Στα δοκίμια αυτού του τόμου επισημαίνονται και κρίνονται λογοτεχνικά φαινόμενα και έργα, από την έναρξη ως τη λήξη του αιώνα. Ο συνδυασμός και η διάταξή τους μαρτυρεί τα ιδιαίτερα κριτήρια επιλογής τους. Είναι καταρχήν, με την πιο ευρεία έννοια, η ποιητικότητα ως αισθητισμός (Επισκοπόπουλος), ιδανισμός (Σολωμός), μυητικότητα (Σικελιανός), λογική και εκφραστική υπερβασία της πρωτοπορίας (ο υπερρεαλισμός και η μεταπολεμική του περιπέτεια) και άλλες εκδοχές μοντερνισμού (από τον Σεφέρη ως τον Πεντζίκη)· είναι επίσης η συγκριτική διάστασή τους, δηλαδή η δυνατότητα αντιθετικού ή διαλεκτικού συσχετισμού τους με άλλα έργα και φαινόμενα (Παλαμάς-Καβάφης, Φιλύρας-Καρυωτάκης, η πεζογραφία του αισθητισμού ή του κοινωνικού ρεαλισμού)· είναι τέλος η μεταμορφωτική δυναμική ενός κειμένου, δηλαδή η ιδιότητα να αναιρεί ή να αναιρείται, υπερβαίνοντας τα παραδεδομένα είδη, όπως λ.χ. σημειώνεται στο πέρασμα από τα μέτρα της παράδοσης στα ``μετρήματα`` του ελεύθερου στίχου (μέσα από τα πρώτα δείγματα ετερόκλητης ελευθερόστιχης γραφής: του Σεφέρη και του Εμπειρίκου) και προπάντων όπου ανιχνεύεται στη λανθάνουσα συνάντηση μικροϊστορίας και λογοτεχνίας (μέσα από τις τεχνικές, ενδεικτικά, κάποιων φορέων της μεταπολεμικής πεζογραφίας). Αυτή είναι και έτσι αποτυπώνει κάποια λογοτεχνικά φαινόμενα του αιώνα που μας πέρασε η οπτική αυτών των δοκιμίων. Με μια εξακτίνωση επιφανείας του φακού τους στα ``πεδία βάθους`` των κειμένων και από εκεί και ο χαρακτηρισμός του τόμου Ευρυγώνια.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]