Στην εποχή της Κοινωνίας της Πληροφορίας, η προστασία του ατόμου από την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων έχει καταγραφεί ως μια από τις καινοτόμες εξελίξεις του δικαίου, η οποία διατρέχει οριζοντίως όλους τους κλάδους δικαίου. Η παρούσα μονογραφία, με τον ισχύοντα, πλέον, Γενικό Κανονισμό Προσωπικών Δεδομένων, επιχειρεί μια νέα προσέγγιση της θέσης του εργαζομένου, ως παρόχου εργασίας αλλά και ως υποκειμένου προσωπικών δεδομένων, και μια συμβολή στο υπό διαμόρφωση νομικό καθεστώς στις σχέσεις εργοδότη-εργαζομένου, στην οποία η παραδοσιακή αντιπαράθεση συμφερόντων εργαζομένων και εργοδοτών αποκτά πρόσθετο περιεχόμενο με βάση την αξιοποίηση της πληροφορίας. Οι ρυθμίσεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων, μαζί με τη διάδοση των ευέλικτων σχέσεων εργασίας, στην οικονομία της πλατφόρμας, και τη διεύρυνση των απαγορευμένων διακρίσεων, συμβάλλουν σε αυτό που ήδη αντιμετωπίζεται ως νέο εργατικό δίκαιο.
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ..................................................................... 11
ΠΡΟΛΟΓΟΣ................................................................................ 15
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗ............................................................................. 17
1
Προστασία προσωπικότητας
και προστασία προσωπικών δεδομένων
1.1. Η θέσπιση κανόνων επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων 21
1.2. Η παραδοσιακή προστασία της προσωπικότητας................................. 32
1.3. Η προστασία της προσωπικότητας ως υποκειμένου προσωπικών δεδομένων με τις νεότερες ρυθμίσεις 36
2
Τα στοιχεία του συστήματος προστασίας
προσωπικών δεδομένων από τον Κανονισμό
2.1. Γενικές κατευθύνσεις.................................................................. 43
2.2. Επιμέρους βασικοί κανόνες........................................................... 46
2.2.1. Καινοτομίες σε σχέση με τις ρυθμίσεις της κοινοτικής οδηγίας 46
2.2.2. Η τήρηση αρχείου επεξεργασίας.............................................. 48
2.2.3. Τα βασικά πρόσωπα ευθύνης.................................................. 49
2.2.3.1. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας............................................. 49
2.2.3.2. Ο εκτελών την επεξεργασία............................................. 50
2.2.3.3. Ο υπεύθυνος προστασίας προσωπικών δεδομένων 52
2.3. Ένα ολοκληρωμένο σύστημα προστασίας......................................... 52
3
Ο εργαζόμενος ως υποκείμενο
προσωπικών δεδομένων και η προστασία του
3.1. Εφαρμογή γενικών ρυθμίσεων ΓΚΠΔ και η αναγνώριση ιδιαιτεροτήτων στις σχέσεις εργασίας 55
3.2. Η συμπόρευση εργατικής νομοθεσίας και νομοθεσίας επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων 61
3.2.1. Προστασία του εργαζομένου ως παρόχου εργασίας και ως υποκειμένου προσωπικών δεδομένων 61
3.2.2. Το περιεχόμενο των νέων υποχρεώσεων του εργοδότη 66
3.2.3. Συνήθη θέματα επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων εργαζομένων 68
3.2.4. Η νέα διάσταση της προστασίας της εργασίας 72
4
Η δυνατότητα αποκλίσεων από τις ρυθμίσεις
του Κανονισμού με εθνικές ρυθμίσεις
4.1. Οι όροι αποκλίσεων με εθνικές ρυθμίσεις ......................................... 77
4.2. Ο ρόλος της συλλογικής αυτονομίας στην επεξεργασία προσωπικών δεδομένων 78
4.2.1. Η δυνατότητα πρόβλεψης με τα διάφορα είδη σ.σ.εργ. 81
4.2.2. Η επεξεργασία δεδομένων ως αντικείμενο συλλογικής διαφοράς 82
4.2.3. Η ένταξη των θεμάτων επεξεργασίας στις αγωνιστικές διεκδικήσεις 82
