Το Χρονικό του Καταλανού συγγραφέα και στρατιώτη Ραμόν Μουντανέ (1265-1336) περιγράφει ιστορικά συμβάντα του Στέμματος της Αραγώνας, από το 1207 έως το 1328. Ο στρατιώτης συγγραφέας διετέλεσε, μεταξύ άλλων, και οικονομικός υπεύθυνος της Καταλανικής Εταιρείας μισθοφόρων. Η Εταιρεία, διοικούμενη από έναν τέως Ναΐτη γερμανικής καταγωγής, τον Ρογήρο τον Ανθηρό, πρόσφερε τις υπηρεσίες των 10.000 ανδρών της στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β` Παλαιολόγο, κατά των Τούρκων εισβολέων στη Μικρά Ασία. Στη συνέχεια, συγκρούστηκε νικηφόρα με τους Βυζαντινούς και, με τη μάχη του Αλμυρού (1311), κατέλαβε το φραγκικό δουκάτο της Αθήνας. Η καταλανοκρατία στην Αθήνα διήρκεσε μέχρι το 1388. Ο βασιλιάς Πέτρος Δ` της Αραγώνας έγραψε, το 1380, πως το κάστρο της Αθήνας είναι `το πολυτιμότερο κόσμημα στον κόσμο που παρόμοιο του δεν θα μπορούσαν να φτιάξουν όλοι μαζί οι βασιλιάδες της χριστιανοσύνης`. Μια πρώιμη `εκ δυσμών` αναγνώριση της αρχαίας Ελλάδας πριν την Αναγέννηση.
Για τους Καταλανούς τα γεγονότα συνιστούν μια εποποιία. Για τους Έλληνες μια σειρά φοβερών λεηλασιών και ωμοτήτων. Το βιβλίο συμβάλλει στο να χυθεί περισσότερο φως στη λησμονημένη αυτή συνάντηση / αντιπαράθεση του δύοντος βυζαντινού κόσμου με μια αναδυόμενη δύναμη της υστερομεσαιωνικής Δύσης.
Η εκστρατεία των Καταλανών στην Ανατολή - ένα απόσπασμα από το Χρονικό -συνιστά τη μοναδική σωζόμενη καταλανική πηγή για τα γεγονότα της εκστρατείας στη Μ. Ασία και τον ελλαδικό χώρο (1302-1311 περίπου). Για τον Έλληνα αναγνώστη έχει τεράστια ιστορική αξία: συμπληρώνει με τη ματιά του `άλλου` την εικόνα των γεγονότων που μας περιγράφουν οι βυζαντινοί χρονικογράφοι και ιστορικοί Γεώργιος Παχυμέρης, Νικηφόρος Γρήγορος και Λαόνικος Χαλκοκονδύλης μεταξύ άλλων.
Συνολικά, το Χρονικό συγκαταλέγεται στα τέσσερα μεγάλα Χρονικά που θεωρούνται ορόσημα για την καταλανική γραμματεία του Μεσαίωνα. Η εκστρατεία των Καταλανών στην Ανατολή είναι μια συναρπαστική, απίστευτη όσο και αληθινή περιπέτεια στα τέλη του Μεσαίωνα γραμμένη από έναν εκ των πρωταγωνιστών της.
