Στην παρούσα μονογραφία γίνεται για πρώτη φορά για το ελληνικό δίκαιο, αναλυτική παρουσίαση, καταγραφή και αποτίμηση, των λόγων ανακοπής δανειολήπτη που κατά κανόνα ασκούνται κατά διαταγής πληρωμής Τράπεζας. Η συστηματική, και λεπτομερειακή ανάδειξη των θέσεων της ελληνικής νομολογίας για σειρά τραπεζικών όρων, στο πλαίσιο των συμβάσεων δανεισμού και αλληλόχρεου λογαριασμού, εμφανίζεται οργανωμένα επίσης για πρώτη φορά. Αυτό ισχύει και για τους λόγους ανακοπής που απορρέουν από τις συμβάσεις δανείου σε ελβετικό φράγκο.
Όπως δείχνει η πράξη, στις τραπεζικές συμβάσεις, οι λόγοι ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής Τράπεζας θεμελιώνονται κατά κανόνα με επίκληση της καταχρηστικότητας των ποικίλης μορφής όρων που περιέχουν οι παραπάνω συμβάσεις. Έτσι, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα δικονομικού δικαίου ζητήματα της διαταγής πληρωμής, ειδικότερα το ζήτημα της νομικής βασιμότητας των λόγων της ανακοπής, η παρούσα εργασία αναπτύσσεται κατ’ ανάγκη σε πολλά δικαιικά επίπεδα, όπως του αστικού και εμπορικού δικαίου, του τραπεζικού δικαίου, και, ιδίως, των σχετικών ρυθμίσεων του ευρωπαϊκού δικαίου, με κρίσιμη την ανάδειξη των ερμηνευτικών αποκλίσεων μεταξύ των θέσεων της ελληνικής νομολογίας και εκείνης του ΔΕΕ σε ό,τι αφορά τον αυτεπάγγελτο δικαστικό έλεγχο των καταχρηστικών γενικών όρων συναλλαγών.
Πρόλογος................................................................................................ V
Προλογικό σημείωμα συγγραφέα.................................................................... VII
Συντομογραφίες........................................................................................ XIII
§ 1. Εισαγωγή........................................................................................... 1
Ι. Εισαγωγή για το ν. 2251/1994.................................................................... 5
1. Η σημασία του ν. 2251/1994 για τη διαμόρφωση των λόγων ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής με βάση γενικούς όρους συναλλαγών.................................................................................................. 5
2. Η έννοια του καταναλωτή στο πλαίσιο του ν. 2251/1994................................. 9
3. Ο αυτεπάγγελτος έλεγχος των ΓΟΣ στο πλαίσιο εκδίκασης ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής 12
α. Εισαγωγή...................................................................................... 12
4. Η νομολογία του ΔΕΚ (ΔΕΕ) για το αυτεπάγγελτο του δικαστικού ελέγχου καταχρηστικών όρων 15
α. Η απόφαση ΔΕΕ Mohamed Aziz........................................................... 16
5. Η ερμηνεία των ΓΟΣ........................................................................... 24
6. Η διαδικασία προς διαπίστωση της καταχρηστικότητας από το δικαστήριο........... 25
7. Έννοια καταναλωτικών ΓΟΣ στο άρθρο 2 του ν. 2251/1994............................. 27
8. Δεδικασμένο από συλλογική αγωγή......................................................... 27
§ 2. Η ανακοπή ως ένδικο βοήθημα κατά της διαταγής πληρωμής............. 38
Ι. Προθεσμία.......................................................................................... 42
ΙΙ. Σώρευση........................................................................................... 44
ΙΙΙ. Διαδικασία........................................................................................ 45
ΙV. Το ορισμένο της αίτησης διαταγής πληρωμής............................................... 47
V. Πρόσθετοι λόγοι ανακοπής...................................................................... 51
VΙ. Το ορισμένο των λόγων ανακοπής............................................................ 53
VΙΙ. Μερική ή ολική ακυρότητα της διαταγής πληρωμής....................................... 60
§ 3. Το νόμω βάσιμο των λόγων ανακοπής............................................... 62
Ι. Το νόμω βάσιμο των λόγων ανακοπής επί συμβάσεων αλληλόχρεου λογαριασμού και δανειακών συμβάσεων 62
1. Εισφορά του ν. 128/1975...................................................................... 62
2. Υπολογισμός τόκων με έτος 360 ημερών.................................................. 69
3. Αναγνώριση του υπολοίπου αν ο οφειλέτης δεν ειδοποιήσει εντός ορισμένης προθεσμίας την τράπεζα ότι διαφωνεί ως προς το χρεωστικό υπόλοιπο.......................................................................... 70
4. Μονομερής αυξομείωση του επιτοκίου..................................................... 71
5. Επιβάρυνση του οφειλέτη με έξοδα χορήγησης δανείου, έκδοσης και αποστολής λογαριασμών 72
6. Αδυναμία αμφισβήτησης του περιεχομένου των αποσπασμάτων από τα εμπορικά βιβλία της τράπεζας 72
7. Δικονομική συμφωνία για απόδειξη της οφειλής από τα αποσπάσματα των εμπορικών βιβλίων της τράπεζας 73
