Η πλειονότητα των αρχαιοελληνικών θεματογραφιών, που κυκλοφορούν σήμερα, διακρίνονται για τον αποκλειστικά χρησιμοθηρικό χαρακτήρα και για τη φροντιστηριακή λογική τους. Μοναδικό κίνητρο της συγγραφής είναι τις περισσότερες φορές η παροχή των στοιχειωδώς απαραίτητων εφοδίων στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για να ανταποκριθούν επαρκώς στις ανάγκες του εκάστοτε εξεταστικού συστήματος.

Αντίθετα, η «Θεματογραφία» του Νικολάου Τζουγανάτου, καρπός βαθιάς γνώσης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, πέρα από την αναγνωρισμένη χρηστική αξία της διαπνέεται από σεβασμό προς τα κείμενα, από γλωσσική ευαισθησία και από τον ιδεαλιστικό στόχο να μυήσει τους χρήστες της στα μυστικά μιας σύνθετης και πολύχρωμης γλώσσας, και όχι απλώς να τους βοηθήσει να διεκπεραιώσουν μία μηχανική διαδικασία. Αποτελεί τμήμα ενός ολοκληρωμένου προγράμματος για την προσέγγιση του αρχαιοελληνικού λόγου και συνδυάζεται αρμονικά με το «Συντακτικό» του ίδιου φιλολόγου, που θα κυκλοφορήσει σύντομα, μεταγλωττισμένο, από τις Εκδόσεις της «Εστίας».
Στις αρετές του βιβλίου συγκαταλέγονται η εξαιρετική επιλογή κειμένων -που έχουν λαφυραγωγηθεί άγρια από νεότερους μιμητές-, η ένταξή τους στα ιστορικά συμφραζόμενά τους, η εμπεριστατωμένη παρουσίαση σύνθετων μορφών λόγου (μετοχές και ανάλυσή τους στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις, υποθετικοί λόγοι και ιδίως εξαρτημένοι στον πλάγιο λόγο, τρόπος εισαγωγής και εκφοράς των προτάσεων κ.λπ.), τα ετυμολογικά σχόλια και οι γραμματικές παρατηρήσεις.

Η παρούσα έκδοση προσφέρει στις νεότερες γενιές αυτόν τον θησαυρό στην προσιτότερη δυνατή μορφή χάρη στη μεταγλώττιση που πραγματοποίησε ο δεινός φιλόλογος Ηλίας Τσιριγκάκης.