Η ανθρωπότητα έχει φθάσει σε ένα κρίσιμο σημείο της ιστορίας της. Ο κόσμος μας, εν μέσω αστάθειας και ραγδαίων αλλαγών, βρίσκεται ενώπιον κινδύνων που, μέχρι το τέλος του αιώνα, θα απειλήσουν την ίδια την υπόστασή του. Οι δυνατές εκβάσεις —θετικές ή αρνητικές— είναι πολλές και ποικίλες. Εντούτοις, η από μέρους μας τρέχουσα προσέγγιση του μέλλοντος χαρακτηρίζεται από μυωπισμό, πόλωση, κινδυνολογία και απαισιοδοξία. Στο μικρό αλλά ελπιδοφόρο αυτό βιβλίο, ο διαπρεπής αστροφυσικός Martin Rees υποστηρίζει ότι οι προοπτικές μας θα εξαρτηθούν από την υιοθέτηση μιας ριζικά διαφορετικής θεώρησης του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζουμε το αύριο.
Το μέλλον της ανθρωπότητας συνδέεται άρρηκτα με το μέλλον της επιστήμης και την επωφελή χρήση των τεχνολογικών κατακτήσεών μας. Αν θέλουμε η επιστήμη να λύσει τα προβλήματά μας αποφεύγοντας τους υφάλους της δυστοπίας, θα πρέπει να σκεφτούμε το εγγύς και απώτερο μέλλον μας ορθολογικά, οικουμενικά, συλλογικά και αισιόδοξα.
Οι πρόοδοι της βιοτεχνολογίας, της κυβερνητικής, της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και η συνετή αξιοποίησή τους, θα μπορούσαν να αποτελέσουν όπλο τόσο για την απογείωση του αναπτυσσόμενου και του ανεπτυγμένου κόσμου όσο και για την υπερνίκηση των πολλών επίγειων απειλών, από την κλιματική αλλαγή μέχρι τον πυρηνικό όλεθρο. Ταυτόχρονα, περαιτέρω πρόοδοι στη διαστημική τεχνολογία θα μπορούσαν να μας επιτρέψουν την εξερεύνηση του ηλιακού μας συστήματος, αλλά και την υπέρβαση των συνόρων του. Ωστόσο, «σχέδιο B» δεν υπάρχει για τον πλανήτη μας· καμία βιώσιμη εναλλακτική επιλογή δεν υφίσταται, αν πρωτίστως δεν φροντίσουμε τον μητρικό πλανήτη μας.
Είπαν για αυτό:
• «Μια καθηλωτική ανάλυση των πιο σημαντικών ζητημάτων που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας, κατάφορτη με διορατικότητα, σοφία και ανθρωπιά».
—Steven Pinker, καθηγητής γλωσσολογίας και γνωσιακής επιστήμης, Πανεπιστήμιο Harvard
• «Το Περί του μέλλοντός μας είναι ιδιαίτερα σημαντικό βιβλίο, το οποίο πρέπει να διαβαστεί ευρύτατα. Ο Martin Rees συνδυάζει τις βαθιές επιστημονικές του γνώσεις με το ενδιαφέρον του για την ευημερία της ανθρωπότητας προκειμένου να περιγράψει, με σαφή και κομψή πρόζα, τα μείζονα ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο ανθρώπινος πολιτισμός, ορισμένα από τα οποία συνήθως δεν συζητούνται. Είτε συμφωνείτε είτε όχι με τα επιχειρήματά του, πρέπει άπαντες να τα λάβετε πολύ σοβαρά υπ’ όψιν».
—Roger Penrose, ομότιμος καθηγητής μαθηματικών, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
• «Το Περί του μέλλοντός μας, γραμμένο με κρυστάλλινη κομψότητα από έναν κορυφαίο επιστήμονα, προσφέρει το είδος σοφίας που τόσο χρειάζεται η ανθρωπότητα για την επιτυχή πορεία της κατά τον 21ο αιώνα».
—Edward O. Wilson, ομότιμος καθηγητής πανεπιστημιακής έρευνας, Πανεπιστήμιο Harvard
• «Αυτό το εμπνευσμένο και προκλητικό βιβλίο ενός από τους κορυφαίους επιστήμονες και οραματιστές στον κόσμο είναι επιβεβλημένο ανάγνωσμα για όσους ενδιαφέρονται περί του μέλλοντος της ανθρωπότητας».
