Στη νέα έκδοση του Εγχειριδίου έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι πρόσφατες αλλαγές στην εργατική νομοθεσία, καθώς και η πρόσφατη νομολογία των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενόψει της επίδρασης που ασκεί το ευρωπαϊκό εργατικό δίκαιο στη διαμόρφωση του εθνικού δικαίου, στην έκδοση αυτή προστέθηκε νέα παράγραφος αφιερωμένη ειδικά στο ευρωπαϊκό εργατικό δίκαιο. Βέβαια, τόσο η ευρωπαϊκή εργατική νομοθεσία όσο και η νομολογία του ΔΕΕ λαμβάνονται υπόψη και αναλύονται και στις επιμέρους ενότητες του βιβλίου, ώστε ο αναγνώστης να έχει μια πλήρη εικόνα για τα ζητήματα που αντιμετωπίζονται σε κάθε ενότητα.
Εγχειρίδιο εργατικου δικαίου
Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις
Κυκλοφορεί
ISBN:
978-960-648-006-5
6η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 75.00 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 912 σελ.
Περιγραφή
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ................................................................................ V
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ............................................................................ XXV
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .................................................................................. XXΙΧ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤO
Η ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
§ 1 Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. . 1. .
Ι. Έννοια. . 1. .
ΙΙ. Ο χαρακτηρισμός της σύμβασης από τα μέρη. . 2.
ΙΙΙ. Οι θεωρίες για την εξάρτηση. . 2
1. Το κριτήριο της οικονομικής εξάρτησης .. 3
2. Το κριτήριο της προσωπικής εξάρτησης ............................................ 4
ΙV. Η νομολογία. . 7.
V. Κριτική. . 9.
VΙ. Περαιτέρω κριτήρια για το χαρακτηρισμό της σχέσης ως εξαρτημένης εργασίας - O μισθωτός ως «τύπος» 10
VΙΙ. Ο τελολογικός προσδιορισμός της έννοιας της εξαρτημένης εργασίας- Ο επιχειρηματικός κίνδυνος 13
VIII. Τεκμήρια εξαρτημένης εργασίας 17
ΙΧ. Η έννοια του εργοδότη 17
§ 2 Διάκριση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας από συγγενείς συμβάσεις 24
Ι. Σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών. . 24.
ΙΙ. Σύμβαση έργου. . 24.
ΙΙΙ. Σύμβαση προσωπικής εταιρίας 27
§ 3 Kατηγορίες εργαζομένων. . 29.
Ι. Γενικά για τη διάκριση των εργαζομένων σε κατηγορίες 29
ΙΙ. Υπάλληλοι και εργάτες 31
1. Η σημασία της διάκρισης 31
2. Τα κριτήρια διάκρισης 33
α) Το ουσιαστικό κριτήριο. . 33.
β) Το τυπικό κριτήριο. . 34.
ΙΙΙ.. Διευθύνοντες υπάλληλοι. . 35.
1. Οι διευθύνοντες υπάλληλοι ως ιδιαίτερη κατηγορία. . 35.
2. Έννοια. . 35.
3. Συνέπειες 38
§ 4 Ιδιαίτερα είδη της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας. . 40.
Ι. Άτυπες συμβάσεις εργασίας 40
ΙΙ. Σύμβαση προσωρινής απασχόλησης 41
1. Ο κατ' επάγγελμα δανεισμός εργαζομένων. . 41.
2. Το νομοθετικό πλαίσιο της προσωρινής αποσχόλησης 43
............................................................................................. α) Εθνικό δίκαιο 44
β) Ενωσιακό δίκαιο 45
3. Τα εμπλεκόμενα μέρη στον κατ' επάγγλεμα δανεισμό και η ρύθμιση των μεταξύ τους σχέσεων 46
α) Η Επιχείρηση Προσωρινής Απασχόλης 47
β) Ο προσωρινά απασχολούμενος . 48
γ) Ο έμμεσος εργοδότης.. 48
δ) Η σχέση μεταξύ ΕΠΑ και έμμεσου εργοδότη.. 49
ε) Η σχέση μεταξύ ΕΠΑ και εργαζομένου.. 51
στ) Η σχέση μεταξύ έμμεσου εργοδότη και εργαζομένου.. 52
4. Η διάρκεια της παραχώρησης του προσωρινά απασχολουμένου στον έμμεσο εργοδότη 54
5. Η αρχή της ίσης μεταχείρισης.. 58
6. Μορφές παράνομης προσωρινής απασχόλησης - Ενοικίαση προσωπικού μέσου συμβάσεων έργου 60
ΙΙΙ. Σύμβαση μερικής απασχόλησης 63
α) Έννοια, περιεχόμενο - Προϋποθέσεις κύρους 63
β) Η αμοιβή της μερικής απασχόλησης 68
γ) Παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης 69
δ) Απαγόρευση διακρίσεων 70
ε) Εναλλαγή πλήρους απασχόλησης με μερική 72
στ) Λοιπές προστατευτικές ρυθμίσεις 73
ΙV. Τηλεργασία.................................................................................. 74
1. Η τηλεργασία ως νέα μορφή οργάνωσης της εργασίας 74
2. Έννοια. . 76.
3. Μορφές εμφάνισης 76
4. Το εργασιακό καθεστώς του «τηλεργαζομένου». . 76.
5. Η ευρωπαϊκή συλλογική συμφωνία - πλαίσιο για την τηλεργασία. . 79.
V. Σύμβαση ομαδικής εργασίας 81
VI. Σύμβαση μαθητείας 83
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
§ 5 Ευρωπαϊκό Εργατικό Δίκαιο ................................................................. 87
Ι. Πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο 88
1. Γραπτό πρωτογενές δίκαιο 88
α) Η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 89
β) Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης 91
2. Άγραφο πρωτογενές δίκαιο ......................................................... 97
ΙΙ. Δευτερογενές ενωσιακό δίκαιο. . 99
1. Κανονισμοί 99
2. Οδηγίες 99
α. Μεταφορά της οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο ................................. 100
β. Η ισχύς των οδηγιών στο εσωτερικό δίκαιο των κρατών μελών της ΕΕ . 101
αα. Το άμεσο αποτέλεσμα των οδηγιών έναντι του κράτους μέλους ..... 102
ββ. Έλλειψη άμεσου αποτελέσματος μεταξύ ιδιωτών........................ 103
γγ. Η σύμφωνη με την οδηγία ερμηνεία του εθνικού δικαίου .............. 104
δδ. Οδηγίες που συγκεκριμενοποιούν θεμελιώδη δικαιώματα ως γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου 107
ΙΙΙ... Η ερμηνεία του ενωσιακού δικαίου .................................................... 108
1. Αρχή της αυτόνομης ερμηνείας ....................................................... 108
2. Οι κανόνες ερμηνείας του ενωσιακού δικαίου ................................... 110
§ 6 Σύνταγμα και εργατικό δίκαιο. . 113. .
