Έχουν περάσει ήδη τριάντα χρόνια από την εκδημία του Ευ. Π. Παπανούτσου, του αείμνηστου φιλοσόφου και Δασκάλου. Η πνευματική του κληρονομιά βρήκε τη γενική αναγνώριση και την κοινή αποδοχή· οι φιλοσοφικές ιδέες του και οι κοινωνικές του αντιλήψεις, οι παιδευτικές προτάσεις του έγιναν κτήμα των πολλών με την ευρύτατη διάδοση των βιβλίων του και τη διάχυσή τους στα σχολικά εγχειρίδια και βοηθήματα. Εξακολουθεί και σήμερα να μας διδάσκει ο γλαφυρός και καθαρός, νεοελληνικός λόγος των βιβλίων του, να μας φρονηματίζουν οι ιδέες του, πάντοτε χωρίς φανατισμό, και με τη νηφαλιότητα του σοφού Δασκάλου· αυτά συνιστούν σήμερα πνευματικό κεφάλαιο για τα Γράμματά μας και την εκπαίδευσή μας.
Δεν υπάρχει σήμερα αμφιβολία ότι ο Παπανούτσος επηρέασε αποφασιστικά την ελληνική κοινωνία με το φιλοσοφικό του έργο και τις παιδευτικές ιδέες του. Τα βιβλία του, οι μεγάλες φιλοσοφικές συνθέσεις και τα μικρότερα μελετήματα, έθρεψαν τη φιλομάθεια των Νεοελλήνων για δυο γενιές· με τα βιβλία του, ακόμα και σήμερα κερδίζουμε έναν έγκυρο προσανατολισμό στο φιλοσοφικό τοπίο της Ιστορίας των ιδεών. Ως τις τελευταίες στιγμές της μακράς ζωής του δεν έπαυσε να γράφει και να υποστηρίζει τις γνωστές προοδευτικές αντιλήψεις και συγχρόνως να προειδοποιεί και να αποκαλύπτει την καπηλεία των ιδεών και τη φενάκη της προοδευτικότητας. Αμετάθετα συνεπής με την ευρωπαϊκή δημοκρατική παράδοση της πολιτικής, δεν απέκρυψε τις πολιτικές επιλογές του και την πεποίθησή του, ότι η φιλοσοφική παιδεία και η σωστή εκπαίδευση αποτελούν την καλύτερη προσπάθεια για την πολιτική ωριμότητα του λαού.
Στον τόμο αυτόν αναδημοσιεύονται πέντε εργασίες που δημοσίευσα από το 1984 ως το 2004. Δύο εργασίες, η τέταρτη (4ο κεφ.) και η πέμπτη (5ο κεφ.) δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά. Δεν αναδημοσίευσα μικρά άρθρα ή ευκαιριακές ομιλίες για τον αείμνηστο Δάσκαλο σε διάφορες εκδηλώσεις. Επίσης δεν συνόψισα τις βασικές θέσεις και τα πορίσματα της ειδικής μονογραφίας μου ειδικά για τον φιλόσοφο Παπανούτσο (1989). Οι θέσεις αυτές που ανέπτυξα αναλυτικά στο βιβλίο αυτό διαχέονται, και σε μερικές περιπτώσεις διευρύνονται, στα κεφάλαια του ανά χείρας βιβλίου. Όπως είναι εύλογο, η ενασχόλησή μου και το ενδιαφέρον για την προσωπικότητα και το έργο του Ευ. Π. Παπανούτσου, πέρα από τις παλαιότερες μελέτες μου, αποτυπώνονται στις νεότερες δημοσιεύσεις μου. Έτσι, όλες οι μελέτες συμβάλλουν στην επανεκτίμηση της συμβολής του και στην απαραγνώριστη προσφορά του στη νεοελληνική πνευματική μας ιστορία και παιδεία. [...]

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]