Ο όρος οικονομική ενοποίηση έχει χρησιμοποιηθεί με διάφορες έννοιες από διάφορους συγγραφείς και οι ορισμοί που έχουν δοθεί, κατά καιρούς, στον όρο αυτό διαφέρουν. Για τους σκοπούς του παρόντος εγχειριδίου, θα ορίσουμε την οικονομική ενοποίηση ως τη δημιουργία ευρύτερων χώρων ελεύθερης κυκλοφορίας των προϊόντων ή/και των παραγωγικών συντελεστών και την εναρμόνιση ή/και ενοποίηση σε κοινοτικό επίπεδο ορισμένων πολιτικών με σκοπό την επίτευξη οικονομικών στόχων.
Η οικονομική ενοποίηση μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Συνήθως διακρίνουμε πέντε βασικές μορφές: τη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών, την τελωνειακή ένωση, την κοινή αγορά, την οικονομική ένωση και την πλήρη οικονομική ολοκλήρωση.
Η ζώνη ελεύθερων συναλλαγών ορίζεται συνήθως ως η μορφή οικονομικής ενοποίησης, όπου οι χώρες-μέλη καταργούν τους δασμούς και τους άλλους περιορισμούς στο εμπόριο μεταξύ τους, καθεμιά όμως διατηρεί το εθνικό της δασμολόγιο στις εισαγωγές από τρίτες χώρες. Η απελευθέρωση του ενδοκοινοτικού εμπορίου μπορεί να αφορά είτε το σύνολο των προϊόντων είτε ορισμένες μόνο κατηγορίες προϊόντων, λ.χ. όλα τα βιομηχανικά, ή ακόμη και ορισμένα συγκεκριμένα προϊόντα. [...]