Ι. Η σημασία του Συντάγματος για το εργατικό δίκαιο. . 113.
1. Η οικονομικοπολιτική ουδετερότητα του Συντάγματος 113
2. Η επαγγελματική ελευθερία. . 113.
3. Το δικαίωμα της εργασίας 116
4. Η συνδικαλιστική ελευθερία. . 119
α) Η συλλογική αυτονομία ειδικότερα. . 121. .
β) Συλλογική αυτονομία και κρατική ρύθμιση των όρων εργασίας 123
γ) Το δικαίωμα της απεργίας 125
ΙΙ. Η επίδραση των συνταγματικών δικαιωμάτων στις ατομικές εργασιακές σχέσεις 126
1. Οι λειτουργίες των ατομικών δικαιωμάτων. . . 126
α) H αμυντική λειτουργία των ατομικών δικαιωμάτων - Τα ατομικά δικαιώματα ως αμυντικά δικαιώματα του ατόμου απέναντι στην κρατική εξουσία. . . 127
β)...................................................................................... Τα ατομικά δικαιώματα ως θεμελιώδεις αρχές της έννομης τάξης 128
αα) Η θεωρία της άμεσης τριτενέργειας 131
ββ) Η θεωρία της έμμεσης τριτενέργειας 133
2. Η υποχρέωση κρατικής προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων. . 134.
3. Η επίδραση των ατομικών δικαιωμάτων στο δίκαιο των συμβάσεων. . 138.
§ 7 H πρακτική της εκμετάλλευσης. . 141.
Ι. Έννοια. . 141.
ΙΙ. Προϋποθέσεις 142
α) Μακροχρόνια. . 142.
β) Γενική και απρόσωπη. . 143.
γ) Σταθερή και ομοιόμορφη. . 143.
δ) Ανεπιφύλακτη. . 143.
ΙΙΙ. Νομική φύση. . 145.
1. Η κανονιστική θεωρία - Η πρακτική ως έθιμο της επιχείρησης 145
2. Η συμβατική θεωρία - Η πρακτική ως βάση σιωπηρής συμφωνίας 146
3. Η θεωρία της εμπιστοσύνης - venire contra factum proprium nulli conceditur 148
4. Αξιολόγηση των θεωριών. . 149.
ΙV. Πεδίο εφαρμογής........................................................................... 152
V. Μεταβολή και κατάργηση της πρακτικής 152
§ 8 Η αρχή της ίσης μεταχείρισης 155
Ι................................................................................................ Έννοια, περιεχόμενο και λειτουργία 155
ΙΙ. Γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης και ειδικές απαγορεύσεις διακρίσεων...... 156
ΙΙΙ. Νομική θεμελίωση. . 157.
ΙV. Προϋποθέσεις εφαρμογής 159
1. Ενεργός σχέση εργασίας 159
2. Παροχή εκούσια. . 160.
3. Παροχή νόμιμη. . 161.
4. Ουσιωδώς όμοιες καταστάσεις 161
5. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και συμβατική ελευθερία. . 165.
6. Έλλειψη ειδικού και σοβαρού λόγου για διαφοροποιήσεις 171
α) Υπάλληλοι - εργάτες 176
β) Πλήρως και μερικώς απασχολούμενοι 177
γ). Απασχολούμενοι με σχέση δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου. . 180.
δ) Χρόνος πρόσληψης 180
7. Απασχόληση στον ίδιο εργοδότη. . 181.
V. Πεδίο εφαρμογής 182
VI. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και πρακτική της εκμετάλλευσης (επιχειρησιακή συνήθεια) 183
VII. Συνέπειες από την παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης 186
VIII. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και συλλογικές κανονιστικές ρυθμίσεις 187
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ
§ 9 Απαγορεύσεις διακρίσεων................................................................... 191
Ι. Η απαγόρευση διακρίσεων στην απασχόληση και στην εργασία γενικά - Νομοθετικό πλαίσιο 191
ΙΙ. Απαγόρευση διακρίσεων και αρχή ίσης μεταχείρισης.............................. 194
IΙΙ. Είδη απαγορεύσεων διακρίσεων....................................................... 195
IV. Απαγόρευση διακρίσεων και γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης................. 196
V. Πεδίο εφαρμογής........................................................................... 199
VI. Μορφές διακρίσεων - Άμεσες και έμμεσες διακρίσεις............................... 200
1. Άμεσες διακρίσεις....................................................................... 200
2. Έμμεσες διακρίσεις..................................................................... 204
3. Η παρενόχληση ως διάκριση......................................................... 206
VII. Ίση αμοιβή για ίση αξίας εργασία....................................................... 206
1. Διατάξεις του κοινοτικού και εθνικού δικαίου που κατοχυρώνουν την αρχή της ίσης αμοιβής για όμοια ή ίσης αξίας εργασία 206
2. Έννοια αμοιβής......................................................................... 208
3. Έννοια όμοιας εργασίας ή εργασία ίσης αξίας................................... 210
4. Διάκριση λόγω φύλου ή λόγω ενός άλλου προστατευόμενου από το ν. 4443/2016 γνωρίσματος 211
VIII. Λόγοι που δικαιολογούν διακρίσεις................................................... 212
1. Γενικοί λόγοι ........................................................................... 213
Α. Διαφορετική μεταχείριση για λόγους δημόσιας τάξης, ασφάλειας προστασίας της υγείας και προστασίας των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων ......................................... 213
Β. Διαφορετική μεταχείριση λόγω επαγγελματικών απαιτήσεων ............. 214
Γ. Αρχή αναλογικότητας .............................................................. 219
2. Ειδικοί λόγοι ............................................................................ 220
Α. Διαφορετική μεταχείριση λόγω ηλικίας προς εξυπηρέτηση αυτών της πολιτικής της απασχόλησης, της αγοράς εργασίας και της επαγγελματικής κατάρτισης.............................................. 220
Β. Διακρίσεις λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων - Απασχόληση εντός εκκλησιαστικών ενώσεων ή άλλων οργανισμών, η δεοντολογία των οποίων εδράζεται στη θρησκεία ή στις πεποιθήσεις 227
ΙX. Θετικά μέτρα................................................................................ 229
Χ. Έννομες συνέπειες........................................................................ 231
ΧΙ. Βάρος απόδειξης.......................................................................... 234
ΚΕΦΑΛΑΙΟ TETAΡΤΟ
Η ΣΥΝΑΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ
§ 10 H σύναψη της σύμβασης εργασίας. . 237. .
