193
γ. Νομική σημασία του ελέγχου........................................................ 194
Δ. Διαδικασίες του ελέγχου.................................................................. 195
α. Τακτική διαδικασία...................................................................... 196
β. Έλεγχος παρεμπιπτόντων ζητημάτων.............................................. 197
γ. Ειδικές διαδικασίες...................................................................... 198
αα.... Διαδικασία ενώπιον του Κλιμακίου ή της Ολομέλειας............... 198
ββ.... Θεώρηση με ευθύνη του υπουργού......................................... 199
γγ..... Η εκ των προτέρων πρόκληση της γνώμης του Κλιμακίου ή της Ολομέλειας 201
δ. Ο έλεγχος δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας............. 201
ε. Η ανάκληση της πράξης του Τμήματος........................................... 212
ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ 215
Ι... Διοικητικός κατασταλτικός έλεγχος και εποπτεία της δημόσιας διαχείρισης (των δημοσίων υπολόγων) ..................................................................................................... 215
Α. Από τους Οικονομικούς Επιθεωρητές................................................ 215
Β. Από τις Υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου............................................ 216
Γ.. Από τον οικείο διατάκτη.................................................................. 218
Δ. Από τους προϊσταμένους των Δ.Ο.Υ. και των Ειδικών Ταμείων............ 218
Ε. Από τα όργανα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούντα ως διοικητικά όργανα 219
ΙΙ.. Ο Δικαστικός κατασταλτικός έλεγχος της δημόσιας διαχείρισης (των δημοσίων υπολόγων) 219
Α. Όργανα και διαδικασίες ελέγχου....................................................... 219
Β. Μεθοδολογία και αντικείμενο των ελέγχων........................................ 220
Γ.. Νομική φύση και είδη των ελέγχων................................................... 222
α. Νομική φύση των ελέγχων............................................................ 222
β. Είδη ελέγχου............................................................................... 224
Δ. Έννοια του ελλείμματος και διαδικασία καταλογισμού αυτού............... 227
α. Έννοια του ελλείμματος................................................................ 227
αα.... Νομική έννοια του ελλείμματος............................................. 228
ββ.... Δημοσιολογιστική έννοια του ελλείμματος.............................. 228
β. Διαδικασία καταλογισμού του ελλείμματος..................................... 230
αα.... Κατά τις διατάξεις του ΝΔΛ.................................................. 231
ββ.... Κατά τις διατάξεις του ΚΕΣ.................................................. 234
Ε. Η καταλογιστική πράξη................................................................... 235
α. Έννοια και περιεχόμενο................................................................ 235
β. Αιτιολογία της καταλογιστικής πράξης........................................... 236
γ. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης....................................... 237
ΙΙΙ. Ένδικα μέσα και βοηθήματα κατά των πράξεων καταλογισμού ελλείμματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ..................................................................................................... 239
Α. Ανακοπή....................................................................................... 239
α. Ανακοπή ερημοδικίας κατά των οριστικών αποφάσεων του Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου .............................................................................................. 239
β. Ένδικο βοήθημα της Ανακοπής κατά των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης του ΚΕΔΕ 240
Β. Το ένδικο βοήθημα της Έφεσης........................................................ 241
Γ.. Αναθεώρηση.................................................................................. 244
α. Αίτηση αναθεώρησης των πράξεων του Επιτρόπου........................... 245
β. Το έκτακτο ένδικο μέσο της αίτησης αναθεώρησης.......................... 247
Δ... Αναίρεση..................................................................................... 248
Ε... Πρότυπη Δίκη - Προδικαστικό ερώτημα........................................... 250
ΣΤ. Ενστάσεις ενώπιον Κλιμακίων για την εκτέλεση πράξεων κανονισμού σύνταξης 254
Ζ... Πρότυπη διαδικασία επί ενστάσεων κατά πράξεων ή αποφάσεων απονομής συντάξεων 254
Η... Αναζήτηση του καταλογισθέντος ποσού σε βάρος του υπολόγου με βάση την αρχή του αδικαιολογήτου πλουτισμού του Δημοσίου............................................................................... 256
Θ... Η εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο 257
Ι.... Αίτηση επανάληψης της διαδικασίας για τη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ 258
ΙV. Κοινοβουλευτικός και παρεμπίπτων δικαστικός κατασταλτικός έλεγχος εκτελέσεως του προϋπολογισμού ..................................................................................................... 259
Α. Περιεχόμενο και κατάρτιση των νόμων του απολογισμού και ισολογισμού και των λοιπών χρηματοοικονομικών καταστάσεων του Κράτους................................................................ 259
Β. Διαδικασία εγκρίσεως του απολογισμού και ισολογισμού του Κράτους...... 262
α. Διαδικασία ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου................................ 262
β. Διαδικασία ενώπιον της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής.......... 264
γ. Διαδικασία ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής............................... 264
