Αριστοκρατικές οικογένειες και εξουσία

9ος-10ος αι.: Έρευνες πάνω στα διαδοχικά στάδια αντιμετώπισης της αρμενο-παφλαγονικής και της καππαδοκικής αριστοκράτιας

Βλυσίδου, Βασιλική Ν.

Κυκλοφορεί

ISBN: 978-960-288-076-0

Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 2001

1η έκδ., Ελληνική, Νέα

€ 12.38 (περ. ΦΠΑ 6%)

Βιβλίο, Χαρτόδετο

24 x 17 εκ, 224 σελ.

Περιγραφή

Ο πυρήνας της επαρχιακής αριστοκρατίας, που αναδεικνύεται στο αγροτοποιημένο Βυζάντιο του 9ου αιώνα, ανιχνεύεται στη βορειοανατολική Μ. Ασία και είναι αρμενικής και παφλαγονικής καταγωγής. Οι αρμενο-παφλαγόνες αυτοί στρατιωτικοί αριστοκράτες, που κυριάρχησαν στο πολιτικό προσκήνιο επί της δυναστείας του Αμορίου, αντιμετωπίστηκαν με βιαιότητα από το βυζαντινό κράτος των πρώτων Μακεδόνων αυτοκρατόρων, οι οποίοι αναζήτησαν ισχυρά ερείσματα στις τάξεις των στρατιωτικών από την Καππαδοκία, όπως οι Φωκάδες, και από το Χαρσιανόν, όπως οι Μαλεϊνοί. Οι συνεχείς προσπάθειες της Μακεδονικής δυναστείας να εδραιωθεί στην εξουσία και να πατάξει τους Αρμενο-παφλαγόνες προσέφεραν στους Καππαδόκες μία ραγδαία άνοδο στην κοινωνία και δημιούργησαν μία σφοδρή αντιπαλότητα ανάμεσα στις δύο αυτές αριστοκρατικές παρατάξεις. Η ενότητα των Καππαδοκών διασπάστηκε, όταν ο Νικηφόρος Φωκάς κατέλαβε την εξουσία και οι Μαλεϊνοί παρέμειναν πιστοί στη δυναστική νομιμότητα, η οποία επανήλθε από τη βασιλεία του Ιωάννη Τζιμισκή και εξής. Αποδυναμωμένοι, οι Φωκάδες θα εξαλειφθούν σιγά σιγά, ενώ οι Μαλεϊνοί θα μεταλλαγούν. Το «αριστοκρατικό κενό», που δημιούργησε η αντιαριστοκρατική πολιτική του Βασιλείου Β`, θα αρχίσει να καταλαμβάνεται από τους Αρμενο-παφλαγόνες που ισχυροποιούνται πάλι και αρχίζουν να προβάλλουν στο προσκήνιο από τις αρχές του 11ου αιώνα.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]

ΑΝΤΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΜΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΟΡΥΦΗ
α'. Η δολοφονία του Λέοντος Ε': έπαινος του παρελθόντος, απώλεια ικανού ηγέτη ή επίτευγμα της αριστοκρατίας;
β'. Συγκεντρωτική αυτοκρατορική εξουσία και διαμόρφωση νέας κοινωνικής κορυφής επί Μιχαήλ Β' και Θεοφίλου
γ'. Η εμφάνιση καππαδοκών στρατιωτικών επί Θεοφίλου ως στήριγμα της αυτοκρατορικής εξουσίας
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΗΣ
α'. Το Χαρσιανόν και η ανάδειξή του επί Μακεδόνων αυτοκρατόρων: Αργυροί, Μαλεϊνοί και Φωκάδες
β'. Οι στρατιωτικοί γόνοι του Χαρσιανού και η πτώση της παφλαγονικής οικογένειας των Δουκών
γ'. Ο βίος του Μιχαήλ Μαλεϊνού ως δήλωση νομιμοφροσύνης στη Μακεδονική δυναστεία
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΑΛΕΪΝΩΝ ΚΑΙ ΦΩΚΑΔΩΝ ΩΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΑ ΜΙΑΣ ΔΥΝΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
α'. Αναβάθμιση της Καππαδοκίας: η Καισαρεία ως πρωτεύουσα του θέματος Χαρσιανού
β'. Η ανάδειξη των Φωκάδων και η αντιπαράθεση του Βίου του Μιχαήλ Μαλεϊνού και της Ιστορίας του Λεόντος Διακόνου
γ'. Ο δυναστικός ιστορικός Σκυλίτζης και οι λανθασμένες επιλογές του Κωνσταντίνου Ζ'
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΔΥΟ ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕ : ΝΟΜΙΜΟΦΡΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΡΗΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ
α'. Η ρήξη με την ιδεολογία της νομιμοφροσύνης: Μιχαήλ Μαλεϊνός, Αθανάσιος Αθωνίτης και Νικηφόρος Φωκάς
β'. Η ρήξη Μαλεϊνών και Φωκάδων επί Νικηφόρου Β'
γ'. Η ιδεολογική κατακραυγή κατά του Νικηφόρου Β' Φωκά
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ
ΟΙ ΕΝΑΠΟΜΕΝΟΥΣΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
α'. Η επιλογή του Ιωάννη Α' Τζιμισκή: προσεταιρισμός αριστοκρατικών και διακριτική επιτήρηση
β'. Η επιλογή του Βασιλείου Β': η απομάκρυνση αριστοκρατικών οικογενειών από τη Μ. Ασία
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