Το βιβλίο του Χρίστου Ζαφείρη, «Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων», (Επίκεντρο, 2016) τώρα διαθέσιμο στην γαλλική του μετάφραση.
La Thessalonique juive est une présentation concise et illustrée du cheminement historique des Juifs saloniciens. C’est une promenade au fil des différentes phases historiques du Judaïsme de la ville et des évènements qui le marquèrent. Une échappée vers la tradition sépharade, la langue, la musique, la cuisine, et les coutumes vestimentaires des Juifs. C’est aussi la découverte des structures sociales et économiques de cette communauté, ainsi qu’une rencontre avec ses membres les plus illustres. C’est enfin une visite des synagogues, des écoles et des maisons juives. Cet ouvrage raconte un peuple qui contribua à développer Thessalonique, à façonner l’aspect si particulier de cette ville cosmopolite, et nous en décrit l’installation, l’âge d’or, puis la fin, lors de l’Holocauste nazi.
Ceci est un guide historique et touristique, enrichi de nombreuses photographies et de cartes de la ville, qui permet une visite guidée du Musée Juif, des lieux de la vie sociale, culturelle et économique des Juifs saloniciens, ainsi que des sites de mémoire et de douleur. Un « guide » opiniâtre qui rejette l’Oubli ; un compagnon de l’Emotion, qui honore la Mémoire Collective.
Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων είναι μια συνοπτική και εικονογραφημένη παρουσίαση της ιστορικής πορείας και παρουσίας του εβραϊσμού της Θεσσαλονίκης. Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, με διακυμάνσεις ακμής και παρακμής μέσα στον χρόνο, πορεύτηκαν αρμονικά με τα άλλα δύο πολυπληθή σύνοικα στοιχεία της πόλης (Τούρκους και Έλληνες) για πέντε αιώνες, ως τα μέσα του 20ου αι., δίνοντας τον πολιτιστικό και γλωσσικό τόνο στην πολυεθνική κοινωνία της πόλης.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια περιδιάβαση στους ιστορικούς σταθμούς των Εβραίων της πόλης και τη σεφαραδική παράδοση, στα εβραϊκά δρώμενα, τη γλώσσα και τη μουσική, στις μεγάλες προσωπικότητες, τις κοινωνικές και οικονομικές υποδομές, τις παραδοσιακές ενδυμασίες και γεύσεις, στις συναγωγές, τα σχολεία και τα σπίτια τους. Καταγράφεται η εγκατάσταση, η ακμή και το τέλος, με το ναζιστικό Ολοκαύτωμα, ενός λαού που συνέβαλε στην ανάπτυξη και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της πολυπολιτισμικής πόλης.
Είναι ένας ιστορικός και περιηγητικός οδηγός, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και χάρτες, που μας ξεναγεί στο Εβραϊκό Μουσείο και στους τόπους της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ζωής των Θεσσαλονικιών Εβραίων, αλλά και στους χώρους της μνήμης και του μαρτυρίου τους. Ένας επίμονος «ξεναγός» που αρνείται τη Λήθη, συνοδοιπορεί με τη Συγκίνηση και τιμά τη Συλλογική Μνήμη.
Ο Χρίστος Ζαφείρης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας δώδεκα βιβλίων ιστορικής έρευνας για την Θεσσαλονίκη, τον περιφερειακό ελληνισμό και ελληνικούς τόπους. Γεννήθηκε στην Κρανιά Ελασσόνας το 1945 και είναι πτυχιούχος του τμήματος Αρχαιολογίας και Ιστορίας του Α.Π.Θ.. Εργάστηκε στο Ραδιόφωνο, την Τηλεόραση και τον Τύπο ως συντάκτης και διευθυντικό στέλεχος. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το ντοκιμαντέρ, ως ερευνητής και σεναριογράφος, σε θέματα για τη Θεσσαλονίκη και τον μείζονα ελληνισμό. Τελευταίο του βιβλίο είναι το Θεσσαλονίκη, η παρουσία των απόντων. Η κληρονομιά Ρωμαίων, Μουσουλμάνων, Εβραίων, Ντονμέδων, Φράγκων, Αρμενίων και Σλάβων (2014).