Γ.. Παρέμβαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά την υποβολή της ετήσιας έκθεσης προς τη Βουλή σχετικά με τα αποτελέσματα των εργασιών του........................................................ 266
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣ ΑΥΤΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 269
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 270
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΚΑΝΟΝΕΣ (ΑΡΧΕΣ) ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ 270
Ι... Ο κανόνας της ενότητας....................................................................... 271
ΙΙ.. Ο κανόνας της καθολικότητας.............................................................. 272
ΙΙΙ. Ο κανόνας του ενιαυσίου ή της ετήσιας διάρκειας................................... 273
ΙV. Ο κανόνας της ειδικότητας των πιστώσεων............................................. 274
V.. Ο κανόνας της ισοσκέλισης του προϋπολογισμού.................................... 275
VI. Οι αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας....... 275
Α. Η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης................................ 275
Β. Η αρχή της διαφάνειας.................................................................... 276
VIΙ. Αρχή της ενιαίας λογιστικής μονάδας (Ευρώ)....................................... 277
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ............................. 277
Ι... Έσοδα (Το σύστημα «των ιδίων πόρων»)............................................... 277
Α. Γεωργικές εισφορές........................................................................ 279
Β. Δασμοί.......................................................................................... 279
Γ.. Ποσοστό επί του ΦΠΑ.................................................................... 280
Δ. Πόρος ΑΕΠ................................................................................... 282
Ε. Άλλα έσοδα του προϋπολογισμού της Ένωσης δευτερεύουσας σημασίας 282
ΙΙ.. Δαπάνες του προϋπολογισμού της Ένωσης............................................. 283
Α. Οι γεωργικές δαπάνες...................................................................... 283
Β. Οι δαπάνες για διαρθρωτικές, περιφερειακές και κοινωνικές πολιτικές... 284
Γ.. Οι δαπάνες για την έρευνα και την τεχνολογία.................................... 285
Δ. Οι δαπάνες για άλλες εσωτερικές πολιτικές........................................ 285
Ε. Οι δαπάνες για εξωτερικές ενέργειες.................................................. 286
ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ............................. 287
Ι... Η κατάρτιση του προϋπολογισμού της ΕΕ............................................. 287
ΙΙ.. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ............................................... 289
ΙΙΙ. Ο έλεγχος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ένωσης...................... 291
IV. Η καταπολέμηση της απάτης................................................................ 292
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 295
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ
ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΑΥΤΟΥ 296
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ 298
ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 300
Ι... Οι τακτικές εκθέσεις........................................................................... 300
Α. Η ετήσια γενική έκθεση................................................................... 300
Β. Άλλες ετήσιες εκθέσεις.................................................................... 301
ΙΙ.. Έκτακτες εκθέσεις.............................................................................. 301
ΙΙΙ. Δήλωση αξιοπιστίας............................................................................ 302
IV. Η νομική φύση των εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου...... 303
ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ
ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ.............................. 304
Ι... Συγκριτική θεώρηση μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ένωσης και του Ελληνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου ..................................................................................................... 304
ΙΙ.. Συνεργασία μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ένωσης και του Ελληνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου ..................................................................................................... 305
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ Ε. ΕΝΩΣΗΣ
ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ 307
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ Ε. ΕΝΩΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ
ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ 308
Ι... Ο κανόνας της απαγόρευσης των κρατικών ενισχύσεων........................... 308
Α. Έννοια των κρατικών ενισχύσεων και λόγοι απαγορεύσεως αυτών........ 308
α. Έννοια των κρατικών ενισχύσεων.................................................. 308
β. Λόγοι απαγορεύσεως των κρατικών ενισχύσεων.............................. 311
Β. Προϋποθέσεις θεμελίωσης του καθεστώτος του «ασυμβίβαστου».......... 312
ΙΙ.. Η κατ’ εξαίρεση απαλλαγή από το καθεστώς του ασυμβίβαστου των κρατικών ενισχύσεων 316
ΙΙΙ. Διαδικασίες για τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων από τα κοινοτικά όργανα 319
Α. Ο έλεγχος των υφισταμένων ενισχύσεων (άρθρο 108 παρ. 1 και 2 ΣΛΕΕ)... 319
