Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ

Ίσως να είναι και ποτάμι που απ’ τη δύση πάει προς την ανατολή πέρα από τα τείχη και από κει χάνεται. Ένα από τα ποτάμια της ιστορίας. Από την κακόφημη περιοχή,περνώντας από τόσες πολλές εκκλησίες, εξαγνίζεται· γίνεται ίσως ένα ακόμη από εκείνα τα ποτάμια του Παραδείσου. Και όπως όλα τα ποτάμια της ιστορίας αφήνει τα ιζήματά του: μνημεία, ορατά τε και αόρατα. Αυτά, τα αόρατα κάποτε, που ξεκοίλιασε το μετρό αφού, όπως θέλει μία παλιά λατινική παροιμία, ο χρόνος είναι χαλαστής των πραγμάτων…

Πριν από χρόνια, σε ψιλικατζίδικο της πλατειούλας στη Χώρα της Άνδρου, εκεί όπου είναι τα μουσεία, είχα βρει μία μαυρόασπρη αναπαραγωγή καρτ ποστάλ του φωτο Λυκίδης με προ δεκαετιών λήψη από μπαλκόνι μετά τη διασταύρωση της Εγνατίας με τη Βενιζέλου. Ήταν, και ίσως, πριν από τις εργασίες του μετρό, είναι, ένας δρόμος καβαφικής «αισθηματοποίησης». Με το Αλκαζάρ, το Μπεζεστένι και τις μεσοπολεμικές πολυκατοικίες και ξενοδοχεία. Σε ένα μαγαζί που δεν διακρίνεται και πολύ εύκολα σε αυτήν την καρτ ποστάλ, ήταν κρεμασμένο ένα βαρύ και κατασκονισμένο αντρικό παλτό από εξαιρετικής ποιότητας εγγλέζικο σκούρο καφέ ύφασμα. Είχε ρουφήξει με τα χρόνια όλη εκείνη τη μυρωδιά από τις χειροκίνητες μηχανές της χρυσοχοϊας, εκείνες της ύστερης τουρκοκρατίας, πολύ προτού να λανσαριστούν οι ηλεκτρικές και αργότερα οι αυτόματες που όλα τα κάνουν μόνες τους. Μπροστά του βέβαια, με τα σκαψίματα για το μετρό βρέθηκαν ίχνη από βυζαντινό εργαστήριο χρυσοχοϊας. Τη μυρωδιά αυτού του παλτού που φαίνεται ότι είχε απορροφήσει και τη μυρωδιά του παρελθόντος της οδού, αποπνέουν για μένα τα ποιήματα του Καβάφη.

Θα πρότεινα στους ειδικούς μελετητές να συναρμολογήσουν, ει δυνατόν ανά χρονιά, αναπτύγματα των προσόψεων των κτηρίων και των δύο πλευρών της οδού. Όταν θα αρχίσει η προβολή τους, είμαι απόλυτα σίγουρος, θα προκαλέσει ό,τι προκάλεσε η σπονδή στο λ της Οδύσσειας. Θα αρχίσουν να αναθρώσκουν άπειρες φωνές που θα ζητούν ακόμη το δίκιο τους, εξηγήσεις για τη φθορά των ανθρωπίνων και τα καμώματα της ιστορίας. Θα προτείνουν και πάλι φωνάζοντας εκείνες τις ιδεολογίες.

Θεσσαλονικέων Πόλις 24, 2014, σ. 43

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Τάκης Γραμμένος (1947, Θεσσαλονίκη), είναι αρχαιολόγος. Εργάστηκε κυρίως στη Μακεδονία και από το 1985 ως το 1986 έζησε στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας. Από το 1994 ανήκει στην Εταιρεία Συγγραφέων. Δημοσίευσε ποιητικές συλλογές (εκδόσεις Ύψιλον), συνεργάστηκε με τα περιοδικά Τραμ, Χάρτης, Εντευκτήριο, Ποίηση, Ποιητική κ.λ.). Δημοσίευσε επίσης ένα βιβλίο με μικρά δοκίμια κ.λ., και ένα με μικρά κείμενα ημερολογιακού περιεχομένου. Ταξίδεψε σε πολλά μέρη στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ, τη Λατινική Αμερική και σε χώρες της Ασίας. Στο βιβλίο του Ιωνικά και Βόρεια Ποιήματα συγκεντρώνει το σύνολο του ποιητικού του έργου (1972 ως 2015).