[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]
Πρόλογος
Εισαγωγή
Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΑΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ
Τα νεανικά χρόνια του Ρογήρου του Ανθηρού
Ο Ρογήρος ο Ανθηρός στην υπηρεσία του Φρειδερίκου της Σικελίας
Πολιορκία της Μεσσήνης από τον Ροβέρτο της Νεαπόλεως
Τέλος του πολέμου. Ειρήνη της Καλταμπελλόττα
Ο Ρογήρος ο Ανθηρός και οι αλμογάβαροι διαπεραιώνονται στην Κωνσταντινούπολη
Σύγκρουση ανάμεσα σε Καταλανούς και Γενουάτες
Οι Καταλανοί διαπεραιώνονται στην Ανατολία
Πρώτη νίκη των Καταλανών επί των Τούρκων
Το ξεχειμώνιασμα στην Αρτάκη
Νέες μάχες με τους Τούρκους
Θάνατος του Κουρμπαράν ντ' Αλέτ
Ερχομός του Μπαρνάτ ντε Ροκαφόρτ
Το λείψανο του Αγίου Ιωάννου στην Έφεσο
Νέα νίκη επί των Τούρκων
Οι Καταλανοί φθάνουν ως την Αρμενία
Ο αυτοκράτορας ζητά την βοήθεια των Καταλανών για να διασφαλίσει το βασίλειο της Βουλγαρίας
Ερχομός του Αν Μπαρανγκέ ντ' Αντένσα
Ρογήρος ο Ανθηρός, καίσαρ της αυτοκρατορίας
Το πρώτο ξεχειμώνιασμα στην Καλλίπολη
Περιγραφή των Δαρδανελλίων. Μνήμες του Τρωικού Πολέμου
Δολοφονία του Ρογήρου του Ανθηρού
Οι Καταλανοί δέχονται επίθεση στην Καλλίπολη
Η εταιρεία προκαλεί τον αυτοκράτορα. Δολοφονία των μα-ντατοφόρων
Ο Μπαρανγκέ ντ' Αντένσα φυλακίζεται από τους Γενουάτες
Συμβούλιο της εταιρείας. Ηρωικές αποφάσεις
Νικηφόρα αντεπίθεση των Καταλανών στην Καλλίπολη
Οι Καταλανοί συντρίβουν στην Άπρο τα στρατεύματα του γιου του αυτοκράτορα
Η Ραιδεστός και η Πάνιδος καταλαμβάνονται από την εταιρεία
Έλευση του Φαρράν Σαμένις ντ' Αρανός
Πολιορκία και εκπόρθηση της Μαδύτου
Οι Έλληνες επιτίθενται αιφνιδιαστικά στην Καλλίπολη και διαλύονται
Εισβολή των Καταλανών στους ταρσανάδες
Νίκη επί των Αλανών. Αρμοδιότητες του Μουντανέ στην Καλλίπολη
Ο Μουντανέ υπερασπίζει την Καλλίπολη εναντίον των Γενουατών
Ηρωισμός των ευπατριδών της εταιρείας
Αγήματα Τούρκων και Τουρκόπουλων προσχωρούν στην εταιρεία
Ο Μπαρανγκέ ντ' Αντένσα επιστρέφει στην εταιρεία
Διενέξεις ανάμεσα σε αυτόν και τον Αν Ροκαφόρτ
Ερχομός του ινφάντη Φαρράντου της Μαγιόρκας
Μηχανορραφία του Αν Ροκαφόρτ εις βάρος του ινφάντη Φαρράντου
Η εταιρεία μετακινείται προς την περιοχή της Χριστόπολης
Σύγκρουση ανάμεσα στο στράτευμα του Αν Ροκαφόρτ και εκείνο του ινφάντη
Θάνατος του Αν Μπαρανγκέ ντ' Αντένσα
Ο ινφάντης Φαρράν ξεπροβοδίζεται από την εταιρεία
Η εταιρεία στη χερσόνησο της Κασσάνδρειας
Λεηλασία της Φώκαιας
Τα κειμήλια του Αγίου Ιωάννου στη Φώκαια
Ο ινφάντης Φαρράντου και ο Μουντανέ στο νησί της Θάσου
Ο ινφάντης Φαρράντου και ο Μουντανέ αιχμάλωτοι των Βενετών
Δίδουν τον Μουντανέ πίσω στην εταιρεία. Τα δώρα που δέχεται
Η εταιρεία αναγνωρίζει ως κύριο τον Κάρολο της Γαλλίας
Ο Μουντανέ επιστρέφει στη Χαλκίδα.
Ο Μουντανέ επισκέπτεται τον ινφάντη Φαρράντου στη φυλακή
Ο Μουντανέ διαπεραιώνεται στη Σικελία.
Τέλος της αιχμαλωσίας του ινφάντη Φαρράντου
Τραγικό τέλος του Αν Ροκαφόρτ
Η εταιρεία στην υπηρεσία του δούκα των Αθηνών
Προδοσία του δούκα των Αθηνών. Νίκη των Καταλανών στον Κηφισό
Η εταιρεία εγκαθίσταται στο δουκάτο των Αθηνών
Οι Τούρκοι και οι Τουρκόπουλοι ξεπροβοδίζονται από την εταιρεία και προδίδονται από τους Γενουάτες
Μπαρνάτ Αστανιόλ, διοικητής της εταιρείας
Ο Αλφόνσος Φρειδερίκος αρχηγός και στη συνέχεια κύριος της Εταιρείας.
Η τύχη του Βονιφάτιου της Βερόνας
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