Το Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών δίνει στη δημοσιότητα τη μελέτη του Μιχάλη Χαραλαμπίδη, που αναλύει τα σχετικά με το "Ποντιακό Ζήτημα" προβλήματα, όπως αυτά εμφανίζονται στις μέρες μας.
Η ανάλυση αυτή αποκτά ιδιαίτερη επικαιρότητα στη σημερινή περίοδο. Και τούτο γιατί, πέρα από τους λίγο-πολύ γνωστούς λόγους, η πρόσφατη μαζική έλευση χιλιάδων Ποντίων από τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες, επαναφέρει στο κέντρο της προσοχής τις παλιές και νέες διαστάσεις των προβλημάτων που σχετίζονται με το "Ποντιακό Ζήτημα".
Ο συγγραφέας της παρούσας μελέτης είναι γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, τόσο με τη γενικότερη παρουσία του στην κοινωνικο-πολιτική ζωή της χώρας μας, όσο και με τις πολύπλευρες γραπτές και προφορικές αναφορές του στα προβλήματα των Ποντίων. Με την εργασία του αυτή όμως έρχεται να συστηματοποιήσει σε ένα ενιαίο αναλυτικό πλαίσιο τις διάφορες συνιστώσες του "Ποντιακού Ζητήματος".
Αναμφισβήτητα η ανάλυση αυτή αποτελεί μια πολύ σημαντική συμβολή όχι μόνο στην ανάδειξη της ουσίας του ποντιακού προβλήματος, αλλά και στον καθορισμό των βασικών προτάσεων που υποβοηθούν την επίλυσή του. Με την έννοια αυτή η παρούσα έκδοση του ΙΜΜ αποτελεί μια προσπάθεια σοβαρής μελέτης των προβλημάτων που αντιμετωπίζει αυτό το σημαντικότατο κομμάτι του μείζονος ελληνισμού, το οποίο μέχρι σήμερα δυστυχώς δεν απασχόλησε συστηματικά την επιστημονική έρευνα στη χώρα μας.
Ασφαλώς, η εργασία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη δεν αποτελεί την τελευταία λέξη της επιστημονικής ανάλυσης του "Ποντιακού Ζητήματος". Σίγουρα όμως πρόκειται για μια εργασία που θα παίξει σημαντικό ρόλο στις μελλοντικές επιστημονικές επεξεργασίες του θέματος αυτού.
Εκφράζουμε την ευχή μιας γόνιμης επιστημονικής συζήτησης γύρω από αυτό το θέμα. Αποτελεί πάγια τοποθέτηση του ΙΜΜ η επισήμανση ότι οι απόψεις που εκφράζονται στη μελέτη αυτή, όπως και σε όλες τις δημοσιεύσεις του Ιδρύματός μας, αντιπροσωπεύουν τις γνώμες και κρίσεις των εκάστοτε συγγραφέων.
Αθήνα, Ιούνης 1990, Γιάννης Σαμαράς Καθηγ. Παν. Αθηνών
(Από τον πρόλογο)
Πρόλογος του Ιδρύματος Μεσογειακών Μελετών
Το Περιφερειακό Κράτος - Η Αντιγόνη του Σοφοκλέους - Η Ποντιακή Γενοκτονία. Πρόλογος στην εβδόμη έκδοση
Από την Αφωνία στον λόγο και την Ιστορία. Πρόλογος στην έκτη έκδοση
Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ Α: ΜΝΗΜΗ - ΘΕΩΡΙΑ - ΣΧΕΔΙΟ
Η Γενοκτονία των Ποντίων, αίτια της εξόδου και της Διασποράς τους. Η Κοινωνική Διάσταση του Προβλήματος
Τα Αίτια της Λήθης
1. Το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο φιλίας Βενιζέλου-Ινονού του 1930
2. Η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και η αναβίωση του δόγματος της ακεραιότητας της Τουρκίας
3. Μονοδιάστατη πολιτιστική απάντηση - απουσία της πολιτικής
Οι Πόντιοι στους νέους χώρους εγκατάστασης, οι εξισλαμισμένες
κοινότητες στον ιστορικό Πόντο, η κρίση ταυτότητας
Οι σύγχρονες αναζητήσεις των Ποντίων
Η διαμόρφωση ενός ιστορικού σχεδίου. Η απαίτηση για την αναγνώριση της γενοκτονίας από το τουρκικό κράτος και τους θεσμούς της διεθνούς κοινότητας
ΜΕΡΟΣ Β: ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΝΕΑ ΠΡΟΣΦΥΓΟΠΟΙΗΣΗ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ - ΑΝΤΙ ΕΠΑΝΑΕΥΞΕΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Θα χτίσουμε μια Πόλη
Ο δρόμος της παλιννόστησης
Η επανασύνδεση με την Ευξείνια Θάλασσα,
Η ιδέα της Ρωμανίας - Η Φιλοκαλία - Η πρόκληση για την Κοζάνη
Το τέλος ενός ευγενούς εγχειρήματος
ΜΕΡΟΣ Γ: Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ. Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 19ης ΜΑΪΟΥ
Η σημασία της 19ης Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Ποντιακής γενοκτονίας
Η γυναίκα στην Ποντιακή γενοκτονία
Η αναγνώριση της Ποντιακής γενοκτονίας από το Ελληνικό Κοινοβούλιο
ΜΕΡΟΣ Δ: ΤΟ ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΟΗΕ Η ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ. ΟΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙΣ
Το ποντιακό ζήτημα στον ΟΗΕ
Η αναγνώριση από την πολιτεία της Νέας Υόρκης
2004: Η εισαγωγή του ποντιακού στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Πόντος μια ευρωπαϊκή ψηφίδα
Πολιτισμοί της ζωής και πολιτισμοί του θανάτου
Ποντιακός ανθρωπισμός και Εβραίοι
Η παρουσίαση του ποντιακού στους γερμανικούς πολιτικούς θεσμούς
ΜΕΡΟΣ Ε: ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΑΚΥΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ. ΤΟ ΑΛΛΟ ΜΕΤΩΠΟ
Η παλλινόρθωση της Κεμαλολαγνίας
Η πολιτική ως απάτη και κωμική συμπεριφορά
Η ολοκληρωτικού τύπου πρόκληση του Κεμαλορατσισμού
Η κατάργηση της θέλησης του κοινοβουλίου
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
ΕΝΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΝΤΙΟΥΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟΥΣ ΠΟΝΤΙΟΥΣ
ΠΟΝΤΟΣ Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΜΙΑΣ ΠΑΝΑΡΧΑΙΑΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
ΟΙ ΥΨΗΛΑΝΤΕΣ ΘΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΖΑΝ ΦΙΛΟΜΟΥΣΟ