Όταν η Αθήνα γίνεται πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους (1843) είναι μια μικρή πολιτεία 7.500 ψυχών που ωστόσο διατηρεί αμυδρά -ως τόπος και ως όνομα - κάτι από την αίγλη της πόλεως της σοφίας και της παιδείας. Το στοιχείο αυτό φαίνεται να συνυπολογιζόταν και κατά το σχεδιασμό για την ανάπτυξή της. Θα ήταν η έδρα του Πανεπιστημίου, της Ακαδημίας και όλης της άλλης εκπαιδευτικής πυραμίδας, την οποία η ελληνική επαρχία με τα περιφερειακά κέντρα της θα ατένιζε ως πρότυπο. Στην πραγματικότητα, η νέα πρωτεύουσα φαίνεται ότι ανέκτησε συμβολικά κάτι από τη χαμένη αρχαία αίγλη της και έγινε τόπος πνευματικών ζυμώσεων, που προφανώς είχαν επιπτώσεις όχι μόνο στο νέο κράτος, αλλά και στη χερσόνησο του Αίμου και στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. (...)
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]