Εγχειρίδιον ηθικής φιλοσοφίας
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-7916-85-3
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 25.12 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
336 σελ.
Αγγλικά (γλώσσα πρωτοτύπου)
Περιγραφή

Η βιβλιοθήκη-αρχείο των αδελφών ιερέων Αλιπράντη, μαθητών της Ιονίου Ακαδημίας στην τρίτη, τέταρτη και πέμπτη δεκαετία του δέκατου ενάτου αιώνα στην Κέρκυρα, αποδεικνύεται πραγματικό Θησαυροφυλάκιο ελληνικής επιστήμης και παιδείας. Ο απόγονός των Παναγής Αλιπράντης, καλός φιλόλογος με θητεία σήμερα στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ως Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, μας έδωσε το 2002 από την ίδια βιβλιοθήκη στην Λακήθρα της Κεφαλληνίας (που τμήμα της σώθηκε ευτυχώς από τον καταστροφικό σεισμό του 1953) την εξαίρετη έκδοση των `Μαθημάτων Φιλοσοφίας` του Ανδρέα Κάλβου στην Ιόνιο Ακαδημία του 1840-41 (έκδοση της Ακαδημίας Αθηνών).
Τα `Μαθήματα Ηθικής Φιλοσοφίας` κατά Dugald Stewart σε μετάφραση και διδασκαλία Νεοφύτου Βάμβα, που εκδίδονται τώρα για πρώτη φορά από τον κ. Παναγή Αλιπράντη χάρις στην πρόθυμη σύμπραξη του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, ανήκουν στην πρώτη δημιουργική περίοδο της διδασκαλίας φιλοσοφικών μαθημάτων του Νεοφύτου Βάμβα (Ιόνιος Ακαδημία, Κέρκυρα 1828-1833).
Για τον φιλόσοφο, εκπαιδευτικό, σπουδαίο παράγοντα της εθνικής αναγέννησης μετά τον αγώνα της Εθνικής Ανεξαρτησίας Νεόφυτο Βάμβα δεν έχουμε εξαντλητική μονογραφία. Ο κ. Αλιπράντης αξιοποίησε εδώ τις διαθέσιμες πηγές, διευρύνοντας το δικό του σχεδίασμα για τον Βάμβα στην Εισαγωγή της έκδοσης του Κάλβου, όπου και παραπομπές μεταξύ άλλων στην `Αναβίωση του Ελληνικού Στοχασμού` του G. P. Henderson (1970, Ελληνική μετάφραση 1977, με αυστηρές και μάλλον αρνητικές κρίσεις για τον ύστερο Νεόφυτο Βάμβα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών), στο άρθρο του Ε. Α. Μουτσοπούλου, «Ο Νεόφυτος Βάμβας και η θέσις αυτού εν τη ελληνική διανοήσει του ιθ` αιώνος» (1970) [...]


[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]