Ι. Οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη της σύμβασης εργασίας 237
1. Υποχρεώσεις των μερών κατά τις διαπραγματεύσεις για σύναψη σύμβασης εργασίας 237
2. Συνέπειες από την παράβαση προσυμβατικών υποχρεώσεων. . 241.
ΙΙ. Προϋποθέσεις έγκυρης σύναψης 242
1. Δικαιοπρακτική ικανότητα. . 242.
2. Τύπος 243
3. Ειδικοί όροι 245
4. Αναγγελία πρόσληψης................................................................. 246
ΙΙΙ. Ειδικοί τρόποι κατάρτισης της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας 246
1. Σύμβαση εργασίας με διαγωνισμό. . 246.
2. Σύμβαση εργασίας με δοκιμή. . 250.
ΙV. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας κατά την κατάρτιση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας 252
1. Ελευθερία σύναψης και καθορισμού του περιεχομένου της σύμβασης 252
2. Περιορισμοί της ελευθερίας σύναψης και επιλογής του αντισυμβαλλομένου. . 253.
3. Η επιλογή του προσώπου του αντισυμβαλλομένου. . 254.
α) Η ελευθερία επιλογής 254
β) Το δικαίωμα πληροφόρησης του εργοδότη και τα όριά του. . 255.
γ) Το «δικαίωμα στο ψέμα». . 263.
4. Aπαγορεύσεις σύναψης 263
5. Αναγκαστικές συμβάσεις εργασίας 264
α) Προστασία ειδικών κατηγοριών εργαζομένων βάσει του ν. 2643/ 1998. . 265.
β) Υποχρέωση επαναπρόσληψης εργαζομένων σε επιχειρήσεις εποχιακής λειτουργίας 270
αα) Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις εποχιακής λειτουργίας................... 271
ββ) Τουριστικά και επισιτιστικά καταστήματα εποχιακής λειτουργίας 275
γγ) Επιχειρήσεις Τουριστικών Λεωφορείων. . 275.
§ 11 H ελαττωματική σύμβαση εργασίας. . 276. .
Ι. Άκυρη και ακυρώσιμη σύμβαση εργασίας 277
ΙΙ. Μερική και ολική ακυρότητα. . 279.
ΙΙΙ. Αξιώσεις του εργαζομένου από την παροχή εργασίας στο πλαίσιο άκυρης σύμβασης 280
1. Περιορισμός των συνεπειών της ακυρότητας - Ακυρότητα ex nunc. .. . 280
2. Αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού. .. 285.
α) Περιεχόμενο της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού. . . 286.
β) Νομική μεταχείριση της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού. .. 288.
3. Μισθολογικές παροχές χορηγούμενες ανεξάρτητα από το κύρος της σύμβασης. 289
IV. Η λύση της άκυρης σύμβασης εργασίας 289
V. Καταχρηστική επίκληση της ακυρότητας 291
VΙ. Επικύρωση άκυρης σύμβασης εργασίας 293
VII. Δικονομικά ζητήματα 294
§ 12 Η διάρκεια της σύμβασης εργασίας. . . 296
Ι. Γενικές παρατηρήσεις 296
ΙΙ. Σύμβαση ορισμένου χρόνου. . . 298.
1. Ορισμένη διάρκεια ημερολογιακά καθορισμένη. . . 299
2. Ορισμένη διάρκεια συναγόμενη από το είδος και το σκοπό της εργασίας 300
3. Σύμβαση με διαλυτική αίρεση 304
ΙΙΙ. Σύμβαση αορίστου χρόνου. . . 305
ΙV. Σύμβαση εργασίας που η διάρκειά της ορίζεται για ολόκληρη τη ζωή ενός προσώπου ή υπερβαίνει την πενταετία 305
V. Απαγόρευση διακρίσεων. . . 305
VI. Περιορισμοί στην ελευθερία σύναψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου. . . 308.
1. Δικαιολογητικός λόγος των περιορισμών στην ελευθερία σύναψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου 309
2. Νομοθετικές βάσεις των περιορισμών. . . 312
α) Άρθρο 8 παρ.3 ν. 2112/1920. . . 312
β) ΑΚ 281. . . 314
γ) Π.Δ. 81/2003. .. 315.
3. Κρίσιμο χρονικό σημείο για τη συνδρομή αντικειμενικού λόγου. . . 320
4. Αντικειμενικοί λόγοι που δικαιολογούν την ορισμένη διάρκεια. . 321.
α) Παροδικές ανάγκες της επιχείρησης σε εργατικό δυναμικό. . . 322
αα) Πρόγνωση. .. 323.
ββ) Αιτιώδης συνάφεια. . 323.
β) Εποχιακή απασχόληση. . 324.
γ). Αναπλήρωση εργαζομένου. . 325.
δ) Η αβεβαιότητα ως προς τις μελλοντικές ανάγκες της επιχείρησης σε εργατικό δυναμικό 327
ε). Δοκιμή του εργαζομένου. . 329.
στ) Λόγοι κείμενοι στο πρόσωπο του εργαζομένου. . 331.
αα) Η επιθυμία του εργαζομένου. . 331.
ββ) Συμπλήρωση του προβλεπόμενου για την συνταξιοδότηση του εργαζομένου ορίου ηλικίας 331
γγ) Συμβάσεις ορισμένου χρόνου με αλλοδαπούς 333
ζ). Ορισμένη διάρκεια επιβαλλόμενη από νόμο ή κανονισμό που έχει ισχύ νόμου 333
VΙΙ. Tήρηση έγγραφου τύπου για την ανανέωση της σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου 334
VΙΙΙ. Συνέπειες ακυρότητας του όρου για την ορισμένη διάρκεια. . 335.
ΙΧ. Διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στο δημόσιο τομέα 336
KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ
§ 13 Περιορισμοί στην ελευθερία διαμόρφωσης του περιεχομένου της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας. 343
Ι. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας 343
1. Περιορισμοί μέσω διατάξεων αναγκαστικού δικαίου. . 343.
