Η ψυχολογιοποίηση είναι από τα σημαντικότερα φαινόμενα που έφερε στην επιφάνεια η κοινωνική ψυχολογία: η δυνατότητα να επιρρίψει κανείς το περιεχόμενο ενός μηνύματος στο πρόσωπο εκείνου που το έγραψε ή το διέδωσε, η δυνατότητα να το αποδώσει σε προσωπικά κίνητρα ή να το αναγάγει αποκλειστικά και μόνο στην υποκειμενικότητα, αποτελεί μια στρατηγική που εφαρμόζεται καθημερινά. Είναι μια στρατηγική που παρατηρείται στους πολιτικούς ελιγμούς, στις ad hominem πολεμικές μεταξύ διαφόρων σχολών σκέψης, στις φήμες που κυκλοφορούν σε μια πόλη, στους αφορισμούς της εκκλησίας, στην καταδίκη των υποτιθέμενων εχθρών του λαού, στις συκοφαντίες των αιρετικών, στους καβγάδες που διανθίζουν την καθημερινή μας ζωή...
Η θεωρία της ψυχολογιοποίησης, στην οποία είναι αφιερωμένο αυτό το βιβλίο, ανήκει φυσικά στην κοινωνική ψυχολογία, είναι όμως σε θέση να εξηγήσει πολλά ιστορικά και πολιτικά γεγονότα. Κατά κάποιον τρόπο, μας κάνει να σκεφτούμε κάτι που για πολύ καιρό παρέμενε μια εμπειρική, αλλά ανεκμετάλλευτη και ανεξερεύνητη αλήθεια.
Ένα κλασικό στο είδος του, αλλά πάντα επίκαιρο και σημαντικό εγχειρίδιο κοινωνικής ψυχολογίας.
[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]
Πρόλογος - Serge Moscovici
Εισαγωγή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Το παρελθόν της ψυχολογιοποίησης
1.1. Η ψυχολογιοποίηση στον Όμηρο
1.2. Η ελληνική 'τραγωδία' και η ψυχολογιοποίηση
1.3. Η ψυχολογιοποίηση στον Θουκυδίδη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Η καθημερινό ψυχολογιοποίηση
2.1. Εξήγηση των συμπεριφορών και διαδικασία απόδοσης
2.2. Το θεμελιώδες σφάλμα και ο κανόνας εσωτερικότητας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Η 'επιστημονική' ψυχολογιοποίηση
3.1. Οι 'επιστημονικές' θεωρίες της προσωπικότητας
3.2. Η εξήγηση των κοινωνικών φαινομένων από τους ψυχολόγους
3.3. Ψυχοϊστορία και ψυχολογιοποίηση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Η 'θεσμοποιημένη' ψυχολογιοποίηση: η ψυχιατρικοποίηση
4.1. Οι κοινωνικές αναπαραστάσεις των αιτίων της εγκληματικότητας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Η συνιστώσα 'ψυ' στα φαινόμενα της πειθούς
5.1. Η ψυχολογική ρητορική της πειθούς
5.2. Ψυχολογιοποίηση: η 'ορθολογική' άρνηση της αλλαγής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Μεθοδολογικές σημειώσεις
6.1. Το δείγμα
6.2. Η διαδικασία
6.3. Τα θέματα
6.4. Το πειραματικό υλικό
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Η ψυχολογιοποίηση ως αντίσταση στην αλλαγή
7.1. Η ψυχολογιοποίηση των ενεργών μειονοτήτων
7.2. Ψυχολογιοποίηση και μειονοτική επιρροή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Η ψυχολογιοποίηση, η ενδοτικότητα και η μεταστροφή
8.1. Η χρονική διατήρηση της αλλαγής
8.2. Μειονοτική επιρροή και μεταστροφή
8.3. Αντιστάσεις στις μειονότητες και μεταστροφή
8.4. Ψυχολογιοποίηση και αντίσταση στη μειονοτική μεταστροφή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Η ψυχολογία των μειονοτικών ιδεών
9.1. Η ψυχολογική αιτιολόγηση της μειονοτικής ιδεολογίας
9.2. Η ψυχολογία της μειονότητας και το περιεχόμενο του μηνύματός της
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10
Η μειονοτική σύγκρουση και η ψυχολογιοποίηση
10.1. Η κοινωνική σύγκρουση στην κοινωνιολογική βιβλιογραφία
10.2. Σύγκρουση και κοινωνική ψυχολογία
10.3. Κοινωνική σύγκρουση και ψυχολογιοποίηση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11
Ψυχολογιοποίηση και αναπαραστάσεις των ενεργών μειονοτήτων
11.1. Οι κοινωνικές αναπαραστάσεις των μειονοτήτων
11.2. Η συμβατική ανάγνωση των μειονοτικών συμπεριφορών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12
Ψυχολογιοποίηση και κοινωνικές διακρίσεις
12.1. Ιδεολογική απόσταση και ψυχολογιοποίηση
12.2. Η ψυχολογιοποίηση στις σχέσεις μεταξύ ομάδων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13
Ψυχολογία και ψυχολογιοποίηση
13.1. Κοινωνικές αναπαραστάσεις της ψυχολογίας και αντίσταση στις ενεργές μειονότητες
13.2. Η ψυχολογιοποίηση: μια ψυχολογία των μειονοτικών 'ομάδων' ή των μειονοτικών 'ατόμων';
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14
Μπορούμε να εμποδίσουμε την ψυχολογιοποίηση;
14.1. Οι 'αντικειμενικές' μειονότητες
14.2. Ψυχολογιοποίηση και διαχρονική σταθερότητα των μειονοτήτων
Γενικά συμπεράσματα
Βιβλιογραφία