(. . .) Αναμφίβολα λοιπόν είναι πολύ δύσκολο να γράψει ο ιστορικός νηφάλια και ``αντικειμενικά`` για έναν στρατιώτη του εμφυλίου, που τυχαίνει να είναι και πατέρας του. Αυτή η δυσκολία όμως εξισορροπείται από τη γοητευτική πρόκληση της κατάδυσης στο παρελθόν και της ανάδειξης της ποιότητας του υποκειμενισμού του. Στο κάτω κάτω της γραφής οι απόλυτες τομές ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν βρίσκονται μόνον στα μυαλά μας. ``Κολυμπούμε μέσα στο παρελθόν``, γράφει ο Hobsbawm, ``σαν ψάρια μέσα στο νερό και δεν μπορούμε να το αποφύγουμε``. Θα πρόσθετα πως αποτελεί και χρέος μας η επικοινωνία με τις ``σκιές`` του παρελθόντος.

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]