Η Άγκνες, νεαρή ιστορικός, γράφει τη διπλωματική της με αντικείμενο την άνοδο των ακροδεξιών ρευμάτων στην Ισλανδία και την Ευρώπη. Για τις ανάγκες της έρευνάς της, συναντά τον Άρνορ, έναν νεοναζί διανοούμενο, και τον ερωτεύεται, παρά τη λιθουανοεβραϊκή της καταγωγή. Ο σύντροφός της, ο Όμαρ βάζει φωτιά στο σπίτι τους, όταν διαπιστώνει την απιστία της Άγκνες.

                Θα μπορούσε να είναι ένα συνηθισμένο ερωτικό τρίγωνο, κάπως προκλητικό ίσως (Eβραία συνάπτει ερωτική σχέση με ναζί).

                Το Illska (Το Κακό ) είναι, όμως, κάτι πολύ περισσότερο. Κάνει μια βουτιά στην ιστορική μνήμη, στην κατάκτηση της Λιθουανίας από τους Γερμανούς και τη μαζική εξόντωση των Εβραίων της χώρας, που διεξάγεται με την ενεργό συνεργασία μερίδας του ντόπιου πληθυσμού (ανάμεσά τους και οι χριστιανοί πρόγονοι της Άγκνες, από την πλευρά του πατέρα της, που σκότωσαν τους Εβραίους, από την πλευρά της μητέρας της, προγόνους της), για να περάσει στο επικίνδυνο σήμερα. Κύριο θέμα αυτής της αριστοτεχνικής, ιλιγγιώδους, πολυφωνικής και πολυπρισματικής αφήγησης είναι το Ολοκαύτωμα και το επίμονο ερώτημα που θέτει: Πώς μπόρεσε να συμβεί αυτό το απόλυτο κακό; Πώς δεν θα επαναληφθεί; Πώς ο σύγχρονος φασισμός, ο οποίος σταδιακά μετατρέπεται σε «κανονικό» φαινόμενο, είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί;

***

Όπου γίνεται λόγος για τον έρωτα, την προδοσία, το Ολοκαύτωμα, την ιστορική μνήμη, την Ισλανδία, τη Λιθουανία, την Ευρώπη, τη σύγχρονη αναβίωση του φασισμού, τη σαγήνη του Κακού. Ο συγγραφέας αποδεικνύεται σοφός μάγος και άξιος παιδαγωγός, που μας προσφέρει ένα μυθιστόρημα συνάμα ρεαλιστικό και ονειρικό, πολιτικό και μεταμοντέρνο. Ένα μυθιστόρημα για το κακό που μας κάνει καλό, γιατί δίνει σάρκα και νόημα σε όλα όσα πραγματεύεται.

Lire

Όλα είναι φιλόδοξα στο Illska: το μυθιστορηματικό εύρος, ο πολιτικός λόγος, μια δομή πολυφωνική και μοιρασμένη ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, το Ολοκαύτωμα και τα σύγχρονα νεο-φασιστικά κινήματα. Βρίσκουμε τον καλύτερο Κούντερα στο Illska –τον Κούντερα των πρώτων μυθιστορημάτων του, που τα έγραψε στα τσέχικα–, σ’ αυτήν την ιλιγγιώδη μείξη ερωτικών τριγώνων και φιλοσοφικών στοχασμών, και στον διαλογικό τρόπο με τον οποίο απευθύνεται στον αναγνώστη, χωρίς να του επιτρέπει ούτε στιγμή μια ανάπαυλα.

Mediapart

Το αδιάκοπο πηγαινέλα ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν καθιστά το Illska μια συναρπαστική στοχαστική εξιστόρηση ελάχιστα γνωστών γεγονότων του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και ταυτοχρόνως μια σύγχρονη μυθοπλασία γεμάτη αμφισημία.

Politis

Πολιτικό, ιστορικό, μυθιστορηματικό κείμενο, αφήγηση της ερωτικής απογοήτευσης, του ευρωπαϊκού χάους, της οικονομικής κρίσης, της χωρίς όρια μοναξιάς των ανθρώπων. Ένα βιβλίο-κόσμος, πλούσιο και πυκνό, από το οποίο βγαίνουμε νοκ-άουτ.

Marianne

Ταυτοχρόνως πρωτότυπο, πλούσιο, αχαλίνωτο, ελεγχόμενο, πλασμένο από ανθρωπισμό, συμπάθεια και αγριότητα, αυστηρό και αστείο.

Actualité juive

Ένα μυθιστόρημα-κόσμος, ισχυρό και μυστηριώδες, που αναμειγνύει παρελθόν και παρόν, πρόζα και ποίηση, και αλλάζει συνεχώς την οπτική γωνία προσέγγισης. Η μυθιστορηματική πολυπλοκότητα συλλαμβάνει με επιτυχία μια πραγματικότητα που σβήνει, χωρίς όμως ποτέ να κουράζει τον αναγνώστη, ο οποίος σαγηνεύεται από αυτό το εξόχως πολιτικό και φιλόδοξο λογοτεχνικό έργο.

L’Humanité

Το βιβλίο θέτει πολύπλοκα ερωτήματα, οξύνει την αντίληψή μας, περνά αδιάκοπα από το τραγικό στο κωμικό, χωρίς να ξεχνά μερικές φορές και το φαρσικό στοιχείο. Βρίσκουμε εδώ στοχασμούς πάνω στην επικαιρότητα, την αποδόμηση της ρητορικής, φιλοσοφικές παρεκβάσεις, σασπένς, χιούμορ, πολιτικές αναλύσεις, καθώς και τον έρωτα. Το άθροισμα όλων αυτών δεν συνιστά υποχρεωτικά εγγύηση ποιότητας, αλλά εδώ το αποτέλεσμα είναι δεξιοτεχνικό.

Le Monde

***

Ο Eiríkur Örn Norðdahl, γεννήθηκε στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας το 1978. Έζησε στο Βερολίνο, σε πολλές χώρες της Βόρειας Ευρώπης, ιδίως τη Φινλανδία, και στο Βιετνάμ. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 2002, και το 2004 ίδρυσε στην Ισλανδία την πρωτοποριακή κολεκτίβα ποίησης Nýhil. Έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές, πέντε μυθιστορήματα και δύο συλλογές δοκιμίων. Έχει, επίσης, εργαστεί ως μεταφραστής.

Το βιβλίο του Illska τιμήθηκε με το Βραβείο Ισλανδικής Λογοτεχνίας και το Βραβείο

των Βιβλιοπωλών της Ισλανδίας.

πίνακας εξωφύλλου: Jacques Monory (D.R.)