Β. Ο έλεγχος των σχεδίων για τη θέσπιση νέων ή την τροποποίηση υφισταμένων κρατικών ενισχύσεων (άρθρο 108 παρ. 3 ΣΛΕΕ)........................................................................................ 323
IV. Οι πρακτικές “Tax rulings”.................................................................. 325
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΓΥΗΣΗ
ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 329
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ.............................. 329
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ
ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 331
Ι... Περίοδος ισχύος του α.ν. 747/1945........................................................ 331
ΙΙ.. Περίοδος ισχύος του Ν. 2322/1995........................................................ 332
ΙΙΙ. Το ισχύον νομικό καθεστώς του Ν. 4549/2018........................................ 334
Α. Πεδίο εφαρμογής............................................................................ 335
Β. Έσοδα του Εγγυητή Δημοσίου.......................................................... 338
α. Προμήθεια ασφαλείας.................................................................. 338
β. Ασφάλειες και έσοδα από τόκους................................................... 339
Γ.. Όργανα αρμόδια στην διαδικασία για την παροχή της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου 340
α. Η τριμερής Διυπουργική Επιτροπή (άρθρο 96)................................ 340
β. Επιτροπή για την παροχή εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 97) 340
γ. Συμβούλιο Διαχείρισης και Αξιολόγησης της εγγυητικής ευθύνης του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 98) .............................................................................................. 341
Δ. Διαδικασία παροχής της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρα 99-100) 342
Ε. Διαχείριση των εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρα 101-103)...... 343
α. Κατάπτωση της εγγύησης............................................................. 343
β. Απαλλαγή του Ελληνικού Δημοσίου και διαγραφή των βεβαιωμένων οφειλών 344
γ. Ρυθμίσεις δανείων........................................................................ 344
ΣΤ. Ειδικά θέματα.............................................................................. 345
α. Ετήσιο όριο εγγυήσεων (άρθρο 104).............................................. 345
β. Ενημέρωση του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 105).......................... 345
ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 346
Ι... Υπό το πρίσμα των διατάξεων της ΣΛΕΕ περί απαγορεύσεως των κρατικών ενισχύσεων 347
ΙΙ.. Υπό το πρίσμα των διατάξεων της Συνθήκης ΛΕΕ περί απαγορεύσεως των υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων....................................................................................................... 349
ΙΙΙ. Υπό το πρίσμα της οικονομικής έννοιας του ηθικού κινδύνου................... 351
IV. Πρόγραμμα παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου σε τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων των πιστωτικών ιδρυμάτων........................................................................ 352
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΕ ΣΤΟΧΟ
ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 356
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ
ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΜΕ
ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ 356
Ι... Συντονισμός των εθνικών νομισματικών πολιτικών................................. 357
ΙΙ.. Επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης........ 359
Α. Έμμεσα μέτρα................................................................................ 359
Β. Άμεσα μέτρα.................................................................................. 363
α. Σύνθεση της Γενικής Κυβέρνησης και κριτήρια υπαγωγής σε αυτήν μιας οντότητας 363
αα.... Σύνθεση της Γενικής Κυβέρνησης.......................................... 363
ββ.... Κριτήρια υπαγωγής μιας οντότητας στην Γενική Κυβέρνηση..... 365
β. Οι διατάξεις του πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου (άρθρο 126 ΣΛΕΕ, πρώην 104 ΣυνθΕΚ) 366
γ. Οι διατάξεις του παράγωγου δικαίου – Το σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης 374
δ. «Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο» (European Semester).............................. 378
αα.... Ιστορικό της ίδρυσης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου..................... 378
ββ.... Διαδικασία εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.................. 381
γγ..... Καινοτομίες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου................................. 384
ε. Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο......................................................... 385
αα.... Ιστορικό της σύναψης του Δημοσιονομικού Συμφώνου............. 385
ββ.... Οι σπουδαιότερες ρυθμίσεις.................................................. 387
γγ..... Οι σπουδαιότερες επικρίσεις κατά της Συνθήκης...................... 392
στ. To Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.................................... 393
αα.... Η Σύνθεση του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου...... 394
ββ.... Οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου 394
Γ.. Ευρωπαϊκοί μηχανισμοί δημοσιονομικής στήριξης.............................. 396
α. Προσωρινοί μηχανισμοί χρηματοπιστωτικής στήριξης...................... 397
αα.... Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθεροποίησης - European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM)............................................................. 397