Πρόλογος Λίνου Γ. Μπενάκη
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Η διδασκαλία της Φιλοσοφίας στα Επτάνησα
Η Σκωτική Σχολή
Η θητεία του Νεοφύτου Βάμβα στην Ιόνιο Ακαδημία
Η μετάφραση
Περιγραφή του χειρογράφου
Το περιεχόμενο του χειρογράφου
Ο κάτοχος του χειρογράφου Ηλίας Αλιπράντης
Τεχνικές παρατηρήσεις
-Εγχειρίδιον Ηθικής Φιλοσοφίας
Εισαγωγή
Τμήμα Α'. Περί του αντικειμένου της Φιλοσοφίας κ' περί της Μεθόδου του φέρεσθαι εις τας φιλοσοφικάς ζητήσεις
Τμήμα Β'. Εφαρμογή των προειρημένων αρχών εις την Φιλοσοφίαν του ανθρωπίνου Πνεύματος
Τμήμα Γ'. Αιτίαι της βραδείας προόδου των ανθρωπίνων γνώσεων και ιδιαιτέρως της Φιλοσοφίας του ανθρωπίνου Πνεύματος και των Επιστημών, όσαι με ταύτην έχουν άμεσον σύνδεσιν
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΝ κ' ΔΙΑΤΑΞΙΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑΣ ΤΑΥΤΗΣ
-Σχέδιον Ηθικής Φιλοσοφίας
Μέρος Α'. Περί των νοητικών δυνάμεων του ανθρώπου
Τμήμα Α'. Συνείδησις
Τμήμα Β'. Περί των δυνάμεων της εξωτερικής αντιλήψεως
Άρθρον α'. Περί των νόμων της αντιλήψεως δια των διαφόρων αισθήσεών μας
Όσφρησις, Αφή, Ακοή
Αφή
Όρασις
Τμήμα Β'. Περί των δυνάμεων της εξωτερικής αντιλήψεως
Άρθρον β'. Περί αντιλήψεως εν γένει
Τμήμα Γ'. Περί προσοχής
Τμήμα Δ'. Περί συλλήψεως
Τμήμα Ε'. Περί αφαιρέσεως
Τμήμα Στ'. Περί της συζεύξεως των ιδεών
Τμήμα Ζ'. Περί μνήμης
Τμήμα Η'. Περί φαντασίας
Τμήμα Θ'. Περί του κρίνειν και συλλογίζεσθαι
Α'. Περί της επόπτου εναργείας
Β'. Περί της επαγωγικής εναργείας
Τμήμα Ι'. Περί των νοητικών δυνάμεων ή χωρητικοτήτων, αι οποίαι μορφόνονται δια μερικωτέρων έξεων σπουδής ή ασχολίας
Τμήμα ΙΑ'. Περί τινων βοηθητικών δυνάμεων και αρχών αι οποίαι είναι ουσιώδεις εις την πνευματικήν μας τελειοποίησιν ή στενά συνδεδεμέναι με αυτήν
Α'. Περί γλώσσης
Β'. Περί μιμητικής αρχής
Τμήμα ΙΒ'. Περί των νοητικών δυνάμεων του ανθρώπου ως προς τας αυθορμήσεις των κτηνών
-Εγχειρίδιον Ηθικής Φιλοσοφίας
Μέρος Β'. Περί των ενεργητικών και ηθικών δυνάμεων του ανθρώπου
Κεφ.Α'. Διαίρεσις και ανάλυσις των ενεργητικών μας δυνάμεων
Τμήμα Α'. Περί των ενεργητικών δυνάμεων εν γένει
Τμήμα Β'. Περί των ορέξεών μας
Τμήμα Γ'. Περί των επιθυμιών μας
Α'. Η επιθυμία του μανθάνειν
Β'. Η επιθυμία της συγκοινωνίας
Γ'. Περί της επιθυμίας της υπολήψεως
Δ'. Η επιθυμία της δυνάμεως
Ε'. Η επιθυμία της υπεροχής
Τμήμα Δ'. Περί των παθήσεων
Α'. Περί των ευμενών παθήσεων
Β'. Περί των δυσμενών παθήσεων
Τμήμα Ε'. Περί φιλαυτίας
Τμήμα Στ'. Περί της ηθικής δυνάμεως
Άρθρον α'. Γενικαί παρατηρήσεις περί της Ηθικής δυνάμεως, σκοπόν έχουσαι κυρίως να δείξωσιν ότι είναι γενική τις αρχή της φύσεως ημών και μη αναλυομένη εις άλλην ή άλλας απλουστέρας αρχάς
Τμήμα Στ'. Περί της ηθικής δυνάμεως
Άρθρον β'. Ανάλυσις των ηθικών μας αντιλήψεων και αισθημάτων
α. Περί της αντιλήψεως του δικαίου και αδίκου
β. Περί των ευαρέστων ή δυσαρέστων αισθημάτων, τα οποία γεννώνται από την αντίληψιν του δικαίου και αδίκου εις την διαγωγήν
γ. Περί της αντιλήψεως της αξίας και απαξίας
Τμήμα Στ'. Περί της ηθικής δυνάμεως
Άρθρον γ'. Περί της ηθικής υποχρεώσεως
Τμήμα Ζ'. Περί αρχών τινων αι οποίαι συνεργούν με τας ηθικάς μας δυνάμεις, εις την επιρροήν την οποίαν έχουν επάνω εις την διαγωγήν
Α'. Περί του πρέποντος ή περί ευλαβείας του χαρακτήρος
Β'. Περί συμπαθείας
Γ'. Περί του αισθήματος του γελοίου
Δ'. Περί της γεύσεως, θεωρούμενης εις την προς τα ηθικά σχέσιν της
Τμήμα Η'. Περί του αυτεξουσίου του ανθρώπου
-Εγχειρίδιον Ηθικής Φιλοσοφίας
Μέρος Β'. Περί των ενεργητικών και ηθικών δυνάμεων του ανθρώπου
Κεφ.Α'. Περί των διαφόρων κλάδων του χρέους μας
Τμήμα Α'. Περί των χρεών των αναφερομένων προς τον Θεόν
Εισαγωγική εξέτασις της αρχής της φυσικής θρησκείας
Άρθρον α'. Περί της υπάρξεως του Θεού
Α'. Περί των βάσεων του συλλογίζεσθαι εκ του αποτελέσματος, περί της αιτίας και περί της εναργείας της ενεργητικής Δυνάμεως την οποίαν μας δείχνει το Παν
Β'. Περί των εναργειών του εμφαινομένου σκοπού εις το παν [...]
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Μέρος Γ'. Περί του ανθρώπου θεωρουμένου ως μέλους του πολιτικού σώματος
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΗΘΙΚΗΝ
Ανακεφαλαίωσις του μαθήματος της Ηθικής Φιλοσοφίας υπό Ν. Βάμβα