Στην παρούσα μελέτη αναλύονται και ερμηνεύονται ο ρόλος του σχολείου και του εκπαιδευτικού και η οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας,αποδίδοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στις διαδικασίες της αγωγής και της κοινωνικοποίησης. Για τον σκοπό αυτό, πέραν των θεωρητικών δεδομένων, γίνεται αξιοποίηση των ερευνητικών ευρημάτων που τεκμηριώνουν την ανάδειξη των παιδαγωγικών γνωρισμάτων του σχολείου και περιγράφονται τα σημεία απόκλισής του από τον παιδαγωγικό του ρόλο, καθώς και οι επιπτώσεις της στους μαθητές. Επιπλέον, αναδεικνύονταιταποιοτικά χαρακτηριστικά του «καλού» και «αποτελεσματικού» σχολείου, του «καλού», «αποτελεσματικού» και «ικανού» εκπαιδευτικού και της «κατάλληλης» αγωγής.Ειδικό σημείο ανάλυσης αποτελούν, ακόμη, οι παράγοντες που επηρεάζουν τον ρόλο του εκπαιδευτικού, όπωςκαι οι δυσλειτουργίες και οι δυσχέρειες που ανακύπτουν στην υλοποίηση του ρόλου του.
Στο πλαίσιο της πραγμάτευσης των δύο θεσμών, δηλαδή του σχολείου και του εκπαιδευτικού, ο μαθητής αποτελεί το επίκεντρο,γύρω από τον οποίο περιστρέφονται όλες οι εκπαιδευτικές διαδικασίες και ειδικότερα αυτή της αγωγής, η επίδραση των οποίων αναλύεται σε σχέση με τησυμπεριφορά και συνολικάτη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Με την έννοια αυτή, αποδίδεται ερευνητική βαρύτητα στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της παιδαγωγικής επικοινωνίας-σχέσης, στις μορφές οργάνωσής της και στον ρόλο των αξιών, των κανόνων και της πειθαρχίας στην αγωγήτου μαθητή.