8. Συμφωνία για επιτόκιο μεγαλύτερο από το εξωτραπεζικό................................ 74
9. Εκ των προτέρων διορισμός αντικλήτου.................................................... 75
10. Συμφωνία ανατοκισμού των τόκων υπερημερίας........................................ 76
11. Επιβολή εξόδων ανάληψης μετρητών με πιστωτική κάρτα............................. 77
12. Μη έγγραφη απόδειξη της απαίτησης λόγω πλασματικής αναγνώρισης του καταλοίπου αλληλόχρεου λογαριασμού ............................................................................................... 78
13. Επιβολή εξόδων τήρησης και κίνησης σε σύμβαση λογαριασμού κατάθεσης....... 78
14. Αιφνίδιο κλείσιμο δανείου ανοικτής πίστωσης ή αλληλόχρεου λογαριασμού....... 81
15. Επιβολή εξόδων αδράνειας σε καταθετικό λογαριασμό................................. 84
16. Η απόφαση ΑΠ 652/2010................................................................... 85
17. Κλείσιμο αλληλόχρεου λογαριασμού...................................................... 86
18. Συνομολόγηση τοκοχρεολητικού δανείου ως αλληλόχρεου λογαριασμού........... 87
19. Έγερση αξίωσης κατά εγγυητή καταλοίπου αλληλόχρεου λογαριασμού............. 88
20. Μεταφορά στο παθητικό λογαριασμό ενεχυρασθείσων επιταγών...................... 88
21. Διαδοχική έκδοση διαταγής πληρωμής κατά του πρωτοφειλέτη και του εγγυητή... 88
22. Καταβολή αποζημίωσης σε περίπτωση πρόωρης εξόφλησης.......................... 89
23. Όροι περί παραίτησης του εγγυητή από τις ενστάσεις των άρθρων 862 και 863 ΑΚ 89
24. Μη νόμιμη χαρτοσήμανση της σύμβασης αλληλόχρεου λογαριασμού............... 93
25. Πλασματική αναγνώριση χρέους εις βάρους του καταναλωτή......................... 93
26. Ακυρότητα λόγω συμπερίληψης ποσού εγγητικής επιστολής ή τραπεζικής ενέγγυας πίστωσης στο ποσό του αλληλόχρεου λογαριασμού.................................................................................. 94
27. Δεδικασμένο από συλλογική αγωγή........................................................ 95
28. Συμφωνία για ποινή προεξόφλησης ή αποζημίωσης..................................... 95
29. Καταχρηστική ανάληψη υποχρέωσης εγγυητή υπέρ πρωτοφειλέτη................... 96
30. Αδιαφανής όρος ως προς το επιτόκιο...................................................... 98
31. Παράλειψη μείωσης επιτοκίου με βάση τις συνθήκες της αγοράς..................... 98
32. Μη σύνταξη έκθεσης κατάθεσης αίτησης διαταγής πληρωμής......................... 98
§ 4. Το νόμω βάσιμο των λόγων ανακοπής επί συμβάσεων δανείου σε ελβετικό φράγκο 100
Ι. Το πρόβλημα των δανείων σε ελβετικό φράγκο............................................... 100
II. Η Οδηγία 2014/17/ΕΕ............................................................................ 109
ΙΙΙ. Η Οδηγία 93/13/ΕΟΚ........................................................................... 114
1. Η απόφαση ΔΕΚ Kásler κ.λπ./ΟΤΡ.......................................................... 115
2. Η απόφαση Banif Plus κατά Lantos κ.λπ.................................................... 120
3. Το ζήτημα υπαγωγής του άρθρου 1 § 2 της Οδηγίας 93/13 στο άρθρο 291 ΑΚ...... 123
4. Η αντιμετώπιση των δανείων σε ελβετικό φράγκο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες..... 128
5. Προσπάθεια επίλυσης των ερμηνευτικών ζητημάτων που δημιουργούνται από συμβάσεις δανείων σε ελβετικό φράγκο .............................................................................................. 130
6. Το πρόβλημα με την ΠΔΤΕ 2325/1994..................................................... 134
7. Ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής που εκδόθηκε με βάση σύμβαση δανείου σε ελβετικό φράγκο 137
8. Οι αποφάσεις ΠολΠρΑθ 334/2016 και ΤριμΕφΑθ 911/2018............................ 142
9. Οι αποφάσεις ΠολΠρΑθ 799 και 800/2017................................................ 153
10. Το ορισμένο της ανακοπής σε δάνεια με ελβετικό φράγκο............................. 157
11. Το ορισμένο των ειδικών λόγων ανακοπής................................................ 162
α. Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος........................................................ 163
β. Προσκόμιση του εντάλματος πληρωμής.................................................... 163
γ. Έλλειψη έγγραφης απόδειξης............................................................... 163
Συμπεράσματα...................................................................................... 165
Βιβλιογραφία......................................................................................... 169
Α. Ελληνική........................................................................................... 169
Β. Ξενόγλωσση....................................................................................... 180
Γ. Συλλογικά έργα.................................................................................... 181