4.2.4. Η εκπροσώπηση του υποκειμένου δεδομένων από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις 83
4.2.5. Ο ρόλος των συμβουλίων εργασίας.......................................... 87
4.2.6. Συλλογικές συμβάσεις και συλλογικές συμφωνίες 88
4.2.7. Το ενδεχόμενο ευνοϊκότερων ρυθμίσεων με τις εθνικές ρυθμίσεις 89
5
Το δικαίωμα επεξεργασίας με τη συγκατάθεση
του εργαζομένου ως υποκειμένου δεδομένων
και η περίπτωση του απαραιτήτου της επεξεργασίας
5.1. Η επεξεργασία με συγκατάθεση του εργαζομένου................................ 93
5.2. Επεξεργασία χωρίς συγκατάθεση.................................................... 98
5.3. Διαφοροποιήσεις σε σχέση με απλά δεδομένα και ειδικές κατηγορίες δεδομένων 99
5.3.1. Επεξεργασία απλών δεδομένων............................................... 99
5.3.2. Η επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα 101
5.4. Η εξάρτηση του εργαζομένου από τον εργοδότη και τα όρια διαφύλαξης της ιδιωτικής του ζωής 105
5.4.1. Η κάλυψη της ιδιωτικής ζωής από το δικαίωμα του πληροφοριακού αυτοπροσδιορισμού 105
5.4.2. Τα δεδομένα του ιδιωτικού βίου ............................................ 108
5.4.2.1. Οι λόγοι ιδιαίτερης αναφοράς στα δεδομένα ιδιωτικού βίου 108
5.4.2.2. Κρίσιμα στοιχεία για το «επιτρεπτόν» της επεξεργασίας 112
5.4.2.3. Εξειδίκευση και εφαρμογή των κανόνων επεξεργασίας δεδομένων: το παράδειγμα ελέγχου ηλεκτρονικού υπολογιστή ................................................................................. 117
5.4.2.4. Η ειδικότερη περίπτωση επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα 120
5.4.3. Παρακολούθηση επικοινωνιών και προστασία απορρήτου 121
6
Η σημασία του αρχείου επεξεργασίας
δεδομένων στις εργασιακές σχέσεις 125
7
Αυτοματοποιημένη ατομική λήψη αποφάσεων
στις εργασιακές σχέσεις (άρθρο 22 Κανονισμού)
7.1. Η αναφορά του Κανονισμού στην αυτοματοποιημένη επεξεργασία με ειδικές ρυθμίσεις για τις εργασιακές σχέσεις 127
7.2. Η κατάρτιση προφίλ με αυτοματοποιημένη επεξεργασία 129
7.3. Ειδική πρόβλεψη για την προσωρινή δικαστική προστασία 130
7.4. Τα στοιχεία του συστήματος αυτοματοποιημένης επεξεργασίας στις σχέσεις εργασίας 131
8
Η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων
στον όμιλο επιχειρήσεων 137
9
Η έννομη προστασία του εργαζομένου
ως υποκειμένου προσωπικών δεδομένων
9.1. Γενικά για την παρεχόμενη έννομη προστασία................................... 141
9.2. Διοικητικές κυρώσεις................................................................ 143
9.3. Αστικές κυρώσεις.................................................................... 145
9.3.1. Αστικο-αδικοπρακτική ευθύνη.............................................. 145
9.3.2. Ενδοσυμβατική ευθύνη....................................................... 150
9.4. Η απαγόρευση χρησιμοποίησης παρανόμως αποκτηθέντων αποδεικτικών μέσων για προσωπικά δεδομένα και λοιπά δικονομικά θέματα.......................................................................................... 150
9.5. Ποινικές κυρώσεις ................................................................... 153
9.6. Συμπερασματικές εκτιμήσεις....................................................... 154
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ........................................................................... 155
Α. Ελληνική Βιβλιογραφία............................................................... 155
1. Γενικά συγγράμματα............................................................... 155
2. Βιβλιογραφία για προσωπικά δεδομένα και προστασία προσωπικότητας 156
Β. Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία 160