2. Περιορισμοί μέσω συλλογικών κανονιστικών ρυθμίσεων..................... 343
3. Περιορισμοί μέσω γενικών ρητρών - Η ανάγκη ενός ευρύτερου δικαστικού ελέγχου του περιεχομένου της σύμβασης εργασίας 344
ΙΙ.... Η ΑΚ 281 ως νομοθετική βάση του δικαστικού ελέγχου των όρων της σύμβασης εξαρτημένη εργασίας - Κριτήρια του δικαστικού ελέγχου...................................................................................... 348
ΙΙΙ. Συμβατικοί όροι που περιορίζουν την επαγγελματική ελευθερία του εργαζομένου - Ρήτρες απαγόρευσης ανταγωνισμού για το μετά τη λύση της σύμβασης εργασίας διάστημα... 352
1. Δικαιολογημένο επαγγελματικό συμφέρον του εργοδότη 355
2. Χρονική και τοπική έκταση της απαγόρευσης 356
3. Εύλογο οικονομικό αντάλλαγμα 358
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤO
ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ
§ 14 Η υποχρέωση παροχής εργασίας και το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη. . 361.
Ι. Υποχρέωση παροχής εργασίας 361
1. Η παροχή εργασίας και η ετοιμότητα για εργασία. . 361.
2. Υποχρέωση αυτοπρόσωπης εκπλήρωσης 362
3. Το αμεταβίβαστο της αξίωσης του εργοδότη. . 363.
ΙΙ. Έννοια, λειτουργία και θεμελίωση του διευθυντικού δικαιώματος 366
ΙΙΙ. Τα όρια του διευθυντικού δικαιώματος 368
1. Nόμος, συλλογική σύμβαση εργασίας, κανονισμός εργασίας 368
2. Ατομική σύμβαση εργασίας 368
3. Απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης 369
4. Υποχρέωση άσκησης του διευθυντικού δικαιώματος........................... 372
5. Aρχή της ίσης μεταχείρισης 373
6. Συγκεκριμενοποίηση της εργασιακής σχέσης 373
IV. Συνέπειες από την άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος καθ’ υπέρβαση των ορίων του 373
V. Είδος εργασίας 376
1. Παρεμφερείς και πρόσθετες εργασίες 379
2. Μεταβολή στο είδος της απασχόλησης 382
3. Συγκεκριμενοποίηση της εργασιακής σχέσης 384
VI. Τόπος εργασίας 387
1. Μεταβολή του τόπου εργασίας 387
α) Μετάθεση. . 387.
β) Μεταφορά της εκμετάλλευσης σε άλλο τόπο. . 391
2. Απασχόληση εκτός έδρας.. 392
VII. Χρόνος εργασίας 394
1.Έννοια. . 394.
2. Η διάρκεια του χρόνου εργασίας 396
3. Η ετοιμότητα για εργασία ως χρόνος εργασίας................................... 397
α) Γνήσια ετοιμότητα... 398
β) Απλή ετοιμότητα... 399
γ) Ετοιμότητα κλήσης.. 403
4. Μεταβολή του χρόνου εργασίας.. 404
VIII. Διεύρυνση του διευθυντικού δικαιώματος με συμβατικές ρήτρες 407
ΙΧ.. Απαλλαγή από την υποχρέωση παροχής εργασίας. . 412.
§ 15 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργαζομένου. . 413.
Ι. Έννοια. . 414.
ΙΙ. Νομική θεμελίωση. . 414.
ΙΙΙ. Η υποχρέωση πίστης του εργαζομένου. . 415.
V. Οι επιμέρους υποχρεώσεις............................................................... 418
1. Υποχρέωση παράλειψης πράξεων ανταγωνισμού. . 419.
2. Υποχρέωση παράλειψης παράλληλης απασχόλησης 420
3. Υποχρέωση εχεμύθειας 421
4. Υποχρέωση πληροφόρησης 423
5. Υποβολή σε ιατρικές εξετάσεις....................................................... 424
6. Περιορισμοί στην ελευθερία γνώμης 425
7. Υποχρέωση παράλειψης συμπεριφοράς που συνιστά απαγορευμένη διάκριση ή παρενόχληση 428
8. Η εκτός υπηρεσίας συμπεριφορά. . 428.
VΙ. Συνέπειες της παράβασης παρεπόμενων υποχρεώσεων. . 430.
§ 16 H μη εκπλήρωση της παροχής εργασίας, η πλημμελής εκπλήρωση και η ευθύνη του εργαζομένου 431
Ι. Η ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης εργασίας 431
ΙΙ. Η μη παροχή εργασίας 432
1. Ανυπαίτια αδυναμία παροχής 433
2. Υπαίτια αδυναμία παροχής 434
3. Αδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του εργοδότη. . 435.
ΙΙΙ. Η πλημμελής εκπλήρωση. . 436.
ΙV. Η ευθύνη του εργαζομένου. . 439.
1. Η αρχή της πλήρους ευθύνης για κάθε πταίσμα. . 440.
2. Οι ιδιαιτερότητες της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας ως δικαιολογικός λόγος περιορισμού της ευθύνης του εργαζομένου για ζημίες που προκαλεί κατά την εκτέλεση της εργασίας του................. 440
3. Προϋποθέσεις για τον περιορισμό της ευθύνης του εργαζομένου. . 445
4. Παράγοντες για μια δίκαιη κατανομή της ζημίας 449
5. Η ευθύνη έναντι τρίτων 452
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕBΔΟΜΟ
ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ
§ 17 H υποχρέωση παροχής μισθού. . 453. .
Ι. Έννοια. . 453.
ΙΙ. Το περιεχόμενο του μισθού. . 456.
1. Χρηματικός μισθός 456
2. Μισθός σε είδος 456
ΙΙΙ. Ο καθορισμός του ύψους του μισθού. . 458.
1. Ατομική σύμβαση εργασίας 458
2. Συλλογική σύμβαση εργασίας ....................................................... 459
3. Νόμος..................................................................................... 462
4. Συνηθισμένος μισθός ................................................................. 464
ΙV. Στοιχεία προσδιοριστικά του ύψους του μισθού. . 465.
1. Χρονικός μισθός 465
2. Μισθός με βάση την απόδοση της εργασίας 466
V. Ιδιαίτερες μορφές αμοιβής 468
1. Προμήθεια. 468
2. Συμμετοχή στα κέρδη της επιχείρησης 469
3. Παροχές από προγράμματα ομαδικής ασφάλισης του προσωπικού. . 470.
4. Οικειοθελείς παροχές 471
5. Φιλοδωρήματα. . 477.
VI. Η σύνθεση του μισθού. .................................................................... 478
1. Βασικός μισθός και επιδόματα. . 478.