—Max Tegmark, καθηγητής φυσικής και κοσμολογίας, Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης
• «Από την κλιματική αλλαγή μέχρι τη βιοτεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη, η επιστήμη βρίσκεται στην καρδιά σχεδόν κάθε απόφασης που καλείται να λάβει ο πολιτισμός μας προκειμένου να διασφαλίσει την επιβίωσή του. Ο Martin Rees δημιούργησε ένα αλφαβητάριο των ζητημάτων αυτών, καθώς και των δυνατών τρόπων χειρισμού τους, ώστε η επόμενη γενιά να μας θεωρήσει άξιους ποιμένες και όχι ανεύθυνους θεματοφύλακες της κληρονομιάς της».
—Neil deGrasse Tyson, διευθυντής του Πλανηταρίου Hayden, Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
• «Όταν η πολιτική σηκώνει τα χέρια, μερικές φορές είναι καλό να κοιτάζεις μακριά. Στο βιβλίο του, ο Martin Rees προσφέρει μια κοσμολογική άποψη της παρούσας κατάστασης του κόσμου μας. Τα προβλήματα της Ευρώπης φαίνονται μικρά όταν παραβάλλονται με την προοπτική μετανθρώπινων διαστημικών ταξιδιών».
—David W. Runciman, καθηγητής πολιτικής επιστήμης, Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ
• «Σε αυτό το εξαιρετικό βιβλίο, ο πάντοτε λαμπερός Martin Rees αντιμετωπίζει τα ζωτικά προβλήματα των καιρών μας, θεωρώντας αντικειμενικά τους κινδύνους και τις προοπτικές του είδους μας —από την κλιματική αλλαγή, το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης, την απειλή της βιοτρομοκρατίας μέχρι την πιθανότητα της μελλοντικής διαστημικής περιπέτειας να εξαπλωθούμε στο Σύμπαν. Ο Rees είναι ένας από τους εμβριθέστερους και διορατικότερους στοχαστές σε αυτά τα θέματα, και το βιβλίο του αστραποβολεί από γνώση και χιούμορ».
—J. Richard Gott, καθηγητής αστροφυσικής, Πανεπιστήμιο του Πρίνστον
• «Το Περί του μέλλοντός μας θα αιχμαλωτίσει τους αναγνώστες του. Ο Martin Rees βρίσκεται στην κορυφή των ενημερωμένων στοχαστών μας σχετικά με τη μελλοντολογία».
—Pedro Ferreira, καθηγητής αστροφυσικής, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
• «Ένα ταξίδι στις συναρπαστικές εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας που κόβει την ανάσα. [...] Ένα ιδανικό ανάγνωσμα για όλους τους πολίτες του 21ου αιώνα».
—Marcia McNutt, καθηγήτρια θαλάσσιας γεωφυσικής, Πανεπιστήμιο Stanford
• «Προχωράμε προς ένα ουτοπικό ή ένα δυστοπικό μέλλον; Ο Martin Rees πιστεύει ότι αυτό εξαρτάται από εμάς. Ωστόσο, το μόνο πράγμα που δεν πρέπει να κάνουμε είναι να επιβραδύνουμε την τεχνολογία. Η επιστήμη, όταν εφαρμόζεται με σύνεση, προσφέρει στην ανθρωπότητα ένα λαμπρό μέλλον, αλλά πρέπει να δράσουμε τώρα. Σε αυτό το διορατικό βιβλίο, και παρά τους πολλούς φόβους του, ο Rees υιοθετεί έναν αναζωογονητικό και προσεκτικά αισιόδοξο τόνο».
—Jim Al-Khalili, καθηγητής θεωρητικής φυσικής, Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ
• «Το Περί του μέλλοντός μας αποτελεί μια απολαυστική πνευματική άσκηση και πρέπει να διαβαστεί από όλους στoν πλανήτη —ακόμη και από εξωγήινους, αν υπάρχουν. Με σοφία και πρωτοτυπία, ο Martin Rees, ο πλέον ολοκληρωμένος εν ζωή αστρονόμος, καταπιάνεται με τα πλέον σημαίνοντα προβλήματα —το μέλλον της ανθρωπότητας, τις επιστημονικές εξελίξεις και τους συνεπακόλουθους κινδύνους. Η εμβρίθειά του είναι μοναδική και συναρπαστική και οι πολλές ανεκδοτολογικές αφηγήσεις του απολαυστικές. Δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου».
