Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη ήταν ιδιαίτερα ρευστή, καθώς άλλαζαν συνεχώς τα σύνορα, ενώ με πολύ μεγάλη ευκολία συνάπτονταν και διαλύονταν συμμαχίες ανάμεσα σε παλαιά και νέα κράτη. Οι συγκρούσεις μεταξύ των ισχυρών δυνάμεων της ηπείρου, μετά το Γαλλογερμανικό Πόλεμο του 1870, μεταφέρθηκαν είτε έξω από την Ευρώπη, με τη μορφή του αποικιακού ανταγωνισμού, είτε στην περιφέρεια, με την αναζωπύρωση του γνωστού Ανατολικού Ζητήματος. Παράλληλα, σε αυτό το σύνθετο και με πολλές παραμέτρους διπλωματικό παιχνίδι προστέθηκαν και άλλοι παίκτες, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, αλλά και κράτη που είχαν δημιουργηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, όπως η Σερβία, η Βουλγαρία κ.ά. Επίσης, αναδύθηκαν νέες ιδεολογίες, ως «παρενέργεια» της εφαρμογής της αρχής των εθνοτήτων, όλες με πρώτο συνθετικό το παν - (παγγερμανισμός, πανσλαβισμός, παντουρανισμός κ.ά.). Έτσι, διαμορφώθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες για την επόμενη μεγάλη σύγκρουση. Οι ισχυροί όμως πρωταγωνιστές, παρά τις αξιώσεις που πρόβαλε ο καθένας και την ένταση που πολλές φορές επικρατούσε, δεν ευνοούσαν με τη στάση τους, εκείνη τη χρονική στιγμή, τις ανοιχτές συγκρούσεις ανάμεσα στους «μικρούς», τους δευτεραγωνιστές, όπως ήταν και η Ελλάδα, διότι κατανοούσαν πως ένα μικρής κλίμακας επεισόδιο εύκολα θα οδηγούσε σε γενικευμένη σύγκρουση (. . .).
[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]