2. Επιδόματα υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας 479
3. Επιδόματα εορτών. . 481.
4. Οικογενειακά επιδόματα. . 483
5. Επιδόματα που συνδέονται με τις ειδικές συνθήκες παροχής της εργασίας 485
VII. Σχέση νόμιμου και συμβατικού μισθού. . 486.
1. Η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης 486
2. Σύγκριση νόμιμου και συμβατικού μισθού. . 488.
VIII. Διακρίσεις του μισθού 492
1. Τακτικές και έκτακτες αποδοχές 492
2. Τακτικές και καταβαλλόμενες αποδοχές .......................................... 494
IX. Μείωση μισθού. . 494.
1. Δικαίωμα ανάκλησης 496
2. Τροποποιητική καταγγελία. . 498.
X. Η καταβολή του μισθού και οι συνέπειες της μη καταβολής....................... 499
1. Χρόνος, τόπος και τρόπος πληρωμής 499
α) Χρόνος πληρωμής ................................................................. 499
β) Τόπος πληρωμής 500
γ). Τρόπος πληρωμής 500
2. Συνέπειες μη καταβολής 502
XI. Παραγραφή και αποδυνάμωση μισθολογικών αξιώσεων. . 504.
1. Παραγραφή. . 504.
2. Αποδυνάμωση. . 505.
XII. Η προστασία του μισθού. . 511.
1. Προστασία έναντι του εργοδότη. . 511.
α) Απαγόρευση συμψηφισμού, κατάσχεσης και εκχώρησης του μισθού. . 511.
β) Απαγόρευση παραίτησης από το μισθό. . 512.
γ). Απαγόρευση κρατήσεων. . 513.
2. Προστασία έναντι των δανειστών του εργοδότη. . 514.
3. Προστασία έναντι των δανειστών του μισθωτού. . 517.
§ 18 Μισθός χωρίς παροχή εργασίας. . 518.
I. Γενικά. . 518.
ΙI. Υπερημερία εργοδότη ως προς την αποδοχή της εργασίας 518
1. Προϋποθέσεις υπερημερίας εργοδότη. . 520.
α) Έγκυρη σύμβαση εργασίας 520
β) Προσφορά από τον εργαζόμενο της εργασίας 520
γ). Δυνατότητα εκπλήρωσης της παροχής 521
δ) Μη αποδοχή της εργασίας από τον εργοδότη. . 522.
2. Παύση της υπερημερίας 522
α) Με την αποδοχή της εργασίας.................................................. 522
β) Με δήλωση του εργοδότη ότι αποσχέχεται τις υπηρεσίες του εργαζομένου 522
γ) Με τη λύση της σύμβασης εργασίας............................................. 523
δ) Με την περιέλευση του εργαζομένου σε αδυναμία προσφοράς........... 523
3. Συνέπειες της υπερημερίας 523
α) Μισθοί υπερημερίας 524
β) Αφαίρεση ωφέλειας 525
γ). Καταχρηστική άσκηση της αξίωσης για μισθούς υπερημερίας 527
ΙΙI. Αδυναμία αποδοχής της εργασίας για λόγους που αφορούν τον εργοδότη. . 529.
1. Ο κίνδυνος λειτουργίας της εκμετάλλευσης 530
2. Διάκριση του κινδύνου λειτουργίας της εκμετάλλευσης από τον οικονομικό κίνδυνο 530
3. Η ρύθμιση της ΑΚ 656. . 531.
4. Η θεωρία των σφαιρών. . 534.
5. Η σύμφωνα με την ΑΚ 656 κατανομή του μισθολογικού κινδύνου ως εκδήλωση ενός γενικότερου κανόνα κατανομής του κινδύνου της αντιπαροχής............................................................ 538
6. Αδυναμία αποδοχής που οφείλεται σε ανώτερη βία. . 541.
7. Ο μισθολογικός κίνδυνος σε περίπτωση απεργίας 543
ΙV. Αδυναμία παροχής της εργασίας εξαιτίας κωλύματος από σπουδαίο λόγο. . 544.
1. Η ρύθμιση των άρθρων 657 και 658 ΑΚ. . 545.
2. Προϋποθέσεις εφαρμογής 546
α) Κώλυμα του εργαζομένου προς παροχή εργασίας οφειλόμενο σε σπουδαίο λόγο 546
β) Έλλειψη υπαιτιότητας του εργαζομένου. . 547.
γ). Παροχή εργασίας πλέον του δεκαημέρου. . 549.
3. Συνέπειες 549
§ 19 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργοδότη.......................................... 551
Ι. Γενικά. . 551.
ΙΙ. Νομική θεμελίωση. . 551
ΙΙΙ. Διακρίσεις 553
IV. Συνέπειες παράβασης 554
V. Οι επιμέρους υποχρεώσεις 555
1. Υποχρέωση προστασίας της ζωής και υγείας του εργαζομένου. 555
α) Διατάξεις ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου. . 555.
β) Έννομες συνέπειες της παράβασης των υποχρεώσεων προστασίας 559
γ) Ευθύνη εργοδότη για εργατικά ατυχήματα. . 560
αα) Έννοια εργατικού ατυχήματος 560
ββ) Η ευθύνη κατά το ν. 551/1915. . 562.
γγ) Η ευθύνη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ - Απαλλαγή του εργοδότη από την ευθύνη αποκατάστασης της περιουσιακής ζημίας........................................................................... 564
2. Υποχρέωση προστασίας της προσωπικότητας του εργαζομένου. 566
3. Η προστασία προσωπικών δεδομένων του εργαζομένου ειδικότερα. . 570
α)...................................................................................... Νομοθετικό πλαίσιο - Γενικός Κανονισμός 2016/679.. 572
β)...................................................................................... Προϋποθέσεις νόμιμης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων.. 573
. αα) Λόγοι νόμιμης επεξεργασίας . . 574
. ββ) Αρχές που διέπουν την επεξεργασία . . 576
γ). Διασφάλιση του δικαιώματος προστασίας προσωπικών δεδομενων από ανεξάρτητη αρχή - Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.. 579
δ) Έλεγχος των ηλεκτρονικών επικοινωνιών των εργαζομένων στο χώρο εργασίας .. 579
ε) Έλεγχος τηλεφωνικών συνδιαλέξεων.. 583
στ) Έλεγχος μέσω κλειστών συστημάτων τηλεόρασης.. 584
4. Υποχρέωση προστασίας των περιουσιακών αγαθών του εργαζομένου. . 587.