ββ.... Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας - European Financial Stability Facility (EFSF). ...................................................................................... 398
β. Ο (μόνιμος) Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM)............. 400
αα.... Ιστορικό ίδρυσης του μόνιμου μηχανισμού στήριξης................ 400
ββ.... Νομική φύση και σκοπός του ESM........................................ 401
γγ..... Όργανα του ESM................................................................ 402
δδ.... Εγκεκριμένο μετοχικό κεφάλαιο του ESM και διαδικασία παροχής της στήριξης 403
i.... Εγκεκριμένο μετοχικό κεφάλαιο....................................... 403
ii... Η διαδικασία παροχής χρηματοοικονομικής συνδρομής....... 404
εε..... Μορφές της χορηγούμενης χρηματοοικονομικής στήριξης......... 406
i.... Προληπτική χρηματοδοτική συνδρομή.............................. 406
ii... Ανακεφαλαιοποίηση Πιστωτικών Ιδρυμάτων...................... 407
iii.. Χορήγηση δανείων......................................................... 407
iv.. Μηχανισμός στήριξης πρωτογενών αγορών........................ 408
v... Μηχανισμός στήριξης δευτερογενών αγορών...................... 408
vi.. Ερμηνεία και επίλυση των διαφορών που προκύπτουν από τη λειτουργία του ESM. 409
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 409
Ι... Κατάσταση των δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας πριν από την έναρξη της διαδικασίας για την ένταξή της στην Ο.Ν.Ε................................................................................................ 410
ΙΙ.. Περίοδος του δευτέρου σταδίου της διαδικασίας για την ένταξη στην Ο.Ν.Ε. 412
Α. Η προσαρμογή όσον αφορά την ανεξαρτητοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδος έναντι των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης................................................................................... 412
Β. Προσαρμογή όσον αφορά την ικανοποίηση των κριτηρίων δημοσιονομικής πειθαρχίας 416
α. Η μείωση του δημοσίου ελλείμματος.............................................. 416
β. Μείωση του δημοσίου χρέους........................................................ 420
ΙΙΙ. Η δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας ως κράτους μέλους της Ευρωζώνης 424
Α. Περίοδος 2000-2007....................................................................... 424
Β. Οι μέθοδοι της «δημιουργικής λογιστικής» για την απόκρυψη των πραγματικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων ................................................................................................. 425
Γ.. Τελευταία υπαγωγή της Ελλάδας σε κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος 430
Δ. Ενίσχυση των μέτρων εποπτείας των κοινοτικών οργάνων στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας 432
Ε. Περίοδος 2008-2011 (έκτακτα μέτρα για την δημοσιονομική στήριξη της Ελλάδας) 437
α. Δημιουργία του Μηχανισμού Δημοσιονομικής Στήριξης της Ελληνικής Οικονομίας (Πρώτο Μνημόνιο) .............................................................................................. 437
1.. Το χρονικό της δημιουργίας του μηχανισμού............................... 437
2.. Νομική φύση και όροι του Μηχανισμού Δημοσιονομικής Στήριξης της Ελληνικής Οικονομίας .......................................................................................... 439
3.. Ο εφαρμοστικός νόμος 3845/2010 του ΜΔΣ............................... 441
4.. Σύναψη των συμβάσεων δανειακής διευκόλυνσης........................ 442
β. Συνέχιση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος (με βάση τα άρθρα 126 (πρώην 104) παρ. 9 ΣΛΕΕ και 136 ΣΛΕΕ. (Σύσταση της Επιτροπής και απόφαση του Συμβουλίου)......... 443
γ. Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015..... 445
δ. Σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου 2011 447
ΣΤ. Η αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα («PSI») 450
α. Ιστορικό – Κρίσιμες διατάξεις....................................................... 450
β. Ρήτρες συλλογικής δράσης (CACs)................................................ 455
αα.... Νομιμότητα εισαγωγής ρητρών συλλογικής δράσης................. 455
ββ.... Εσφαλμένος υπολογισμός νόμιμης απαρτίας και πλειοψηφίας.... 456
γ. Παρατηρήσεις επί της υποχρεωτικής συμμετοχής των ημεδαπών φυσικών προσώπων στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους......................................................................... 458
αα.... Παραβίαση της αρχής της ισότητας - Μη παροχή ευλόγου αντισταθμίσματος 458
ββ.... Αναίρεση του δικαιώματος στην περιουσία κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας ...................................................................................... 463
δ. Τελικές παρατηρήσεις.................................................................. 471
ε. Νομολογία των δικαστηρίων σε υποθέσεις αίτησης δικαστικής προστασίας από τους φορείς του ιδιωτικού τομέα που συμμετείχαν στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.............. 472
αα.... Του Συμβουλίου της Επικρατείας........................................... 472
ββ.... Του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου..... 474
γγ..... Του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης................. 475
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ........................................................................................ 477
Βιβλιογραφία.......................................................................................... 491
Συνοπτικό ευρετήριο λημματικών όρων 497