Ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός των παιδιών με δυσκολίες μάθησης και τα ερωτήματα που εγείρονται για τα προγράμματα παρέμβασης, τις επιμορφώσεις εκπαιδευτικών και γονέων, και τις δράσεις αντιμετώπισης των δυσκολιών προβληματίζουν ιδιαίτερα όλους αυτούς που ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και την εκπαίδευσή τους: τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς, τους ειδικούς. Αλλά και τα ίδια τα παιδιά, εκτός από τις δυσκολίες τους, αντιμετωπίζουν επίσης μια σειρά προβλήματα που απορρέουν από αυτές: χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος, κακές σχέσεις με τους συμμαθητές, προβλήματα με τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς κ.λπ.
Στόχος αυτού του τόμου είναι να αναδείξει ορισμένες ουσιαστικές όψεις του σύγχρονου προβληματισμού γύρω από το ζήτημα των δυσκολιών μάθησης, σε μια προσπάθεια να συμβάλει όχι απλώς στην τεκμηρίωση των μεθόδων παρέμβασης που εφαρμόζονται στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, αλλά και στην ανάπτυξη του σχετικού διαλόγου (ο οποίος μπορεί άλλωστε να στηριχθεί σε πλουσιότατο δημοσιευμένο υλικό και στην ελληνική γλώσσα) και -γιατί όχι- στην αμφισβήτηση ορισμένων `σταθερών` που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο πεδίο έρευνας.
[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]
Κεφάλαιο 1
Σύγχρονες προσεγγίσεις για την οριοθέτηση, την ταξινόμηση και την αξιολόγηση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών - Φωτεινή Πολύχρονη
Εισαγωγή
Δυσκολίες μάθησης στην ανάγνωση και τη γραφή
Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες: η αναζήτηση της ταυτότητας
Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ή μαθησιακές δυσκολίες;
Ταξινόμηση των μαθησιακών δυσκολιών
Δυσλεξία ή ειδικές μαθησιακές δυσκολίες;
Αιτιολογικοί παράγοντες της δυσλεξίας
Γιατί υπάρχει ακόμη δυσκολία με την οριοθέτηση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών;
Παρατηρείται αύξηση της συχνότητας των μαθησιακών δυσκολιών τα τελευταία χρόνια;
Ζητήματα που σχετίζονται με τον εντοπισμό των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
Βιβλιογραφία
Κεφάλαιο 2
Έχουν οι μαθησιακές δυσκολίες γενετική βάση;
Η περίπτωση της δυσλεξίας - Αλεξάνδρα Οικονόμου
Εισαγωγή
Τι είναι τα γονίδια
Γενετικές μεταλλάξεις, πολυμορφισμοί και κληρονομικότητα
Η σχέση γονιδίων και συμπεριφοράς
Μεθοδολογικά ζητήματα
Η γενετική βάση της δυσλεξίας
Επιγενετικές επιδράσεις και περιβαλλοντικές μεταλλάξεις
Θεωρητικά ζητήματα
Συμπεράσματα και μελλοντικές κατευθύνσεις
Βιβλιογραφία
Κεφάλαιο 3
Ειδικές δυσκολίες στην ομιλία και τη γλώσσα: Οριοθέτηση, ταξινόμηση, αξιολόγηση και παρέμβαση - Ασημίνα Μ. Ράλλη
Εισαγωγή
Θέματα οριοθέτησης των γλωσσικών δυσκολιών
Ταξινόμηση των γλωσσικών δυσκολιών
Πόσα παιδιά έχουν ειδικές δυσκολίες στην ομιλία και τη γλώσσα;
Χαρακτηριστικά των παιδιών με ειδικές δυσκολίες στην ομιλία και τη γλώσσα
Καθυστέρηση ή απόκλιση;
Αιτιολογικές ερμηνείες για τις ειδικές δυσκολίες στην ομιλία και τη γλώσσα
Η σχέση των ειδικών δυσκολιών στην ομιλία και τη γλώσσα με τις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία)
Ποιες είναι οι επιπτώσεις των ειδικών δυσκολιών στην ομιλία και τη γλώσσα;
Εντοπισμός και αξιολόγηση των ειδικών δυσκολιών στην ομιλία και τη γλώσσα
Ζητήματα εντοπισμού και αξιολόγησης των ειδικών δυσκολιών στην ομιλία και τη γλώσσα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
Πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί να ανταποκριθούν στις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών με ειδικές δυσκολίες στην ομιλία και τη γλώσσα;
Βιβλιογραφία
Κεφάλαιο 4
Οικογένεια και μαθησιακές δυσκολίες - Αναστασία Τσαμπαρλή
Εισαγωγή
Η αντίδραση της οικογένειας στην ανακάλυψη της ύπαρξης μαθησιακής δυσκολίας
Η δυναμική της οικογένειας με ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες
Τα αδέλφια
Παράγοντες στη λειτουργία της οικογένειας που ενισχύουν την ύπαρξη των μαθησιακών δυσκολιών
Παρέμβαση
Βιβλιογραφία
Κεφάλαιο 5
Συστημική θεώρηση της αξιολόγησης των μαθησιακών και ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων μαθητών με δυσκολίες μάθησης - Διαμάντω Φιλιππάτου, Παναγιώτα Δημητροπούλου
Θέματα προσδιορισμού των δυσκολιών μάθησης
Συστημική θεώρηση και σχολικό πλαίσιο
Μοντέλα αξιολόγησης-παρέμβασης των δυσκολιών μάθησης στο σχολικό σύστημα
Διαπιστώσεις - συμπεράσματα
Βιβλιογραφία
Κεφάλαιο 6
Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών και οι συναισθηματικοί παράγοντες
Σπύρος Τάνταρος
Εισαγωγή
Ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις
Εσωτερικευμένα και εξωτερικευμένα προβλήματα
Και επομένως;
Βιβλιογραφία
Κεφάλαιο 7
Η ανάγνωση ανάμεσα στις φυσικές και τις κοινωνικές επιστήμες
Jacques Fijalkow
Εισαγωγή
Τα ερευνητικά ρεύματα
Το παράδειγμα της 'δυσλεξίας'
Σύντομη ιστορική αναδρομή
Απαντήσεις που δεν πείθουν
Οι δυνάμεις που ευνοούν τη δυσλεξία
Οι δυνάμεις που ευνοούν την κοινωνική και παιδαγωγική προσέγγιση
Συμπεράσματα
Βιβλιογραφία