5. Υποχρέωση πληροφόρησης 588
6. Υποχρέωση χορήγησης άδειας αναψυχής 589
7. Υποχρέωση ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων. . 589.
8. Υποχρέωση απασχόλησης του εργαζομένου. . 589.
KEΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ
ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΑΔΕΙΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
§ 20 Τα χρονικά όρια εργασίας. . 593.
Ι. Γενικά. . 593.
ΙΙ. Ενωσιακό δίκαιο - Οδηγία 2003/88 594
1. Καθιέρωση ελάχιστων περιόδων ημερήσιας, εβδομαδιαίας και ετήσιας ανάπαυσης και μέγιστης εβδομαδιαίας εργασίας 594
2. Χρόνος εργασίας και χρόνος ανάπαυσης 597
3. Η ένταξη της ετοιμότητας για εργασία στην έννοια του χρόνου εργασίας 599
4. Η ετοιμότητα για εργασία στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας 601
ΙΙΙ. Νόμιμο ωράριο. . 603.
1. Ο γενικός κανόνας 604
2. Ειδικές ρυθμίσεις 605
3. Παρεκκλίσεις 606
4. Εργαζόμενοι που δεν υπόκεινται στις διατάξεις περί χρονικών ορίων εργασίας 607
ΙV. Ωράριο καθοριζόμενο με εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας 608
V. Ωράριο καθοριζόμενο από τους λοιπούς παράγοντες διαμόρφωσης των όρων εργασίας 609
VI. Κατανομή του ωραρίου στις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας - Εξαήμερη και πενθήμερη απασχόληση 610
1. Το πενθήμερο εργασίας: Έννοια - καθιέρωση. . 610
2. Αποδοχές - ωρομίσθιο. . 612
VII. Υπερβάσεις ωραρίου 613
............................................................................................. 1. Υπερεργασία ........................................................................................................................................................................................... 613
α) Η θεσμοθετημένη υπερεργασία 613
β) Η απλή υπερεργασία 615
2. Υπερωρία ............................................................................... 616
α) Υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου - Η υπερωριακή απασχόληση κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβοδμάδας 616
β) Η υπερωριακή απασχόληση κατά τις Κυριακές και λοιπές αργίες 617
γ). Νόμιμη υπερωριακή απασχόληση. 620
δ) Παράνομη υπερωριακή απασχόληση. . 621
. 3. Το καταβαλλόμενο ωρομίθσιο ως βάση υπολογισμού των αμοιβών και προσαυξήσεων υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης . . 623
4. Συμφωνίες ως προς την παροχή υπερωριακής εργασίας....................... 627
5. Παραίτηση από την αξίωση υπερωριακής αμοιβής 627
6. Συμφωνία κάλυψης των αξιώσεων από την παροχή υπερωριακής εργασίας από τις μεγαλύτερες των νομίμων καταβαλλόμενες απόδοχές 628
7. Παραγραφή. . 629.
VΙΙI. Η απασχόληση κατά την 6η ημέρα υπό καθεστώς πενθήμερης απασχόλησης 630
ΙΧ. Διευθέτηση χρόνου εργασίας 633
§ 21 Η άδεια αναψυχής. . 637.
Ι. Έννοια, σκοπός και φύση της αξίωσης για άδεια αναψυχής 637
ΙΙ. Το νομικό πλαίσιο. . 639.
1. Ενωσιακό δίκαιο 639
2. Εθνικό δίακιο 640
ΙΙΙ. Προϋποθέσεις για τη γένεση της αξίωσης 641
1. Σχέση εργασίας 642
2. Συμπλήρωση ορισμένου χρόνου υπηρεσίας 642
3. Παροχή εργασίας 645
ΙV. Περιεχόμενο της αξίωσης 647
1. Η διάρκεια της άδειας αναψυχής 647
2. Χρηματικές παροχές που συνδέονται με την άδεια. . 650.
α) Αποδοχές άδειας 650
β) Επίδομα άδειας 651
V. Η εκπλήρωση της υποχρέωσης 652
1. Ο χρόνος παροχής της άδειας 653
2. Ο τρόπος εκπλήρωσης της παροχής 654
3. Συνέπειες της μη εκπλήρωσης 656
VI. Τύχη της άδειας σε περίπτωση λύσης της σύμβασης 657
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ
Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
§ 22 Τρόποι λύσης της σύμβασης εργασίας................................................. 659
I. Λύση με συμφωνία των μερών........................................................... 660
II. Μονομερής λύση........................................................................... 660
ΙΙΙ. Λοιποί τρόποι.............................................................................. 660
1. Θάνατος του εργαζομένου............................................................ 660
2. Θάνατος του εργοδότη................................................................. 660
3. Σύγχυση................................................................................... 660
4. Αυτοδίκαιη λύση ........................................................................ 661
§ 23 Η καταγγελία..................................................................................... 662
I. Έννοια και νομική φύση.................................................................. 662
ΙΙ. Νομική βάση................................................................................ 662
ΙΙΙ. Η δήλωση της καταγγελίας............................................................... 663
1. Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης............................................... 663
2. Αναφορά του λόγου καταγγελίας.................................................... 664
3. Η «περιέλευση» της καταγγελίας στον αντισυμβαλλόμενο..................... 664
IV. Προϋποθέσεις κύρους της καταγγελίας................................................ 665
V. Αντιπροσώπευση στην καταγγελία..................................................... 666
VI. Ανάκληση καταγγελίας................................................................... 668
VII. Είδη καταγγελίας.......................................................................... 669
1. Τακτική και έκτακτη καταγγελία...................................................... 669
2. Καταγγελία με προθεσμία ή χωρίς προθεσμία.................................... 671
3. Καταγγελία υπό αίρεση................................................................ 671
4. Μερική καταγγελία...................................................................... 672
§ 24 Η γενική προστασία από την καταγγελία - Εισαγωγή............................... 673
§ 25 Τυπικοί περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας................................... 676
Ι. Ν. 2112/1920, 3198/1955 και β.δ. 16/18.7.1920 – Προϋποθέσεις εφαρμογής... 676
1. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου............................... 676
2. Παροχή εξαρτημένης εργασίας κατά κύριο επάγγελμα.......................... 677
3. Συμπλήρωση ενός ελαχίστου χρόνου αναμονής................................. 678
ΙΙ. Τυπικές προϋποθέσεις.................................................................... 680
1. Έγγραφος τύπος....................................................................... 680
2. Προθεσμίες προειδοποίησης........................................................ 681
3. Αποζημίωση............................................................................. 684
α) Σκοπός, λειιτουργία και νομική φύση......................................... 684
β) Προϋποθέσεις χορήγησης....................................................... 685
γ). Το ύψος της αποζημίωσης και ο τρόπος υπολογισμού της............... 687
αα) Διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατών............................. 687
ββ) Διάρκεια απασχόλησης στο συγκεκριμένο εργοδότη................ 690
γγ) Τακτικές αποδοχές.......................................................... 691
δ) Νομοθετικοί περιορισμοί ως προς το ύψος της αποζημίωσης............ 694
ε) Aτομικές συμφωνίες ως προς την αποζημίωση και το ύψος της........... 695
στ) Χρόνος, τόπος και τρόπος καταβολής της αποζημίωσης................. 696
ζ). Συμψηφισμός, εκχώρηση και κατάσχεση της αξίωσης για την απόζημίωση 698
η) Συνέπειες μη καταβολής της αποζημίωσης.................................... 698
θ) Προθεσμία για την άσκηση της αξίωσης αποζημίωσης..................... 700
4. Η κοινωνικοασφαλιστική κάλυψη του εργαζομένου............................ 701
5. Αναγγελία της καταγγελίας........................................................... 701
ΙΙΙ. Απαλλαγή του εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης...... 702
1. Καταγγελία ύστερα από υποβολή μήνυσης ή άσκηση ποινικής δίωξης κατά του εργαζομένου 703
α) Προϋποθέσεις απαλλαγής από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης 703
β) Χρονικά όρια άσκησης του δικαιώματος...................................... 704
γ) Αθώωση του εργαζομένου και συνέπειες αυτής στο κύρος της καταγγελίας 705
δ) Καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας....................... 707
ε) Προθεσμία προσβολής του κύρους της καταγγελίας και άσκησης της αξίωσης για αποζημίωση 708........................................................................................
