Βραβείο Λογοτεχνίας της LeMonde

Βραβείο Μυθιστορήματος Médicis

«Μέσα από το μαρτύριο της Λετισιά, ο Ζαμπλονκά σκιαγραφεί νέους ανθρώπους που συντρίβονται από τη ζωή, πριν καλά καλά αρχίσουν να ζουν.

                Οι δίδυμες αδελφές Περαί, προσπαθώντας να ξεφύγουν από το βίαιο οικογενειακό περιβάλλον τους, αναζητούν καταφύγιο στην οικογένεια Πατρόν· δύο τυπικά κορίτσια σ’ ένα θλιβερό προάστιο της Ναντ. Ξυπνούν νωρίς, δουλεύουν σκληρά, προσπαθούν να ενσωματωθούν. Χωρίς να διαβάζουν βιβλία, χωρίς να πηγαίνουν σινεμά, καρφωμένα στο κινητό τους, στα γεμάτα λάθη SMS, στους φίλους τους στο μπιστρό. Δεν εξεγείρονται ποτέ. Κι όταν η Λετισιά απειλεί ότι θα κάνει μήνυση στον άνδρα που την ενοχλεί καθώς δεν τον ανέχεται πια, θα δολοφονηθεί με φρικτό τρόπο.

                Λετισιά ή το τέλος των ανδρών…

                Η βιαιότητα του βιολογικού πατέρα συναντά τη σεξουαλική παρενόχληση του ανάδοχου πατέρα. Κι ακόμα και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νικολά Σαρκοζί εκμεταλλεύεται τη συγκίνηση που προκαλεί το έγκλημα προκειμένου να καταγγείλει τη δήθεν υπερβολική επιείκεια των δικαστών και να καταστήσει πιο αυστηρή την ποινική νομοθεσία. Στο όνομα της προστασίας των πολιτών, η υπόθεση Λετισιά μετατρέπεται σε εργαλείο καταστολής. Δίνοντας λόγο σε πολλούς ανθρώπους, ο Ζαμπλονκά στήνει ένα πολυφωνικό χορικό, που με τον ρυθμό του, τις λέξεις του, πολλές φορές σαν ξόρκια, καταφέρνει με μαγικό τρόπο να ξαναδώσει ζωή στη Λετισιά. Η ντοκιμαντερίστικη γραφή του μετατρέπεται σε λυτρωτική. Ο Ζαν Ζενέ, ο Τρούμαν Καπότε, ο Μισέλ Φουκώ ή ο Εμανουέλ Καρέρ ασχολήθηκαν επίσης με το έγκλημα αλλά από την πλευρά του κυνηγού, που η σκοτεινή του πλευρά τούς γοήτευε. Ο φεμινιστής Ζαμπλονκά επιλέγει να είναι με την πλευρά του θηράματος, που αρνείται να το χαρακτηρίσει θύμα, γιατί δεν θέλει να εγκλωβίσει τη Λετισιά αποκλειστικά και μόνο στα όρια του προσωπικού της δράματος, αλλά να ακολουθήσει όλη της τη διαδρομή, με σεβασμό για κάθε στιγμή της ύπαρξής της».

Fabienne Pascaud, Télérama

***

Τη νύχτα της 18ης προς 19η Ιανουαρίου 2011, η Λετισιά Περαί απήχθη πενήντα μέτρα από το σπίτι της, πριν καταλήξει μαχαιρωμένη και στραγγαλισμένη. Χρειάστηκαν εβδομάδες για να βρεθεί το πτώμα της. Ήταν δεκαοχτώ χρονών.

                Ο Ιβάν Ζαμπλονκά συνάντησε τους οικείους της κοπέλας και τους πρωταγωνιστές της δικαστικής έρευνας, και παρακολούθησε τη δίκη του δολοφόνου το 2015. Μελέτησε το εγκληματικό συμβάν σαν ιστορικό αντικείμενο, και τη ζωή της Λετισιά σαν κοινωνικό γεγονός. Διότι, από την παιδική της ηλικία, η Λετισιά κακοποιήθηκε, συνήθισε να ζει μέσα στον φόβο, και τούτη η πορεία βίας ρίχνει φως στο τραγικό της τέλος και, ταυτόχρονα, σ’ ολόκληρη την κοινωνία μας: έναν κόσμο όπου οι γυναίκες πέφτουν θύματα παρενοχλήσεων, ξυλοδαρμών, βιασμών, φόνων.

