Η ιστορική διαδρομή του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον ελληνικό χώρο συνδέεται αναπόσπαστα με τις ποικίλες μεταμορφώσεις της ίδιας της Ελληνικής Κοινωνίας από το Βυζάντιο και την τουρκοκρατία μέχρι σήμερα. Μεταμορφώσεις πολιτικές, ιδεολογικές, κοινωνικές και οικονομικές. Από το συγκεντρωτικό, κατ’ ανάγκη, μεταπελευθερωτικό κράτος του Καποδίστρια, τις προσπάθειες για μια προωθημένη ανάπτυξη της Τοπικής αυτοδιοίκησης από τον Χαρίλαο Τρικούπη, το Σύνταγμα του 1927, τις Αντάρτικες δυνάμεις της κατοχής, το μεταδικτατορικό Σύνταγμα του 1975, φθάσαμε στο ισχύον σήμερα Σύνταγμα του 2001, που με το άρθρο 102 οριοθέτησε και κατοχύρωσε την ανεξαρτησία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την διοικητική οικονομική αυτοτέλεια των Οργανισμών της έναντι του Κράτους. Σήμερα το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης μόνο εποπτεία, που συνίσταται στον έλεγχο νομιμότητας, ενώ δεν του επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους. Ταυτόχρονα το κράτος οφείλει με νομοθετικά, κανονιστικά και δημοσιονομικά μέτρα να συμβάλλει στην εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων, που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής των Οργανισμών αυτών. (...)

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]