2. Καταγγελία λόγω ανώτερης βίας.................................................... 709
α) Περιστατικά ανώτερης βίας....................................................... 709
β) Οριστική και ολική διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης............. 711
3. Καταγγελία λόγω αντισυμβατικής συμπεριφοράς του εργαζομένου που στοχεύει στην πρόκληση της απόλυσής του 711
§ 26 Ουσιαστικοί περιορισμοί της καταγγελίας.............................................. 713
I. Περιορισμοί βάσει της ΑΚ 281 – Η καταχρηστική απόλυση........................ 713
1. Η κακόβουλη καταγγελία............................................................. 714
2. Η αντικειμενικά αδικαιολόγητη καταγγελία........................................ 715
3. Η απόλυση ως ultima ratio............................................................ 718
ΙΙ. Η συνταγματικά επιβαλλόμενη προστασία από την απόλυση και η πραγμάτωσή της μέσω της ΑΚ 281 720
ΙΙΙ. Νομολογιακές αντιφάσεις και νομοθετικές παλινδρομήσεις ..................... 724
IV. Νόμιμοι λόγοι απόλυσης................................................................. 731
1. Ατομικοί λόγοι........................................................................... 732
α) Κλονισμός της εμπιστοσύνης ως λόγος καταγγελίας....................... 736
β) Πιέσεις τρίτων προς τον εργοδότη ως λόγος καταγγελίας................. 738
2. Οικονομικοτεχνικοί λόγοι............................................................. 740
α) Έννοια οικονομικοτεχνικών λόγων - Η καταγγελία ως συνέπεια επιχειρηματικών αποφάσεων του εργοδότη ........................................................................................ 740
β) Ο δικαστικός έλεγχος των επιχειρηματικών αποφάσεων του εργοδότη 742
γ) Ο δικαστικός έλεγχος της καταγγελίας......................................... 744
αα) Δυνατότητα αποφυγής της απόλυσης με τη λήψη άλλων ηπιότερων μέτρων - Η μετάθεση προηγείται της απόλυσης................................................................................. 745
ββ) Δυνατότητα απασχόλησης σε άλλη θέση εργασίας με διαφορετικούς (δυσμενέστερους) όρους εργασίας - Η τροποποιητική καταγγελία προηγείται της απόλυσης................... 747
γγ) Μέτρα νομοθετικά προβλεπόμενα για την αποφυγή απολύσεων. 750
3. Η ορθή επιλογή του απολυτέου...................................................... 751
α) Ο κύκλος των προσώπων, μεταξύ των οποίων θα χωρήσει η επιλογή του απολυτέου 753 ........................................................................................
β) Τα κρίσιμα για την επιλογή κριτήρια και η βαρύτητά τους.................. 755
III. Oυσιαστικοί περιορισμοί βάσει ειδικών νομοθετικών ρυθμίσεων............... 758
1. Νομοθετικές απαγορεύσεις της καταγγελίας...................................... 758
2. Καταγγελία λόγω νόμιμης συνδικαλιστικής δράσης............................. 759
IV. Περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας βάσει συλλογικών συμβάσεων εργασίας και κανονισμών εργασίας 762
§ 27 Συνέπειες άκυρης απόλυσης............................................................... 765
I. Σχετική ακυρότητα – Παραίτηση από το δικαίωμα προσβολής του κύρους της απόλυσης 766
II. Προθεσμία προσβολής του κύρους της απόλυσης.................................. 766
III. Μισθοί υπερημερίας....................................................................... 768
IV. Αξίωση επαναπασχόλησης.............................................................. 768
V. Aξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης........................... 769
§ 28 Oμαδικές απολύσεις.......................................................................... 770
Ι. Προστασία μέσω διαδικασίας........................................................... 770
1. H ενωσιακή ρύθμιση................................................................... 770
2. Η εθνική ρύθμιση....................................................................... 772
ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής........................................................................... 774
1. Επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν πάνω από 20 άτομα .... 774
2. Εξαιρέσεις από το πεδίιο εφαρμογής............................................... 774
3. Εφαρμογή του ν. 1387/1983 σε περίπτωση οριστικής διακοπής της δραστηριότητας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης 775
ΙΙΙ. Έννοια ομαδικών απολύσεων.......................................................... 776
1. Κριτήρια προσδιορισμού.............................................................. 776
2. Έννοια απόλυσης...................................................................... 777
3. Επιχείρηση και εκμετάλλευση........................................................ 780
4. Υπολογισμός αριθμού απασχολουμένων......................................... 783
ΙV. Η διαδικασία των ομαδικών απολύσεων ............................................ 784
1. Υποχρέωση πληροφόρησης και διαβούλευσης με τους εκπροσώπους των εργαζομένων 784
2. Συμφωνία για τις απολύσεις.......................................................... 788
3. Διοικητική παρέμβαση................................................................. 789
V. Συνέπειες από τη μη τήρηση των διατάξεων για τις ομαδικές απολύσεις ...... 790
§ 29 Η ειδική προστασία από την απόλυση................................................. 793
Ι. Συνδικαλιστικά στελέχη.............................................................. 793
ΙΙ. Εργαζόμενες γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης και λοχείας.................. 794
ΙΙΙ. Στρατευμένοι μισθωτοί.................................................................... 797