Ο Ζαμπλονκά μιλάει για «διαλυμένες οικογένειες, παιδιά που υπέφεραν βουβά, νέους που μπήκαν από νωρίς στην αγορά εργασίας, αλλά και τη χώρα στις αρχές του 21ου αιώνα, τη Γαλλία της φτώχειας, των περιαστικών ζωνών, των κοινωνικών ανισοτήτων».

***

Ο Ιβάν Ζαμπλονκά, πανεπιστημιακός, χρησιμοποιεί εδώ τους κώδικες του μυθιστορήματος, αυτού του είδους που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της ιστορίας και των κοινωνικών επιστημών. Το Λετισιά αποτελεί αριστουργηματικό παράδειγμα αυτού του «cross-over».

Le Magazine littéraire

Το αξιοθαύμαστο πορτρέτο μιας γυναίκας. Μια φεμινιστική αφήγηση νέου τύπου; Μπορούμε επίσης, απλώς, να μιλήσουμε για ενσυναίσθηση, για την εξέγερση μπροστά στην αδικία και για μια προσεκτική και σοβαρή αντιμετώπιση της πραγματικότητας.

Marianne

Ένα αριστουργηματικό λογοτεχνικό επίτευγμα.

Lire

Το Λετισιά δεν είναι ούτε δοκίμιο ούτε μυθιστόρημα, αλλά ένα σπουδαίο βιβλίο που αμφισβητεί κάθε κατηγοριοποίηση.

Le Figaro

Ο Ζαμπλονκά, γόνος πολωνοεβραϊκής οικογένειας, τα ίχνη της οποίας αναζήτησε στο αριστουργηματικό βιβλίο του Histoire des grands-parents que je n’ai pas eus, ξαναδίνει στη Λετισιά την ταυτότητά της, την αξιοπρέπειά της, για να μην περιοριστεί απλώς και μόνο στα κομμάτια ανθρώπινης σάρκας ριγμένα σε σακούλες σκουπιδιών.

Sciences Humaines

Το Λετισιά δεν είναι μόνο το σπαρακτικό πορτρέτο μιας κακοποιημένης νεαρής γυναίκας. Αναλύει επίσης τα αίτια –και τα αποτελέσματα– της βίας σε όλες της τις μορφές, κοινωνικές, ανδροκρατικές, σχολικές, οικογενειακές… Ο συγγραφέας διατηρεί τη σωστή απόσταση ανάμεσα στη συγκίνηση και την αντικειμενικότητα, το ελεγειακό ύφος και την επιστημονική ανάλυση, την ιστορία και τη λογοτεχνία. Συναρπαστικό βιβλίο.

Les Inrockuptibles

***

Ο Ivan Jablonka (Ιβάν Γιαμπλόνκα ή Ζαμπλονκά, κατά τη γαλλική προφορά), πολωνοεβραϊκής καταγωγής, γεννήθηκε το 1973 στο Παρίσι. Απόφοιτος της École Normale Supérieure, agrégé και διδάκτωρ της ιστορίας, είναι καθηγητής της σύγχρονης ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Paris XIII-Nord.

                Συνεργάτης του Πιερ Ροζανβαλόν, είναι ένας από τους αρχισυντάκτες της ψηφιακής επιθεώρησης ιδεών La vie des idées, και διευθύνει ή συνδιευθύνει εκδοτικές σειρές στο πεδίο της ιστορίας και των κοινωνικών επιστημών.

                Το Λετισιά τιμήθηκε με το λογοτεχνικό βραβείο της εφημερίδας Le Monde, το βραβείο μυθιστορήματος Médicis και το βραβείο δοκιμίου του περιοδικού Transfuge.

Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο του Η ιστορία είναι μια σύγχρονη λογοτεχνία, και από τις εκδόσεις Καστανιώτη το βιβλίο του Ζαν Ζενέ: Οι ανομολόγητες αλήθειες.