Πρόσφατες επιστημονικές έρευνες ανέδειξαν το έλλειμμα ιστορικής πληροφόρησης μεγάλων τμημάτων της νεολαίας για τα γεγονότα της δεκαετίας του 1940. Με αφορμή τα πορίσματα των συγκεκριμένων ερευνών, εξετάζεται στο παρόν βιβλίο η πορεία των μεταρρυθμίσεων στο πεδίο της σχολικής ιστορίας στα χρόνια της μεταπολίτευσης και οι ατελέσφορες προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό του γνωστικού και αξιακού περιεχομένου της ιστορικής εκπαίδευσης τα τελευταία σαράντα χρόνια.
Ο συγγραφέας, παρουσιάζει ερευνητικές στρατηγικές, διδακτικές προτάσεις-σενάρια και κατάλληλα επιλεγμένο και αρθρωμένο ιστορικό υλικό (πρωτογενείς και δευτερογενείς ιστορικές πηγές, μαρτυρίες, αποσπάσματα λογοτεχνικών έργων). Προσανατολίζει εκπαιδευτικούς και μαθητές τόσο στη Δευτεροβάθμια όσο και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση σε μια μαθησιακή πρακτική που αποσκοπεί στην πολυπρισματική ιστορική γνώση για τον Εμφύλιο Πόλεμο στην Ελλάδα (1946-1949) και στη συλλογική αυτογνωσία.
Οι προτάσεις του, παρότι έχουν ως σημείο εκκίνησης τον τρόπο που παρουσιάζεται ο Εμφύλιος Πόλεμος στα σχολικά βιβλία της ΣΤ’ Δημοτικού, της Γ’ Γυμνασίου και της Γ’ Λυκείου Γενικής Παιδείας, δεν είναι δέσμιες του κανονιστικού σχολικού πλαισίου, αλλά εξακτινώνονται στο πολύπτυχο της Δημόσιας Ιστορίας.
Για τον συγγραφέα, η αναμέτρηση με το «σκοτεινό παρελθόν» δεν καλλιεργεί μόνο την ιστορική σκέψη, δεν συγκροτεί μόνο ένα σημαντικό μορφωτικό κεφάλαιο, μια δέσμη σημαντικών δεξιοτήτων, αλλά έχει εκ των πραγμάτων πολιτικό περιεχόμενο και ηθικό νόημα. Καθιστά τον μελλοντικό πολίτη λειτουργό της δημοκρατικής κοινωνίας.
Ο Γαβρίλης Λαμπάτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1963. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη νεότερη και σύγχρονη ιστορία. Είναι επίσης Διδάκτωρ της σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Έγραψε τα ακόλουθα βιβλία:
ΚΚΕ και εξουσία 1940-1944, Μεταίχμιο, Αθήνα 2018. Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Τασκένδη (1949-1957), Κούριερ Εκδοτική, Αθήνα 2001. Η αριστερή αντιπολίτευση στην Ελλάδα (σε συνεργασία με την Ελένη Αστερίου), Φιλίστωρ, Αθήνα 1995. Η ματαιωμένη ουτοπία, Γιάννης Γαβριηλίδης, Νίκος Καραγιάννης και άλλοι σύντροφοι (σε συνεργασία με τους Γιώργο Κόκκινο και Αφροδίτη Αθανασοπούλου), Ταξιδευτής, Αθήνα 2008.
Μαζί με τον Γιώργο Κόκκινο έγραψαν την εισαγωγή και είχαν την επιστημονική επιμέλεια του βιβλίου Σταμάτης Σκόρδος, Συμβολή στην ιστορία των Ελλήνων ναυτεργατών, Δήμος Αγίας Βαρβάρας, Αθήνα 2006.
Επίσης σε συνεργασία με τον Αγαθοκλή Αζέλη είχαν την επιμέλεια του βιβλίου Π. Μιχαήλ Κοσβύρας, Από το βουνό στον άμβωνα, ο μετασχηματισμός μιας ορεινής κοινότητας, Ταξιδευτής, Αθήνα 2009.
Επιστημονικές του εργασίες έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους (Οι Έλληνες και η διασπορά 15ος- 21ος αιώνας, Αθήνα 2006, εκδ. Βουλή των Ελλήνων, Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2008.