IV. Άτομα με ειδικές ανάγκες................................................................. 799
§ 30 Καταγγελία σύμβασης εργασίας από τον εργαζόμενο.............................. 801
Ι. Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου........................... 801
ΙΙ. Η αποχή από την εργασία ως σιωπηρή καταγγελία................................ 803
1. Αποχή λόγω ασθένειας............................................................... 803
2. Αποχή για άλλη, εκτός από την ασθένεια, αιτία.................................. 805
ΙΙΙ. Αποχώρηση ή απόλυση λόγω συνταξιοδότησης.................................... 806
ΙV. Aποχώρηση με τη συγκατάθεση του εργοδότη (άρθρ. 8 εδ.α΄ ν. 3198/ 1955)... 808
§ 31 Η έκτακτη καταγγελία της σύμβασης εργασίας........................................ 812
Ι. Δικαιολογητικός λόγος και λειτουργία της έκτακτης καταγγελίας................ 812
ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής της ΑΚ 672............................................................ 813
ΙΙΙ. Περιορισμός και διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας............. 815
1. Αποκλεισμός ή περιορισμός του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας........ 815
2. Διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας............................... 819
IV. Ο σπουδαίος λόγος ως προϋπόθεση του κύρους της έκτακτης καταγγελίας.. 821
1. Βασικά εννοιολογικά στοιχεία....................................................... 821
2. Η συγκεκριμενοποίηση της έννοιας του σπουδαίου λόγου.................... 824
α) Στάθμιση συμφερόντων........................................................... 824
β) Αρχή της αναλογικότητας........................................................ 825
γ) Αρχή της ίσης μεταχείρισης....................................................... 827
δ) Η στάθμιση σε περίπτωση συνδρομής περισσότερων λόγων καταγγελίας 828
αα) Μεμονωμένη και συνολική εκτίμηση..................................... 828
ββ) Συνεκτίμηση λόγων που αποσβέσθηκαν ή ατόνησαν............... 829
V. Σπουδαίοι λόγοι για την έκτακτη καταγγελία από την πλευρά του εργοδότη. 830
1. Παράβαση συμβατικών υποχρεώσεων του εργαζομένου...................... 830
α) Ουσιώδεις παραβάσεις........................................................... 830
β) Σχέση πειθαρχικών ποινών και καταγγελίας................................ 832
2. Οικονομικοτεχνικοί λόγοι............................................................ 834
VI. H άσκηση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας................................... 835
1. Δήλωση καταγγελίας................................................................... 835
2. Τήρηση προθεσμίας.................................................................... 836
3. Αναφορά του σπουδαίου λόγου..................................................... 836
4. Χρονικά όρια άσκησης του δικαιώματος........................................... 837
VII. Συνέπειες καταγγελίας.................................................................... 840
1. Άκυρη καταγγελία....................................................................... 840
2. Αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 673 ΑΚ..................................... 840
3. Αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 674 ΑΚ..................................... 842
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ
ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
§ 32 Μεταβίβαση επιχείρησης και συνέπειες για τις εργασιακές σχέσεις. . 843
I. Οι ρυθμίσεις του κοινοτικού και του εθνικού δικαίου για την προστασία των εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης 843
1. Η ενωσιακή νομοθεσία... 843
2. Η εθνική νομοθεσία. . 845.
α) Ο νομολογιακά διαμορφωμένος κανόνας της αυτοδίκαιης μεταβίβασης των εργασιακών σχέσεων με διατήρηση αμετάβλητων των όρων εργασίας 845
β) Π.Δ. 178/2002. . 846
........................................................................................ 3. Μεταβίβαση επιχειρήσεων στο πλαίσιο πτώχευσης ή ανάλογων διαδικασιών αφερεγγυότητας ................... 847
ΙΙ. Μεταβίβαση επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους 848
1. Η μεταβιβαζόμενη μονάδα ως οικονομική οντότητα ........................... 849
2. Το τμήμα εγκατάστασης ως οικονομική οντότητα. . 852
3. Μεταβίβαση οικονομικής οντότητας, η οποία διατηρεί την ταυτότητά της 852
α) Διατήρηση της ταυτότητας της μεταβιβαζόμενης οικονομικής μονάδας και υπό τον νέο φορέα της 853
β) Τα κρίσιμα κριτήρια... 853.
γ). Μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων.. 855.
δ) Αναπρόσληψη ενός σημαντικού μέρους του προσωπικού.. 856
ε) . Συνέχιση ίδιας ή παρόμοιας δραστηριότητας .. 858
στ) Διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης.. 860
4. Μεταβολή του φορέα της μονάδας 860
ΙΙΙ. Συνέπειες μεταβίβασης επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους 862
1. Μεταβίβαση εργασιακών σχέσεων.. 862
α) Υπεισέλευση του διαδόχου και νέου εργοδότη στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις από τη σχέση εργασίας 862
2. Διατήρηση της ισχύος των όρων συλλογικών συμβάσεων εργασίας και κανονισμών εργασίας. 866
3. Δικαιώματα εργαζομένου από συστήματα επαγγελματικής ή διεπαγγελματικής ασφάλισης 869
4. Προστασία των εκπροσώπων των εργαζομένων. . 869.
IV. Απόλυση λόγω της μεταβίβασης 871
1. Η απαγόρευση απόλυσης του άρθρου 5 § 1 του Π.Δ. 178/2002 - Σκοπός της ρύθμισης. 871
2. Προϋποθέσεις εφαρμογής 872
3. Συνέπειες παράβασης της απαγόρευσης 873
V. Καταγγελία λόγω μεταβολής των όρων εργασίας.. 873
VI. Eυθύνη προηγούμενου και νέου εργοδότη. . 874.
VII. Παρέμβαση των εκπροσώπων των εργαζομένων στη διαδικασία της μεταβίβασης επιχείρησης - Υποχρέωση πληροφόρησης και διαβούλευσης 874
Σχετιζόμενα προϊόντα