Το ερώτημα με το οποίο αναμετράται το ανά χείρας βιβλίο αφορά στο αν ο χριστιανικός μονοθεϊσμός και η εσχατολογία του έχουν ανθρώπινο πρόσωπο, κατά τον ίδιο περίπου τρόπο που συχνά τυγχάνει αντικείμενο διερεύνησης το αν υπάρχει σοσιαλισμός, καπιταλισμός, φιλοσοφικός ρεαλισμός ή όποιος άλλος -ισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Και ο λυσιτελέστερος τρόπος για να απαντηθεί η διερώτησή μας είναι ο βαθμός στον οποίο η χριστιανική πίστη αποδέχεται και δεξιώνεται την ετερότητα, εκείνη ειδικά που ανήκει στο βαθύτερο είναι και όχι απλώς στο έχειν του ανθρώπου.

Η ετερότητα συνιστά κυριολεκτικά ένα απευκταίο σκάνδαλο, όπως και κάθε νέα ανακάλυψη που θέτει εν αμφιβόλω παλιές βεβαιότητες. Ήταν, είναι και θα παραμείνει ανεπιθύμητη από τα περίκλειστα δογματικά συστήματα σκέψης (θρησκευτικά, φιλοσοφικά, οικονομικά, πολιτικά κ.ά.) που αναλαμβάνουν να ερμηνεύσουν εξ ολοκλήρου και με σωτηριολογικές βλέψεις τον κόσμο και τον άνθρωπο, καθώς δοκιμάζει αδυσώπητα τα όρια, τη συνοχή, τις αντοχές και το πραγματικό βεληνεκές αυτών των μωροφιλόδοξων και υψιπετών θεωρητικών κατασκευών, που δομούνται κατά κανόνα δογματικά –ερήμην των αναπάντεχων πτυχών και της περιπλοκότητας της ζωής– από νόες που ασπαίρουν να εξηγήσουν ή να αναμορφώσουν την ανθρώπινη κατάσταση και την κοινωνία άπαξ και διά παντός. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι την εχθρεύονται όσο τίποτε άλλο οι κάθε λογής «-ισμοί», καθώς τους χαλάει τη στρογγυλεμένη κοσμοεικόνα που πλασάρουν για να θηρεύσουν οπαδούς – δεν υπάρχει θέση για τα «μεταιχμιακά» υποκείμενα στα άσαρκα ιδεολογήματα που διεκδικούν την πνευματική και πολιτική χειραγώγησή μας.

Στο πολιτιστικό κλίμα των ημερών μας, με αισθητή την ανάγκη να τοποθετηθεί εκ νέου ο άνθρωπος στο κέντρο των πνευματικών αναζητήσεων, υφίστανται άραγε περιθώρια ανάδυσης μιας γόνιμης και σοβαρής χριστιανικής πρότασης για τη νοηματοδότηση του ανθρώπινου βίου στον 21ο αιώνα; Ενδεχομένως ναι, υπό την αυστηρή προϋπόθεση πάντα ότι η χριστιανική μεταφυσική και εσχατολογία, σύμφωνα με την ερμηνευτική πρόταση του μακαριστού π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, θα υπηρετούν όχι ιδέες και προσωπεία, αλλά πρόσωπα, στην απερίσταλτη ετερότητά τους. 

Χ.Β.

***

Ο Χαράλαμπος Βέντης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Σπούδασε φιλοσοφία και θεολογία και είναι διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβαίν. Eίναι επίκουρος καθηγητής της φιλοσοφίας της θρησκείας στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει διδάξει στο ΕΑΠ και στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος (Deree College). Τα γνωστικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την καντιανή σκέψη, τη φιλοσοφία της γλώσσας, τον μεταμοντερνισμό, τη σύγχρονη πολιτική θεωρία και ηθική (ειδικότερα τον πολιτικό φιλελευθερισμό του John Rawls) και τη φιλοσοφία της θρησκείας.

Το πιο πρόσφατα δημοσιευμένο κείμενό του είναι το «Pacifist Pluralism versus Militant Truth: Christianity at the Service of Revolution in the Work of Slavoj Žižek», στον τόμο Slavoj Žižek and Christianity, επιμ. Sotiris Mitralexis και Dionysios Skliris (Oxon & New York: Routledge, 2019).