Η δημόσια ιστορία αποτελεί το πεδίο εκείνο της ιστοριογραφίας που αναπτύσσεται ανεξάρτητα από την ακαδημαϊκή έρευνα. Πολλά και διαφορετικά ιστορικά γεγονότα έρχονται στη δημόσια συζήτηση, γίνονται αντικείμενο έντονου –ενίοτε μάλιστα και παθολογικού– ενδιαφέροντος ποικίλων και ετερόκλητων κοινωνικών ομάδων, προβάλλονται από τα MME και την πολιτιστική βιομηχανία, εγγράφονται σε πολιτικές ταυτότητας και πολλές φορές διχάζουν την κοινή γνώμη, κατακερματίζοντας το ιστορικό νόημα και προκαλώντας όλο και συχνότερα «συμβολικούς πολέμους».
Σκοπός της δημόσιας ιστορίας, η πληροφόρηση, η εκλαΐκευση, η καταγραφή της τραυματικής μνήμης, η συσχέτιση μνήμης και ταυτότητας, η ιστορική αφύπνιση, η ψυχαγωγία και καλλιέργεια ενός κοινού που δεν είχε ποτέ επαφή με την επιστημονική διάσταση της ιστορίας. Σε κάποιες περιπτώσεις εμφανίζεται ως κίνημα που στρέφει τα φώτα της προσοχής στις φωνές εκείνες που δεν βρίσκουν συνήθως θέση στην παραδοσιακή αντίληψη περί ακαδημαϊκής ιστοριογραφίας. Έτσι, το χάσμα μεταξύ ακαδημαϊκής ιστορίας και αντιλήψεων του μαζικού κοινού για το παρελθόν συνεχώς διευρύνεται.
Η ακαδημαϊκή ιστοριογραφία αρθρώνει αναφορικά με το πεδίο της δημόσιας ιστορίας μια δυναμική και αμφιθυμική σχέση, δεδομένου ότι και ακαδημαϊκοί ιστορικοί συμμετέχουν στις διεργασίες παραγωγής ιστορικού νοήματος στον δημόσιο χώρο. Παράλληλα, η επιστημονικοποίηση του πεδίου της δημόσιας ιστορίας σχετίζεται με διεργασίες όπως η παρουσία των σπουδών της μνήμης ή του τραύματος, των πολιτισμικών σπουδών, της κοινωνιολογίας της κουλτούρας και της πολιτισμικής και λογοτεχνικής θεωρίας και την κοινωνική εμβέλεια της προφορικής ιστορίας.
Παρόλο που τις τελευταίες δεκαετίες η αυθόρμητη «παραγωγή» δημόσιας ιστορίας υπήρξε συχνά πληθωρική, το επιστημονικό συνέδριο με θέμα «Χρήσεις και καταχρήσεις της ιστορίας: Η δημόσια ιστορία στην Ελλάδα», απ’ όπου και τα κείμενα που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο, αποτέλεσε ένα από τα πρώτα που επικεντρώθηκαν στο θέμα της δημόσιας ιστορίας στην Ελλάδα. Με όλα τα παραπάνω υπόψη και με δεδομένη την άνθηση του ενδιαφέροντος γενικά για την ιστορία, άρα και τη διεύρυνση του πεδίου αναφορών και των μέσων της δημόσιας ιστορίας τα τελευταία χρόνια, επισημαίνεται η ανάγκη κωδικοποίησης των θεμελιωδών επιστημονικών θέσεων και αρχών του κλάδου, καθώς επίσης και μιας περιεκτικής και αντικειμενικής χαρτογράφησης του αντικειμένου του.