Πρόκειται ἀναμφίβολα γιά τίς πλέον γνωστές ἡγετικές προσωπικό-τητες τῶν δυό μεγάλων ἀντιστασιακῶν ὀργανώσεων. Ὑμνήθηκαν καί χλευάστηκαν ὅσο λίγοι καί ἐξακολουθοῦν νά ἀναφέρονται ἀπό «συμπαθοῦντες» καί μή, ἀσταμάτητα στό σήμερα.
Ὁ Ναπολέων Ζέρβας ὑπῆρξε ὁ ἱδρυτής καί ἀρχηγός τοῦ ΕΔΕΣ καί τῶν Ἐθνικῶν Ὁμάδων Ἑλλήνων Ἀνταρτῶν (ΕΟΕΑ), πού πρωταγωνίστησε κατά βάση στήν Ἤπειρο καί στήν Αἰτωλοακαρνανία στά χρόνια τῆς κατοχῆς καί τῆς ἀντίστασης. Συνέδεσε τό ὄνομά του μέ τόν Γοργοπόταμο, τό Μακρυνόρος, τήν μάχη τῆς Πρέβεζας καί τήν Μενίνα. Ὡστόσο, ἡ ἐμφάνισή του στήν ἱστορία ξεκινάει πρίν τόν Μεσοπόλεμο. Πρωταγωνιστεῖ σέ ὅλες σχεδόν τίς ἐκστρατεῖες τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ, πού μεγάλωσαν γεωγραφικά τήν Ἑλλάδα καί διακρίνεται ἀπό τούς πρώτους στά πεδία τῶν μαχῶν.
Ἀπό τήν ἄλλη, ὁ καπετάνιος τοῦ ΕΛΑΣ, Ἄρης Βελουχιώτης. Ἡγετική προσωπικότητα, πού χωρίς καμία ἀμφισβήτηση, γιγάντωσε τό κίνημα τοῦ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ἀπό τούς ἐλάχιστους συνειδητούς κομμουνιστές καί μέλος τοῦ κόμματος πού πίστευε ἀπό τήν ἀρχή στόν ἔνοπλο ἀγώνα. Καταδικάσθηκε καί φυλακίστηκε γιά πολλά ἀδικήματα τοῦ κοινοῦ ποινικοῦ δικαίου, ὄντας ὑπερζηλωτῆς τῆς ὑλοποίησης τῶν ἀποφάσεων τοῦ κόμματος. Στά χρόνια τοῦ καθεστώτος τοῦ Ἰωάννη Μεταξᾶ, ὑπέγραψε δήλωση μετανοίας ἀποκηρύσσοντας τόν κομμουνισμό. Μία πράξη πού θά τόν στιγματίσει στή συνείδηση τῶν ἡγετικῶν στελεχῶν τοῦ ΚΚΕ, προσδίδοντάς του τόν ἀπα-ξιωτικό χαρακτηρισμό τοῦ «δηλωσία». Στά χρόνια τῆς κατοχῆς καί ἀφοῦ βγῆκε στό βουνό, ἀναγκάστηκε νά συμμετάσχει στήν ἐπιχείρηση ἀνατίναξης τῆς γέφυρας τοῦ Γοργοποτάμου, μόνο καί μόνο γιά νά μήν λάβει ὅλη τήν δόξα ὁ «ἀντίπαλος» ΕΔΕΣ τοῦ Ζέρβα, τοῦ ὁποίου ὁ ἀρχηγός ἄμεσα συνείσφερε τίς δυνάμεις του γιά τό σαμποτάζ. Ἀποτέλεσμα ἦταν νά διασώσει τό γόητρο τοῦ ΕΑΜ στά μάτια τοῦ ἁπλοῦ κόσμου. Ὡστόσο ἡ δεύτερη αὐτή «παρασπονδία» τοῦ Βελουχιώτη ἀποτέλεσε τήν ἄτυπη στοχοποίησή του ἀπό τό ΚΚΕ.
Παρόλο πού ὁ ἴδιος, ὑπῆρξε τό πρόθυμο ἐνεργό μέλος νά ἐφαρμόσει τήν πολιτική τοῦ Σιάντου γιά τόν κατοχικό ἐμφύλιο καί τήν διάλυση κάθε ἄλλης ἀντιστασιακῆς ὀργάνωσης, ἐνῶ οἱ κατακτητές ἦταν στό ἐσωτερικό τῆς χώρας καί ἔμεναν στό ἀπυρόβλητο, μετά τήν ἀπελευθέρωση καί τήν συμφωνία τῆς Βάρκιζας, θά ἐκδιωχθεῖ οὐσιαστικά ἀπό τόν Ζαχαριάδη καί τούς συντρόφους του. Εἰκάζεται ὅτι αὐτοκτόνησε ἐνῶ τόν κυνηγοῦσε μερος τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ μαζί μέ ἔνοπλους ντόπιους. Ὁπωσδήποτε ἠθικά ὑπεύθυνο γιά τό τέλος του ἦταν τό κόμμα στό ὁποῖο ἀφιέρωσε ὅλη του τή ζωή.