—Abraham Loeb, καθηγητής αστροφυσικής, Πανεπιστήμιο Harvard
• «Όποιος θέλει να γνωρίσει τις επιλογές που έχουμε για το μέλλον μας και τις συνέπειες των επιλογών αυτών, το Περί του μέλλοντός μας είναι ένα βιβλίο το οποίο πρέπει να διαβάσει. Ο Rees είναι οξυδερκής και χαρισματικός συγγραφέας, και στο βιβλίο του εκφράζει μια ενθαρρυντική αισιοδοξία για το μέλλον του είδους μας εφόσον μπορέσουμε να αποφύγουμε κάποιες από τις τρέχουσες περιοριστικές συμπεριφορές μας. Οι προβλέψεις του Rees βασίζονται στις σημερινές επιστημονικές γνώσεις μας και στην επιστημονική αντίληψη της πιθανότητας, ενώ παρουσιάζονται με βαθιά αίσθηση ταπεινότητας».
—Rush D. Holt, διευθύνων σύμβουλος της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης (ΑΑΑS)
• «Σε αυτό το μικρό και εξαιρετικό βιβλίο, ο Rees παλεύει με τις ευφρόσυνες επαγγελίες και τις εκφοβιστικές δυνατότητες των σημερινών τεράστιων επιστημονικών εξελίξεων. Το βιβλίο μάς παρέχει σπουδαία γνώση για τη μεγάλη επέκταση της επιστήμης και μας καλεί όλους να συμμετάσχουμε στον προβληματισμό και να ταχθούμε υπέρ των μακροπρόθεσμων πολιτικών που θα κρατήσουν τις μελλοντικές γενιές ασφαλείς. Το μέλλον της ανθρωπότητας και του πλανήτη βρίσκεται στα χέρια μας».
—Rachel Bronson, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Bulletin of the Atomic Scientists
• «Σημαντικό βιβλίο όχι μόνο λόγω του θέματός του αλλά και του ορθολογισμού του. [...] Ο Rees καταφέρνει να σταθεί μακριά τόσο από τον φόβο όσο και από την ανάγκη εμψύχωσης. Το ζήτημα του τρόπου με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη νέα τεχνολογία δεν έχει εύκολη απάντηση, και εκείνος δεν προσποιείται ότι τη γνωρίζει. Αντιθέτως, παραθέτει τα σημαντικά σημεία που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν».
—Sabine Hossenfelder, κύρια ερευνήτρια σε θέματα κβαντικής βαρύτητας στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Σπουδών της Φρανκφούρτης
• «Η μαντική μπορεί να συνιστά λησμονημένη τέχνη, αλλά αδυνατώ να σκεφθώ καλύτερο τρόπο θέασης των μελλουμένων από το βιβλίο αυτό —τη πολυδιάστατη σκέψη ενός από τους πιο διακεκριμένους και οξυδερκείς επιστήμονες της εποχής μας αναφορικά με το προς τα πού πηγαίνει ο πολιτισμός μας και το πώς μπορούμε να διορθώσουμε την πορεία του. Σε μια εποχή όπου σπανίζουν οι μη δυστοπικοί οραματισμοί για το μέλλον, ο Rees παρατηρεί και καταγράφει με αυστηρότητα, σαφήνεια και ελπίδα».
—Ann Druyan, συγγραφέας και παραγωγός της τηλεοπτικής σειράς Cosmos
• «Μικρό σε έκταση αλλά ευρύ σε κλίμακα: από τον επανασχεδιασμό των γονιδίων μέχρι την πιθανότητα κλιματικής αλλαγής εξαιτίας της ανθρώπινης δράσης και έως το ενδεχόμενο συναντήσεων με νοήμονα εξωγήινα όντα. Το γενικότερο θέμα στο βιβλίο είναι ότι ο αυξανόμενος πληθυσμός στον πλανήτη μας θα ευημερήσει μόνο αν η επιστήμη και η τεχνολογία αναπτυχθούν “εν σοφία”».
—Science
• «Ο Rees αντιμετωπίζει το μέλλον ως επιστήμονας, πολίτης και “ανησυχούν μέλος του ανθρώπινου είδους”. Ο τολμηρός και συνθετικός βηματισμός του ξεκινά από τις ανθρώπινες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, και φθάνει σε ιλιγγιώδεις αστρονομικές ανακαλύψεις μέσα και έξω από το ηλιακό μας σύστημα. [...] Μια ηχηρή έκκληση για παγκόσμια, ορθολογική, μακρόχρονη σκέψη».
—Nature
• «Ο Martin Rees παρουσιάζει μια επισκόπηση των μεγάλων επιστημονικών δυνατοτήτων για την ανθρωπότητα, καθώς και μια ήρεμη προειδοποίηση για το τι θα συμβεί στην επί Γης ζωή αν συνεχίσουμε να διαμορφώνουμε τη σκέψη μας γύρω από βραχυπρόθεσμους στόχους. [...] Ένα παράδειγμα λαμπρής συμφωνίας».
—Times Literary Supplement